піло́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пілаваць.

2. зб. Разм. Піламатэрыялы. Сеўшы на тоўстую сасновую пілоўку, дзед набраў прыгаршчы жоўтых апілак. Рылько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Пілава́ннік ’пільшчык’ (зэльв., ЛА, 3). У выніку асіміляцыі з лінавальны < пілаваць. Да піла (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пілю́каць ’пілікаць’, ’рэзаць тупым; пілаваць павольна’, ’часта напамінаць’ (Нас.). Гукапераймальнае. Параўн. таксама пілікаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

папілава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., што.

1. Распілаваць усё, многае. Папілаваць бярвенне.

2. і без дап. Пілаваць некаторы час. [Начальнік станцыі:] — А ці не пайсці вам папілаваць трохі лесу? Недалёка адсюль — вёрст дзесяць. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Перапілі́каць (экспр.) ’перапілаваць’ (Скарбы). Да пера- і пілаваць з экспрэсіўным суфіксам працяглага дзеяння ‑і‑ка‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Піля́вы ’рухавы чалавек’ (КТС — Ц. Гартны), пілаваць ’гізаваць’ (лаг., Сл. ПЗБ). Да таіць 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пілава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пілаваць.

2. у знач. прым. Прыгатаваны шляхам пілавання. Непадалёку ад той вёскі, куды ішлі дзяўчаты, стаяў хутар, добра абгароджаны дзе высокім частаколам, а дзе пілаванымі плашкамі. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Пілёсіць ’пілаваць тупою пілою’, ’сварыцца, назаляць’ (Шат.). Да піліць (гл.), пашыранага экспрэсным суф. ‑ёс‑ са значэннем працягласці дзеяння.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

féilen

vt пілава́ць; апрацо́ўваць напі́льні- кам; перан. адшліфава́ць

die Spráche ~ — адшліфо́ўваць мо́ву

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

зая́дласць, ‑і, ж.

Уласцівасць заядлага; заўзятасць, упартасць. [Віктар і Валынец] з заядласцю пачалі пілаваць, аж за пілку горача было трымацца. Лобан. Чалавек хапц з-пад ног ламачыну, махануў навокал сябе, сабакі адскочылі і з большай яшчэ заядласцю кінуліся зноў. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)