Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АБАВЯ́ЗАК ВО́ІНСКІ,
абавязак грамадзян абараняць сваю Айчыну, навучаццаваен. справе і несці ваен. службу ў складзе ўзбр. сіл і інш. вайск, фарміраванняў. Замацаваны Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, рэгулюецца Законам «Аб усеагульным воінскім абавязку і ваеннай службе» ад 5.11.1992. Мае адносіны да грамадзян, органаў дзярж. улады і кіравання, прадпрыемстваў, устаноў і арг-цый незалежна ад форм уласнасці і ўмоў гаспадарання. Абавязак воінскі не пашыраецца на замежных грамадзян, якія жывуць на тэр. Беларусі, і асоб без грамадзянства. Гл. таксама Воінская павіннасць.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Навучэ́нец ’вучань старшых класаў, слухач сярэдніх навучальных устаноў’ (ТСБМ). Наватвор 30‑х гадоў для перадачы рус.учащийся; упершыню ўведзена ў норму РБС–53 (гл. Лужанін у зб. Слова наша роднае. Мн., 1986, 97), аўтарства прыпісваецца П. Глебку (Маладосць, 1981, 9, 172; Каўрус, Мова народа, мова пісьменніка. Мн., 1989, 219). Ад навуча́цца ’праходзіць курс навучання’, што ў сваю чаргу калькуе рус.обуча́ться ’тс’, якое належыць да сферы канцылярска-адміністрацыйнай лексікі.
учи́ться на со́бственных оши́бках вучы́цца на ўла́сных (на сваі́х) памы́лках;
век живи́ — век учи́сьпогов. век жыві́ — век вучы́ся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
lérnen
vt, vi вучы́цца, навуча́цца (чаму-н.)
lésen ~ — вучы́цца чыта́ць; вучы́ць (што-н.)
ein Gedícht áuswendig ~ — вы́вучыць верш на па́мяць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Надэ́чыць1 ’падбухторыць’, над§чыцца ’падбухторыце^’, надраны ’падбухтораны’ (Яўс.). Утворана ад dŚчbiць ’паву чаць, падбухторваць’, дЗчыцца ’навучацца, пераймаць’, д$чаны ’навучаны’, для якіх не выключана аднолькавае паходжанне з бачыць ’гаварыць’, нaдśчыць ’нагаварыць’, што выводзяцца з літ.dėti ’абгаворваць’ (Сл. ПЗБ, 182). Можна меркаваць і пра блізкасць да дзеяслова незакончанага трывання дукаваць ’павучаць, падбухторваць’ (гл.), форма закончанага трывання ад якога была б над укаваць або *навучыць, што вельмі блізка фармальна і семантычна да разглядаемага слова.
◎ Надэ́чыць2 Змяшчаць’ (Каханоўскі, Повязь часоў. Мн., 1985, 87), з тэксту не відаць, дзе распаўсюджана слова. Каханоўскі спрабуе звязаць з уласнай назвай Маладэнна, якая этымалагізуецца як ’малазмяшчальнае месца’, паколькі населены пункт быў заснаваны паміж поймай ракі і Ашмянскім узвышшам. Няясна, магчыма звязана з літ.dėti ’класці, змяшчаць’, nudėti ’залажыць, засунуць’, што адпавядае слав.*detiy адно са значэнняў якога ’дзець, класці, змяшчаць’ (гл. Абаеў, ВЯ, 1988, 3, 36); тады назва горада рэканструюецца як *malo‑detь‑no (суч. Маладзечна).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
uczyć się
незак.
1. вучыцца, навучацца;
uczyć się dobrze (źle) — добра (дрэнна) вучыцца;
uczyć się do egzaminu — рыхтавацца да экзамена;
2. вучыць, вывучаць;
uczyć się języka hiszpańskiego — вывучаць іспанскую мову;
uczyć się lekcji — вучыць (рыхтаваць) урокі;
uczyć się o gadach — вывучаць змей
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
school
I[sku:l]1.
n.
1) шко́ла f.
to attend school — хадзі́ць у шко́лу, вучы́цца ў шко́ле
2) наву́ка f.; адука́цыя
to start school — пача́ць вучы́цца
3) ву́чні й наста́ўнікі
4) шко́льныя заня́ткі
There will be no school today — Сёньня ў шко́ле заня́ткаў ня бу́дзе
5) шко́ла (у наву́цы, літарату́ры, маста́цтве)
the Dutch school of painting — галя́ндзкая шко́ла ў маста́цтве
2.
v.t.
1) вучы́ць
2) навуча́ць; прывуча́ць
3.
v.i.
навуча́цца, прывуча́цца
School yourself to control your temper — Навучы́ся стры́мваць сваю́ злосьць
4.
adj.
шко́льны
II[sku:l]
n.
кася́к ры́баў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)