podlegać

незак.

1. падпарадкоўвацца; быць у падпарадкавані;

podlegać prawom przyrody — падпарадкоўвацца законам прыроды;

2. падлягаць;

nie podlegać ogłoszeniu — не падлягае абвяшчэнню; не можа быць абвешчаным;

3. падвяргацца;

podlegać krytyce — падвяргацца крытыцы; крытыкавацца;

podlegać karze — карацца; быць караным

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

unterstéhen

*

1.

vi (D)

1) падпарадко́ўвацца (каму-н.), быць у паднача́ленні (каго-н.)

2) падляга́ць (чаму-н.)

das unterstéht kéinem Zwéifel — гэ́та не падляга́е сумне́нню [не выкліка́е сумне́ння]

das Vergéhen unterstéht dem Gerícht — праві́ннасць кара́ецца зако́нам

2.

(sich) асме́львацца, адва́жвацца, смець

was ~ Sie sich? — як Вы сме́еце?

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ВАСАЛІТЭ́Т

(франц. vassalité ад позналац. vassallus васал, vassus слуга),

сістэма адносін асабістай залежнасці адных феадалаў (васалаў) ад іншых (сеньёраў або сюзерэнаў) у Зах. Еўропе. Упершыню склаўся ў позняй Франкскай імперыі пры Карле Вялікім (768—814), далейшае развіццё атрымаў у Германіі, Францыі, Англіі. На Беларусі ў класічным выглядзе не аформіўся, спец. тэрміна для яго абазначэння не было, аднак сістэма васальнай залежнасці існавала. У часы Кіеўскай Русі князі ўступалі паміж сабой у васалітэт, калі адзін з іх пагаджаўся лічыцца «сынам» другога (пры раўнапраўных адносінах князі звалі адзін аднаго «братамі»). Баяры былі васаламі таго князя, якому служылі і ад якога за службу мелі маёнткі. У 11—12 ст. у найбуйнейшых баяр з васалаў 3-га ўзроўню з’явіліся асабістыя дружыны. У ВКЛ у 13—14 ст. сістэма кіравання асобнымі землямі (княствамі) будавалася на васальнай залежнасці князёў ад вял. князя ВКЛ. Адначасова кожны князь меў васалаў з баяр, некаторыя з іх былі васаламі непасрэдна вял. князя ВКЛ. У канцы 14—15 ст. юрыд. правы непасрэдных васалаў вял. князя ВКЛ замацаваны ў шэрагу прывілеяў. Шляхта атрымала права распараджацца сваімі ўладаннямі. Васальныя адносіны гэтай групы феадалаў з вял. князем звяліся да абавязку ваен. службы і права падлягаць суду вял. князя ВКЛ ці яго намеснікаў.

В.Л.Насевіч.

т. 4, с. 21

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

mature

[məˈtʊr]

1.

adj.

1)

а) сьпе́лы, дасьпе́лы (плод)

б)

mature age — ста́лы век

a mature person — даро́слы чалаве́к

в)

mature wine дасьпе́лае, старо́е віно́

mature cheese — уле́жаны сыр

г) mature plans — до́бра абду́маныя, распрацава́ныя пля́ны

2) з тэ́рмінам плацяжу́, пла́тны

mature savings bonds — ашча́дныя бо́ны, які́я дасягну́лі тэ́рміну плацяжу́

2.

v.i.

1)

а) сьпець, высьпява́ць, дасьпява́ць (і пра плян)

б) станаві́цца даро́слым, ста́лым; стале́ць

2) падляга́ць выпла́це; настава́ць, прыхо́дзіць (пра тэ́рмін плацяжу́)

3.

v.t.

1) рабі́ць ста́лым, даво́дзіць да сьпе́ласьці

2) до́бра распрацо́ўваць (плян)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

исполне́ние

1. выкана́нне, -ння ср.; здзяйсне́нне, -ння ср.; неоконч. выко́нванне, -ння ср.;

прове́рка исполне́ния праве́рка выкана́ння;

к исполне́нию канц. да выкана́ння;

приступи́ть к исполне́нию обя́занностей прыступі́ць да выкана́ння абавя́зкаў;

подлежа́ть исполне́нию падляга́ць выкана́нню;

приводи́ть в исполне́ние прыво́дзіць у выкана́нне;

во исполне́ние канц. у мэ́тах выкана́ння;

в исполне́нии (кого-л.) муз., театр. у выкана́нні (каго-небудзь);

в э́кспортном исполне́нии у э́кспартным выкана́нні;

2. (осуществление) здзяйсне́нне, -ння ср.;

исполне́ние жела́ний здзяйсне́нне жада́нняў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ulegać

ulega|ć

незак.

