пара́дны

1. (марш, спектакль і г. д.) Paráde-, Gála-;

пара́дная фо́рма Gála¦uniform f -, -en, Paráde¦uniform;

2. (галоўны – пра ўваход у дом) Haupt-;

пара́дны пад’езд Háupteingang m -(e)s, -gänge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Памяшканне для дэманстрацыі тавараў і пад., а таксама крама для продажу прадметаў гандлю, мастацкіх вырабаў і твораў мастацтва або атэлье, цырульня і пад., дзе заказы выконваюцца па-майстэрску.

Мастацкі с.

С. жаночага адзення.

С.-цырульня.

2. Парадная гасціная або зала для прыёму гасцей у багатым доме (уст.), а таксама агульная гасціная ў атэлі, гасцініцы.

3. Літаратурны або грамадска-палітычны гурток з вядомых асоб арыстакратычнага асяроддзя, якія збіраліся ў доме якой-н. прыватнай асобы (уст.).

4. Унутранае памяшканне аўтобуса, самалёта, цеплахода для пасажыраў, а таксама зала для чакання ў цырульні, атэлье і пад.

|| прым. сало́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пара́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да парада, звязаны з парадам. Парадны строй. Парадны марш. // Прызначаны для парада, для ўрачыстых выпадкаў. Парадная форма. □ З рэчавага мяшка.. [Язэп] дастаў пару новенькіх пагонаў, якія яму выдалі ў шпіталі, не палявых, а парадных, а яркімі нашыўкамі. Асіпенка. Сухавараў быў адзеты ў парадны мундзір з бліскучымі гузікамі. Колас. // Святочны. Парадны выгляд.

2. Галоўны (пра лесвіцу, уваход і пад.). Парадныя дзверы. □ [Кандрат] не пайшоў з чорнага ўваходу, каб не падумалі, што хаваючыся да Домны ходзіць, пастукаўся ў парадны. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́стница

1. (неподвижная, обычно в здании) ле́свіца, -цы ж., усхо́ды, -даў ед. нет;

пара́дная ле́стница пара́дная ле́свіца (пара́дныя ўсхо́ды);

чёрная ле́стница чо́рная ле́свіца (чо́рныя ўсхо́ды);

2. (приставная, переносная) драбі́ны, -бі́н ед. нет, ле́скі, -сак ед. нет;

пожа́рная ле́стница пажа́рныя драбі́ны;

складна́я ле́стница складны́я драбі́ны;

верёвочная ле́стница вяро́вачныя ле́скі;

3. перен. ле́свіца, -цы ж.;

иерархи́ческая ле́стница іерархі́чная ле́свіца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пара́дны

I в разн. знач. пара́дный;

~нае шэ́сце — пара́дное ше́ствие;

~ная фо́рма — пара́дная фо́рма;

п. вы́гляд — пара́дный вид

II: п. за́піс ист. поря́дная за́пись;

~ная гра́мата — ист. поря́дная гра́мота

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

frontowy

frontow|y

1. франтальны; пярэдні; фасадны;

schody ~e — парадныя сходы; парадная лесвіца;

2. франтавы;

walki ~e — франтавыя баі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

фо́рма

1. в разн. знач. фо́рма, -мы ж.;

в фо́рме ша́ра у фо́рме ша́ра;

фо́рма и содержа́ние фо́рма і змест;

пара́дная фо́рма пара́дная фо́рма;

спорти́вная фо́рма спарты́ўная фо́рма;

по фо́рме па фо́рме;

расти́тельные и живо́тные фо́рмы органи́змов раслі́нныя і жывёльныя фо́рмы аргані́змаў;

граммати́ческие фо́рмы граматы́чныя фо́рмы;

2. / фо́рмы (очертания фигуры) фо́рмы, -маў ед. нет;

◊

по всей фо́рме па ўсёй фо́рме;

ра́ди фо́рмы дзе́ля фо́рмы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ГРАНАВІ́ТАЯ ПАЛА́ТА,

помнік архітэктуры Расіі канца 15 ст.; адзін з стараж. будынкаў Масквы. Уваходзіць у комплекс Крамля Маскоўскага. Пабудавана ў 1487—91 італьян. арх. М.Фразінам і П.А.Салары. Назва з-за аздаблення гранёным рустам усх. фасада палаты. Выкарыстоўваецца як парадная зала для ўрачыстых прыёмаў. Пл. каля 500 м². Перакрыта крыжовымі скляпеннямі, што апіраюцца на цэнтр. слуп. У 1882 сцены палаты размалявалі палехскія іканапісцы, якія паўтарылі своеасаблівую кампазіцыю стараж. размалёўкі. Разны залочаны партал 15 ст. выкананы ў формах рэнесансавай архітэктуры.

Літ.:

Насибова А. Грановитая палата Московского Кремля: [Альбом]. Л., 1978.

т. 5, с. 404

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сало́н

(фр. salon)

1) зала спецыяльнага грамадскага прызначэння (для чакання, адпачынку, дэманстрацыі і продажу розных вырабаў, прыёму і абслугоўвання наведвальнікаў, заказчыкаў і інш.);

2) унутранае памяшканне для пасажыраў у аўтобусе, тралейбусе, на параходзе, самалёце;

3) парадная гасціная ў арыстакратычным доме, а таксама літаратурна-мастацкі або палітычны гурток, які збіраўся ў прыватным доме.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

АЛЮ́РЫ

(франц. allure літар. хада),

віды руху каня. Адрозніваюць алюры натуральныя і штучныя. Натуральныя алюры: хада (павольныя алюры) — конь паслядоўна падымае і ставіць на зямлю адну за адной усе 4 нагі; змена ног па дыяганалі; рысь — паскораныя алюры ў 2 тэмпы: конь перастаўляе адначасова 2 нагі па дыяганалі; інахадзь — алюры ў 2 тэмпы: конь падымае і апускае то 2 левыя, то 2 правыя нагі; інахадзь шпарчэй за рысь; галоп — скачкападобныя алюры ў 3 тэмпы з безапорнай фазай; скачок — адштурхоўванне ад зямлі наперад адначасова 2 заднімі канечнасцямі. Штучныя алюры (у конным спорце і цыркавым мастацтве): парадная хада — конь ідзе рыссю, высока падымаючы і выцягваючы ногі; пасаж — скарочаная рысь; п’яфэ — пасаж на месцы; піруэт — заднія ногі на месцы, пярэднія апісваюць поўны круг.

т. 1, с. 292

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)