грэнадзёр, ‑а, м.

1. У 17–18 стст. салдат, навучаны кіданню ручных гранат.

2. У царскай арміі і некаторых зарубежных арміях — салдат або афіцэр адборных (па высокаму росту) пяхотных і кавалерыйскіх часцей.

[Фр. grenadier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вучо́ны, -ая, -ае.

1. Вывучаны, навучаны чаму-н.

Не вучы вучонага (прыказка). В. мядзведзь (дрэсіраваны).

2. Высокаадукаваны, які многа ведае ў галіне якой-н. навукі.

В. чалавек.

В. садавод.

3. Які мае адносіны да навукі, навуковы.

Вучонае званне.

Вучоная ступень.

4. у знач. наз. вучо́ны, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Спецыяліст у якой-н. галіне навукі.

Выдатны в.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

gewítzigt

a наву́чаны во́пытам

durch Scháden ~ — наву́чаны го́ркім во́пытам

er ist für gánzes Lében ~ — яго́ правучы́лі на ўсё жыццё

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

experienced

[ɪkˈspɪriənst]

adj.

1) дасьве́дчаны

2) наву́чаны до́сьведам або́ пра́ктыкай

3) спрактыкава́ны; дасьве́дчаны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

◎ На́ўчань (на́учень) ’вучань’ (Анім.), рус. пск. на́учень, на‑ ўчень ’вучань (якога аддалі ў навучанне, на вывучку)’, смал. наушень ’падручны каваля’. Ад на́ўчаны (на́ученый) ’навучаны’ (Нас.), наўчыць ’наставіць, навучыць; настроіць’ (Нас.), параўн. вучань (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

внушённый

1. вы́кліканы; абу́джаны; усе́лены, пасе́лены, нада́дзены; наве́яны;

2. наву́чаны; угаво́раны; намо́ўлены; перакана́ны; см. внуши́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

skilled

[skɪld]

adj.

1) наву́чаны, дасьве́дчаны; кваліфікава́ны

a skilled workman — кваліфікава́ны рабо́тнік

2) які́ вымага́е падрыхто́ўкі, кваліфіка́цыі

Bricklaying is skilled labor — Муля́рства — рабо́та, яка́я вымага́е падрыхто́ўкі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

мабілізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.

1. Правесці (праводзіць) мабілізацыю (у 1, 2 знач.). Бязвусым юнаком быў Антось Галамака, калі ў шаснаццатым годзе мабілізавалі яго ў царскую армію. Чарнышэвіч. Калі пачалася вайна, бацьку і Грышу мабілізавалі адразу, а Юрка астаўся ў акупацыі. Навуменка.

2. перан. Прывесці (прыводзіць) у актыўны стан для дасягнення якой‑н. мэты, выканання якога‑н. задання. Навучаны шматгадовым вопытам, Яраш усё зразумеў і .. мабілізаваў свой спакой і вытрымку. Шамякін.

[Ад фр. mobiliser.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Calamitate doctus sum

Навучаны горам.

Научен горем.

бел. Бяда хоць мучыць, ды жыць вучыць. Калі нацерпішся гора ‒ даведаешся, як жыць.

рус. Беда не страшит, а путь кажет. Беда вымучит, беда и научит.

фр. Être payé pour le savoir (Платить за собственный опыт).

англ. All wisdom you fain you will pay for in gain (За приобретаемую мудрость приходится дорого платить).

нем. Unglück zehrt, Unglück lehrt (Горе подтачивает, горе учит).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Ляга́вы 1 ’пародзісты (аб сабаку)’ (Сцяшк.), ст.-бел. лекгавый. Запазычана са ст.-польск. legawy pies ’выжал — сабака, які навучаны класціся на месца і віляць хвастом тады, калі ён пабачыць птушку, на якую палююць’ (Слаўскі, 4, 113–114; Фасмер, 2, 473; Булыка, Лекс. запазыч., 143; Кохман, 81).

Ляга́вы 2, люга́вы, люга́ўка ’той, хто ўхіляецца ад цяжкай працы’ (Пан. дыс.; дзятл., Сцяшк. Сл.). Відаць, паланізм, параўн. польск. legawy ’той, хто любіць вылёжвацца, гультай, соня’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)