се́ма
(гр. sema = знак)
лінгв. сэнсавая адзінка; семантычны множнік.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
полісеманты́чны
(ад полі- + семантычны)
лінгв. які мае некалькі значэнняў, мнагазначны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АНТЫТЭ́ЗА (ад грэч. antithesis процістаўленне) у літаратуры, стылістычная фігура, супастаўленне кантрастных або процілеглых з’яў і паняццяў, якое ўтварае адзінае структурна-лагічнае цэлае. Семантычны кантраст звычайна перадаецца пры дапамозе антонімаў з выкарыстаннем рытмічнага і сінтаксічнага паралелізму (напр., «лепей з разумным згубіць, чым з дурнем знайсці»). На аснове антытэзы будуюцца і вял. эпічныя творы, што выяўляецца ў іх назвах — «Вайна і мір» Л.Талстога, «Агонь і снег» І.Шамякіна.
т. 1, с. 401
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Адско́ка ’адлегласць’ (Касп., Нас., Гарэц.). Гл. скок, скочыць. Семантычны пераход незвычайны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кры́лле ’плаўнікі рыбы’ (З жыцця). Празрысты семантычны перанос. Гл. крыло 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пласто́м ’неадчэпна’ (ТС). Відаць, да пласт (гл.). Семантычны перанос, аднак, няясны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сіку́нчыкі ‘шампіньёны’ (маст., Сл. ПЗБ). Мабыць, да сікаць (гл.), але семантычны бок няясны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кружану́ць ’груба вылаяцца’, ’голасна заспяваць хорам’ (Бяльк.). Да кругі (гл.). Семантычны пераход: ’круг’ > ’хор’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адва́льваць ’адкрываць (ключом), слабець (пра мароз)’ (Шат.) да валіць. Семантычны зрух ’валіць > з цяжкасцю рухаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ла́ткі (мн.) ’фіранкі’ (нараўл., Мат. Гом.). Відавочна, семантычны перанос паводле падабенства з ла́та 3 ’сетка, невад’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)