інсінуа́тар

(лац. insinuator = які тайна пралазіць)

той, хто карыстаецца метадам інсінуацый; паклёпнік.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

wkręcać się

незак.

1. укручвацца;

2. разм. уцірацца; пралазіць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

squeak​2 [skwi:k] v.

1. пішча́ць; скрыпе́ць, рыпе́ць

2. вішча́ць, скавыта́ць

3. праціска́цца, прала́зіць;

squeak into the final прале́зці ў фіналі́сты

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

thrust​2 [θrʌst] v. (thrust)

1. ле́зці, прала́зіць, праціска́цца, прапіха́цца

2. засо́ўваць, утыка́ць;

thrust smb. aside адштурхо́ўваць каго́-н.;

thrust smth. on smb. навя́зваць што-н. каму́-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

◎ Плішч: плішчом лезці ’сілай лезці, з нахабствам’, плішчыцца ’сілай лезці, праціскацца, пралазіць з цяжкасцю’, плішчыць ’тс’ (навагр., З нар. сл.; капыл., Жыв. сл.; ТСБМ; Нікап.: Бяльк.). У выніку кантамінацыі пішч 2 (m.) і клін. Менш верагодна сувязь з фармальна ідэнтычнымі чэш. plisť ’плач’, в.-луж. plišč ’тс’, ст.-слав. папіць ’шум’ < *plisk‑jь, гл. плюскаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

éinschleichen

* vi (s) i (sich) прала́зіць, пракра́двацца

sich in j-s Vertráuen ~ — уце́рціся да каго́-н. у даве́р’е

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

thread​2 [θred] v.

1. заця́гваць (нітку ў іголку); нані́зваць (пацеркі); усо́ўваць (магнітную стужку)

2. прала́зіць; прахо́дзіць;

thread one’s way through (smth.) праклада́ць шлях праз (што-н.); прабіра́цца праз (што-н.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

шчамі́цца, шчамлюся, шчэмішся, шчэміцца; незак.

Разм. Лезці, пралазіць і пад. з вялікімі намаганнямі куды‑н. праз што‑н. вузкае. Праз дзірку ў плоце натужліва шчэміцца ў двор чыёсьці рудое свінчо. Хадановіч. // перан. Лезці, настойліва напамінаць пра сябе (пра думкі). [Макарка:] — Думкі ўсялякія шчэмяцца ў галаву. Сабаленка. // перан. Умешвацца ў што‑н. [Стафан:] — Таму што дзе ж праўда? Я нікога не зачапіў. Я ніколі не шчаміўся ў іхнія справы, трымаўся звычаю, а звычай забараняе забіваць упяцёх аднаго. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Перасоў, перэсоў ’жэрдка, падвешаная на бэльцы і працяглага« ад печы да пярэдняй сцяны, выкарыстоўваемая ў якасці вешалкі’ (слонім., Шн. 3; жытк., Мат. Гом.; ТС; Нар. сл.). Укр. вах.-валын. nupucóea ’бэлька ў гаспадарчым будынку’, рус. Пересов ’жэрдка з фіранкай, што аддзяляе пярэднюю частку хаты ад прасторы каля печы’, ст.-рус. пересовь ’брус, нясучая бэлька. маціца’ (XVI ст.). Усходнеславянскае. Першапачаткова, відаць, з *pro‑sov‑b© жэрдка усоўвалася ў адтуліны ў бабках, на якіх яна вісела, параўн. польск. przesuwać (się) ’перамяшчаць, перасоўвацца, усоўвацца, пралазіць’ (Лучыц-Федарэц, вусн. паведамлю Бел.-рус. ізал., 63). Аб уключэнні прыстаўкі *pro‑ ў *per‑ (> пера-) гл. ESSJ, 1, 164. Гл. таксама соваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ты́шчыцца разм. ‘пралазіць, прабірацца з цяжкасцю; лезці куды-небудзь’ (ТСБМ, Шат.; лаг., Гіл.), ‘хавацца, залазіць у шчыліну, у дзірку; зашывацца’ (маладз., Янк. Мат., Варл.), ты́шчыць ‘соваць’ (Шат.), ‘рыць, успорваць зямлю’: svińnia tyščuć łoh (Варл.). Няясна. Мажліва, адзіны захаваны ў сучасных славянскіх мовах адпаведнік ст.-слав. тъщати сѧ ‘спяшацца, імкнуцца, старацца, сіліцца’, паколькі старое рус. тщи́ться ‘тс’, ст.-серб. таштати се ‘тс’ лічацца запазычаннямі праз царкоўнаславянскую мову (ESJSt, 17, 1007), як і ст.-бел. тщитися ‘старацца’, адзначанае выключна ў рэлігійных тэкстах (ГСБМ). Магчыма, што захаванню архаізма ў абмежаваным арэале садзейнічалі фармальна і семантычна блізкія літ. kýščioti ‘соваць, усоўваць, запіхваць’, зваротнае kìštis ‘умешвацца’ няяснага паходжання (Смачынскі, 292).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)