ка́пля, ‑і; Р мн. ‑пель; ж.

1. Невялічкая акруглая часцінка якой‑н. вадкасці; кропля. Капля расы. Каплі поту на твары. □ З халодным ветрам урываліся частыя каплі дажджу, адганялі сон, бадзёрылі. Лынькоў. Капля слёз на зрэбнай кашулі Здавалася капляй крыві. Чарот.

2. толькі мн. (ка́плі, ‑пель). Разведзенае на чым‑н. лякарства, якое прымаецца па пэўнай колькасці такіх часцінак. Сардэчныя каплі. Мятныя каплі: Выпіць капель.

3. перан.; толькі адз., чаго. Разм. Самая нязначная колькасць чаго‑н. Газы ў лямпе засталася адна капля. // у знач. прысл. ка́плю. Зусім нямнога, чуць-чуць. Удзяліць каплю ўвагі.

•••

Да (апошняй) каплі — усё без астатку (выпіць, расходаваць і пад.).

Да апошняй каплі крыві — ахвяруючы ўсім, не шкадуючы жыцця (змагацца, біцца, абараняцца і пад.).

Капля за капляй — паступова, патрошку.

Капля ў каплю — абсалютна, поўнасцю (падобен, супадае і пад.).

Капля ў моры — вельмі нязначная колькасць у параўнанні з чым‑н. вялікім.

Ні каплі — ніколькі, ані.

Ні каплі ў рот не браць гл. браць.

Як дзве каплі вады — абсалютна, поўнасцю (падобен, супадае і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

укі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

1. Кінуць, апусціць унутр, у сярэдзіну чаго‑н. Укінуць камень у ваду. Укінуць ліст у паштовую скрынку. □ [Іван] дастаў чамадан, сабраў свае рэчы, укінуў у мяшок інструмент, пацалаваў дачку. Гаўрылкін. // перан. Разм. Пасеяць. Картоплю садзіць пара, проса якую жменю ды грэчкі хоць трохі ўкінуць, — прыспешвалі [ўдовы і дзяды] старшыню камбеда. Грахоўскі. // перан. Разм. Уставіць, дадаць што‑н. у чыю‑н. гутарку, размову. Я паспрабаваў укінуць слова, каб крыху суцішыць струмень разгневанага красамоўства егеравай жонкі і накіраваць яго ў другі бок. В. Вольскі. Грэчка ўкінуў сваё глыбакадумнае разважанне: — Цвік малатка не баіцца. Няхай.

2. Налажыць, дабавіць чаго‑н. у што‑н. Укінуць два драбкі цукру ў чай. // Разм. Даць корму. [Маці:] — А я .. [коням] патрошку ўкінула, каб не стаялі над пустым жолабам. Чарнышэвіч.

3. Разм. Зняволіць. Укінулі ў канцлагер нас дзве групы, Куды ні глянь — кругом калючы дрот. Смагаровіч.

4. перан. Разм. Адлупцаваць. [Бухман:] — А цяпер прызнаешся? Ану, Тулуп! Укінь яму [палоннаму] яшчэ. — Зноў удары, зноў стогн. С. Александровіч.

5. Спец. Зацягнуць нітку асновы ў ніты. Укінуць ніткі ў ніты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

всё​I

1. мест. усё (род. усяго́, дат. усяму́, вин. усё, твор., пред. усі́м, мн., см. все);

от всего́ се́рдца ад усяго́ сэ́рца;

при всём том пры ўсім тым;

всего́ хоро́шего усяго́ до́брага;

всё равно́ усё ро́ўна;

2. в знач. сущ., мн. нет усё;

я на всё гото́в я на ўсё гато́ў;

он всего́ бои́тся ён усяго́ баі́цца;

всего́ понемно́гу (понемно́жку) усяго́ патро́ху (патро́шку);

вот и всё вось і ўсё;

всё на све́те усё на све́це;

по всему́ ви́дно па ўсім ві́даць;

всему́ своё вре́мя на ўсё свой час.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усё

1. мест. опред., ср., в разн. знач. всё; см. уве́сь;

ад усяго́ сэ́рца — от всего́ се́рдца;

2. в знач. сущ., мн. нет всё;

я на ўсё гато́ў — я на всё гото́в;

ён усяго́ баі́цца — он всего́ бои́тся;

усяго́ патро́ху (патро́шку) — всего́ понемно́гу (понемно́жку);

3. нареч., в разн. знач. всё;

ён у. злуе́цца — он всё се́рдится;