1. komu саступаць, скарацца, падпарадкоўвацца, саступаць;

~ć przemocy — саступаць (скарацца) сіле;

~ć rozkazowi — падпарадкоўвацца загаду;

2. цярпець паражэнне (паразу); прайграваць;

3. паддавацца; падпадаць, трапляць пад уздзеянне; зведваць; зазнаваць; падлягаць;

nie ulegać kwiestii — бясспрэчна;

nie ulegać wątpliwosci — не падлягае сумненню; несумненна;

~ć nastrojom — паддавацца настрою (эмоцыям);

~ć halucynacjom — мець галюцынацыі;

~ć przemianom — змяняцца;

~ć zepsuciu — псавацца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

нале́жаць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак.

1. каму-чаму. Быць, з’яўляцца ўласнасцю каго‑, чаго‑н. Гэтыя кнігі належаць таварышу. □ Дзед не раз гаварыў пра зямлю пад Дубамі, пра паплавы на рэчцы, якія калісьці належалі мужыкам. Колас. // Быць, знаходзіцца ў распараджэнні каго‑н. Будучае належыць моладзі. □ Цяпер вуліца належала .. [працэсіі]: сустрэчныя аўтамашыны збаўлялі хуткасць, а тыя, што даганялі, паволі сунуліся ззаду. Карпаў. // Быць, з’яўляцца чыім‑н. тварэннем, быць напісаным, створаным (пра твор, ідэю, думкі і пад.). Пяру Янкі Купалы належаць пераклады многіх вершаў з «Кабзара». Палітыка. // перан. Быць прысвечаным каму‑, чаму‑н. Усё жыццё Дзяміда належала лесу. В. Вольскі. // (з займеннікам «сабе»). Свабодна распараджацца сабою, ні ад каго не залежаць. Цяпер Міхал Шарупіч належаў не толькі сабе. Дэлегацыю на вакзале ўжо чакалі, і прыйшлося пасяліцца ў гасцініцы «Масква». Карпаў.

2. да каго-чаго. Адносіцца да якой‑н. групы, уваходзіць у склад чаго‑н. Відаць, прахожыя належалі да тутэйшых механізатараў і цяпер па нейкай патрэба ішлі ў РТС. Быкаў. Адчувалася, што доктар не належаў да вельмі спакойных і ўраўнаважаных натур. Васілевіч.

3. каму-чаму. Быць чыім‑н. правам, непасрэдным абавязкам. [Андрыян Цітавіч:] — Калі справа ідзе аб павышэнні, то рашаючае слова павінна належаць .. [Валі]. Марціновіч.

4. безас. каму. Падлягаць выплаце, выдачы за што‑н. Вам належыць заплаціць за білет. □ Бабка была зацікаўлена ў гэтай ссыпцы, бо і ёй належала некаторая частка гарцаў. Колас. // з каго. Разм. Пра пачастунак з якой‑н. нагоды. — З цябе сёння належыць, — смеючыся на ўсю палатку, сказаў Пракапенка. — Пішы, што ты імяніннік.. Пойдзем у клуб, пачытаеш, як там цябе ў заводскай насценгазеце расхвалілі. Кулакоўскі. [Лявон:] Ну, пане гаспадар, дакоскі зрабіў, з вас бутэлька належыць. Козел.

5. безас. каму і без дап. Быць устаноўленым, вызначаным. Па статуту нам належаць пісталеты. Але дзе ж там.. — калі і вінтовак усім не хапіла... Брыль.

6. безас. з інф., каму. Быць неабходным. Перш за ўсё належала сабраць насенне, ачысціць яго, пратруціць, каб увесну было што ўкінуць у зямельку. Сабаленка. Нарэшце пагадзіліся [настаўнікі] на тым, што дырэктару школы належыць яшчэ раз сустрэцца са старшынёй.. сельскага Савета. «Звязда».

•••

Як (і) належыць — як патрэбна, як мае быць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)