◎ Не́прас ’нягоднік’: непрас, ні мацер, ні бацька не послухає (ТС). Няясна; магчыма, да прасіць, прасіцца ’пытацца (згоды)’ або ад польск. niefrasobliwy ’легкадумны, бесклапотны’ пры fräs ’клопат, смутак’ (< ням. fressen ’з’ядаць, грызці; перан. перажываць’, гл. Слаўскі, 1, 237) з натуральнай субстытуцыяй у народных гаворках (параўн. пасолжфасоля), аднак шляхі з’яўлення слова на беларускай глебе застаюцца ў апошнім выпадку нявысветленымі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

калыха́цца, ‑лышуся, ‑лышашся, ‑пытацца; незак.

Мерна рухацца зверху ўніз або з боку ў бок; гайдацца, хістацца. Сытыя ад мёду пчолы падалі на пахучыя краскі і калыхаліся на лёгкіх іхніх сцяблах, упіваючыся салодкім ліпкім мёдам. Галавач. Лодка калыхалася на глыбокіх хвалях, калі Даніла плыў па возеры. Пестрак. // Чуцца, разносіцца (пра гукі). А выйдзеш летняй раніцай у поле — Раса і сінія званочкі на мяжы, І песні, што калышуцца ў прыволлі. Тарас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

pytać

pyta|ć

незак. kogo o co пытаць; пытацца;

~ć kogo o drogę (godzinę) — пытацца ў каго дарогу (час);

\\ć kogo o radę — прасіць у каго рады (парады);

~ć kogo z fizyki — пытаць каго па фізіцы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

advice

[ədˈvaɪs]

n.

пара́да, ра́да f.

doctor’s advice — ле́карская пара́да

to ask someone’s advice — пыта́цца ў не́кага пара́ды

to take someone’s advice — паслу́хацца не́чае ра́ды

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Паспыта́ць ’паспрабаваць на смак’ (Бяльк., Касп., Бір.), паспы́так ’каштаванне, ці смачна’ (КЭС, лаг.; Нас.). Укр. поспита́ти ’пакаштаваць’, балг. опи́там ’паспрабаваць на смак ежу, напой’, н.-луж. pospytaś ’трохі паспрабаваць’, в.-луж. pospytować ’праводзіць доследы’. У іншых слав. мовах гэта лексема звязана са значэннем ’пытацца’, ’прасіць’, ’шукаць’, ’рабіць прапанову’. Да спытаць < пыта́ць < прасл. pytati/pitati з першасным значэннем ’кроіць, рэзаць, сячы’, г. зн. ’адразаючы, адсякаючы, даведвацца пра гэты прадмет’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

справу́нкі, ‑аў; адз. справунак, ‑нка, м.

Разм.

1. Заняткі, справы. [Жонкі] пойдуць па сваіх хатніх справунках, а едучы дахаты, будуць пытацца ў сваіх мужоў, пра што ж гаварылі ў райкоме. Пестрак. У Слуцку, на рыначнай плошчы, зрабіўшы ўсе справункі, сядзеў Кірыла на сваім возе і перакусваў, збіраючыся дадому. Скрыган.

2. Рэч, якую хто‑н. каму‑н. справіў, купіў; абноўка. Старым, маўляў, ніякіх справункаў не трэба, няхай яны, маладыя, лепш пра сябе ды пра сваіх дзяцей дбаюць. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пыта́ць ’звяртацца з пытаннямі; прасіць дазволу’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Нас., Шат., Сл. ПЗБ, Растарг., Мал.), пытацца ’тс’ (ТСБМ, Нас., Мядзв., Гарэц., Чуд.; Воўк-Лев., Татарк., Сл. ПЗБ), пута́ць ’тс’ (маз., Шн. 3; ТС), сюды ж пытальнік ’той, хто пытае, дапытваецца’: прыйдуць страшныя пытальнікі (Кітаб XVI–XVII ст., Стан.), пы́цік ’цікаўны, хто пытаецца пра тое, што яму не трэба знаць’ (Нас.), пы́тма пыта́ць ’дапытвацца, паўтараць пытанні’ (Нас.), укр. пита́ти, рус. пыта́ть ’праводзіць допыт; катаваць’, пыта́ться ’старацца, спрабаваць’, польск. pytać, чэш. ptáti se, славац. pytať ’прасіць’, pytať sa ’пытацца’, в.-луж. pytać ’шукаць, расшукваць’, н.-луж. pytaś ’тс’, дыял. ’пытаць’, славен. pítati ’пытаць, дапытваць’, серб.-харв. пи́тати, балг. пи́там, макед. пита, ст.-слав. пытати ’тс’. Прасл. *pytati ’пытаць, шукаць’, параўноўваюць з лац. putāre ’абдумваць, меркаваць; рэзаць’, тахар. A put‑k ’судзіць, раздзяляць, адрозніваць’. Гл. Фасмер, 3, 421, з літ-рай; Бязлай, 3, 43–44; Шустар-Шэўц, 2, 1199; БЕР, 5, 266. Паводле Варбат (Этим. иссл., 6, 16–17), развіццё значэння ад ’рэзаць’ да ’думаць, меркаваць’, магчыма, звязана са старажытным земляробчым тэрмінам, пра што сведчыць рус. дыял. вы́пытаць ’выкарчаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ask [ɑ:sk] v.

1. пыта́ць, спыта́ць; пыта́цца, спыта́цца, запыта́цца;

Can I ask a question? Я магу задаць пытанне?;

He asked about her family. Ён спытаўся пра яе сям’ю;

He asked where I lived. Ён спытаўся, дзе я жыву.

2. (па)пpaсі́ць (аб чым-н.);

ask for help прасі́ць дапамо́гі

3. прасі́ць дазво́лу;

He asked the boss whether he could have a day off. Ён спытаўся ў боса, ці можа ён мець выхадны дзень.

4. пыта́цца, даве́двацца;

ask for a job пыта́цца нако́нт рабо́ты

5. запраша́ць; зваць;

They asked me to dinner. Яны запрасілі мяне на абед.

6. патрабава́ць;

You are asking too much of him. Вы патрабуеце ад яго зашмат.

7. : ask smb. out запраша́ць каго́-н. у тэа́тр, рэстара́н і да т.п.

♦

be asking for it/be asking for trouble infml ле́зці/пе́рціся на ражо́н; шука́ць бяды́; ле́зці ў бяду́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

befrágen

vt пыта́цца (у каго-н.); (nach D, um A, über A) (д)апы́тваць (каго-н. пра каго-н., што-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

спра́шивать несов.

1. (обращаться с вопросом) пыта́ць (каго), пыта́цца (у каго), запы́тваць (каго), запы́твацца (у каго);

2. (просить) прасі́ць;

3. (требовать) патрабава́ць; (взыскивать) спаганя́ць;

4. (вызывать) выкліка́ць; (звать) клі́каць; (требовать) патрабава́ць; см. спроси́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)