ён у. яшчэ́ ву́чыцца — он всё ещё у́чится;

спра́ва расстро́ілася, і ўсё з-за вас — де́ло расстро́илось, и всё из-за вас;

у. больш і больш змярка́лася — всё бо́лее и бо́лее сгуща́лись су́мерки;

◊ у. чы́ста — всё, как есть;

перш за ўсё — пре́жде всего́;

скарэ́й за ўсё — скоре́е всего́;

валі́ць у. ў адну́ ку́чу — вали́ть всё в одну́ ку́чу;

плю́нуць на ўсё — плю́нуть на всё;

вось і ўсё — вот и всё;

і ўсё — и всё;

на ўсё го́рла — во всю гло́тку;

усі́м сэ́рцам — всем се́рдцем;

больш за ўсё на све́це — бо́лее всего́ на све́те;

у. ро́ўна як — всё равно́ как;

у. адно́ — всё равно́, всё одно́, всё еди́но;

звані́ць ва ўсе званы́ — звони́ть во все колокола́;

па ўсіх пра́вілах маста́цтва — по всем пра́вилам иску́сства;

на ўсё свой час, усяму́ свой час — всему́ своё вре́мя;

як ваўка́ ні кармі́, а ён у. ў лес глядзі́ць — посл. как во́лка ни корми́, а он всё в лес смо́трит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́бры

1. хоро́ший;

д. настро́й — хоро́шее настрое́ние;

~рыя ве́сткі — хоро́шие ве́сти;

~рая кні́га — хоро́шая кни́га;

~рыя ўмо́вы — хоро́шие усло́вия;

д. густ — хоро́ший вкус;

2. (чуткий, отзывчивый) до́брый;

3. (содержащий похвалу) хоро́ший, ле́стный;

д. во́дзыў — хоро́ший (ле́стный) о́тзыв;

4. (славный) до́брый;

~рае імя́ — до́брое и́мя;

пакі́нуць аб сабе́ ~рую па́мяць — оста́вить о себе́ до́брую па́мять;

5. (умелый, старательный) хоро́ший;

д. ма́йстар — хоро́ший ма́стер;

д. гаспада́р — хоро́ший хозя́ин;

6. (довольно большой) изря́дный, прили́чный, поря́дочный;

д. кава́лак — изря́дный кусо́к;

7. (благоприятный) хоро́ший, благотво́рный;

д. ўплыў — хоро́шее (благотво́рное) влия́ние;

8. (удачный) хоро́ший, благополу́чный;

д. вы́нік — хоро́ший (благополу́чный) результа́т;

9. съедо́бный;

д. грыб — съедо́бный гриб;

10. (приносящий благо) благода́тный;

д. клі́мат — благода́тный кли́мат;

11. (близкий) хоро́ший, до́брый;

д. знаёмы — хоро́ший (до́брый) знако́мый;

12. (о стороне материи) лицево́й;

д. бок — лицева́я сторона́;

◊ д. ве́чар! — до́брый ве́чер!;

д. дзень! — до́брый день!; здра́вствуй(те);

~рай но́чы! — до́брой (споко́йной) но́чи!; прия́тного сна!;

д. ге́ній — до́брый ге́ний;

д. інтэ́рас! — хоро́шенькое де́ло!;

~рая ца́ца! — хоро́ш гусь!;

д. дзя́дзька — благоде́тель;

~рага патро́шку — хоро́шего понемно́жку;

лю́дзі ~рыя — честно́й наро́д; лю́ди до́брые;

у д. час — в до́брый час;

па ~рай во́лі — по до́брой во́ле;

~рая гадзі́на — би́тый час;

лю́дзі ~рай во́лі — лю́ди до́брой во́ли;

(калі́) на д. лад — (е́сли) по-настоя́щему; как поло́жено;

~рага сло́ва не ва́рты — до́брого сло́ва не сто́ит;

успаміна́ць (паміна́ць) ~рым сло́вам — вспомина́ть (помина́ть) до́брым сло́вом;

~рае сэ́рца — (у каго) до́брое се́рдце (у кого);

д. га́ндаль — хоро́шенькое де́ло;

твая́ (яго́ і г.д.) ~рая во́ля — твоя́ (его́ и т.д.) до́брая во́ля;

~рая ла́ска — (чыя) до́брая во́ля (чья);

~рае во́ка — хоро́ший глаз;

лепш благі́ мір, чым ~рая сва́рка — посл. худо́й мир лу́чше до́брой ссо́ры

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)