1. У шахматнай гульні: адначасовы ход каралём і ладдзёй, пры якім кароль перастаўляецца цераз адно поле ў бок ладдзі, а ладдзю пераносяць цераз караля і ставяць побач з ім.
Зрабіць ракіроўку.
2.Перастаноўка сіл, замена ў чым-н. з мэтай умацавання пазіцый.
Р. кадраў.
У футбольнай камандзе адбылася р.
|| прым.ракіро́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
метатэ́за
(фр. metathese, ад гр. metathesis = перастаноўка)
перастаноўка суседніх гукаў у сярэдзіне слова з мэтай змяніць яго агульнапрынятае гучанне; найбольш пашырана ў вусна-паэтычнай народнай творчасці, асабліва ў дзіцячых жанрах (напр. «талерка — тарэлка»).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Анда ’адна’ (Дзмітр.). Магчыма, памылка друку — перастаноўкан — д ці вынік асіміляцыйна-дысіміляцыйных працэсаў: дн > нн > нд. Калі значэнне ’вось, нават’, магчыма, з літ.añdai (гл. Тапароў, Балтийские яз., 44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
displacement
[dɪsˈpleɪsmənt]
n.
1) перамяшчэ́ньне n., перастано́ўкаf., выцісьне́ньне n.
2) звальне́ньне n.
3) Phys. водазьмяшчэ́ньне n.
4) Geol. зрушэ́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Verstéllung
f -, -en
1) перастано́ўка
2) двуру́шнасць, сімуля́цыя, крываду́шнасць
3) змяне́нне (голасу, почырку)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
транспазі́цыя
(лац. transpositio = перастаноўка)
1) перанясенне чаго-н. (ідэі, вобраза, тэрміналогіі і інш.) з аднаго жанру ў іншы, з адной навукі ў іншую, адпаведна змяняючы, прыстасоўваючы;
2) мат.перастаноўка пэўнай сукупнасці элементаў, пры якой мяняюцца месцамі толькі два элементы;
3) перанясенне музычнага твора з адной танальнасці ў другую.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гіпе́рбатан
(гр. hyperbaton = перастаноўка)
стылістычная фігура, у якой парушана ўсталяваная сінтаксічная паслядоўнасць слоў, што непасрэдна звязаны з тэкстам (гл. таксама інверсія 1).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
парафазі́я
(ад. пара- + афазія)
перастаноўка або замена ў вуснай мове гукаў або складоў у слове, слоў у сказе, што развіваецца пры паражэнні маўленчых зон галаўнога мозгу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
*Варца́ць, ворца́ть ’ванітаваць (пра дзяцей)’ (Мядзв.). Мядзведкі заўважае, што адносна дарослых ужываецца козлы драть або вынитова́ть. Рус. (смал.) варца́ть ’ванітаваць’, варца́ки ’ваніты’. Не вельмі яснае слова. Можна меркаваць, што гэта запазычанне (з трансфармацыяй, перастаноўка гукаў) з польск.дыял.wracać ’ванітаваць’ (яно вядома як польскі правінцыялізм на Украіне; гл. Карловіч, 6, 161). Параўн. форму вараца́ць ’нудзіць’ (Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаханда́ ’легкадумная жанчына, якая многа і хутка гаворыць і ўсюды стараецца ўставіць свае слова’ (полац., Нар. лекс.) — відавочна, утворана ад лахаць і экспрэсіўнага суф. ‑(а)нда (аб ім гл. Сцяцко, Афікс. наз., 43 і 98–99). Параўн. таксама хала́йдра ’балбатун, хвалько’ (Юрч.), у якім маецца перастаноўкаx/л (< *лахайдра) і лахтадры́на (гл.) < лахтадра пры наяўнасці лахаць і лахтаць.