замахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. чым на каго і без дап. Узмахам падняць руку (для нанясення ўдару).

З. палкай.

2. перан., на што. Намерыцца зрабіць што-н. вялікае, складанае, значнае або атрымаць што-н.; зрабіць спробу незаконна захапіць што-н.

З. на новую тэму.

З. на чужое дабро.

|| незак. зама́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. зама́хванне, -я, н. і зама́х, -у, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыме́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Прыладзіцца, намерыцца зрабіць што‑н. Ля адчыненага акенца Міхась яшчэ раз прымерыўся і нарэшце выняў з кішэні гранату. Якімовіч. Вось праціўнікі яшчэ раз прымерыліся, папрасілі локці, каб былі строга на адной лініі, пераглянуліся, і барацьба пачалася. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памкну́цца

1. (імкліва рушыць) stürzen vi (s), sich stürzen;

памкну́цца ў пако́й ins Zímmer stürzen;

2. (намерыцца) wóllen* vt, vórhaben vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

покуси́ться сов. зрабі́ць зама́х; (попытаться) паспрабава́ць, зрабі́ць спро́бу; (вознамериться) наме́рыцца, зрабі́ць наме́р; (посягнуть) паква́піцца, асме́ліцца (што-не́будзь зрабі́ць); см. покуша́ться.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наме́рвацца I несов.

1. намерева́ться, реша́ть, вознаме́риваться;

2. (чым) наце́ливаться; заноси́ть (что); см. наме́рыцца 2

наме́рвацца II несов., страд. наме́риваться; см. наме́рваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Нары́ціцца ’нарыхтавацца, мець намер’ (Бяльк.), ’наважыцца зрабіць што-небудзь’ (браг., З нар. сл.), ’намерыцца’ (рэч., Мат. Гом.). Паводле Мяркулавай (Этимология–1978, 98), адлюстроўвае прасл. *ryti ’імкнуцца’, паралельнае да *гъиаН ’імкнуцца зрабіць што-небудзь’, ’старанна працаваць’, параўн. кашуб. zarevac (*zaryvati) ’заўзята працаваць’, рус. наройный ’старанны’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пава́жыцца ​1, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.

Вызначыць сваю вагу шляхам узважвання.

пава́жыцца ​2, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.

Пасмець, асмеліцца. Дні паднявольныя болей не вернуцца; Эх, не надзенуць нам пут... Хай хто паважыцца, хай хто намерыцца — Сам імі будзе ён скут! Чарот. [Бацька:] — Як паважыцца хто памерацца сілаю, гукні свой народ, і ён зноў абароніць цябе. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Vórsatz

I

m -es, -sätze наме́р, заду́ма (тс. юрыд.)

éinen ~ fássen — наме́рыцца, прыня́ць рашэ́нне

II

m -es, -sätze палігр. фо́рзац

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

поползнове́ние ср. (намерение) наме́р, -ру м.; (замысел, умысел) наме́р, -ру м.; (покушение) зама́х, -ху м.;

сде́лать поползнове́ние зрабі́ць наме́р; (вознамериться) наме́рыцца; (попытаться) паспрабава́ць, папрабава́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ На́ўра ’настырны, пранырлівы чалавек’ (докш., Сакалоўская, вусн. паведамл.). Магчыма, да набіраць ’натыкаць, насаджваць; вешаць на жэрдкі для сушкі гарох, траву і інш.’, зак. трыв. наўраць (гл.), літаральна ’той, хто ўсюды лезе’, параўн. укр. навратливий ’навязлівы, надаедлівы’; або да наўрэць ’нечакана сустрэць’ (гл.), параўн. фармальна ідэнтычнае укр. букав. на́вра ’слата, нягода’, на́ўрышча ’напасць, ліха, бяда’; аднак найбольш блізкім па семантыцы з’яўляецца наврытытыся ’намерыцца, паставіць на сваім’ (пін., Жыв. сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)