(англ. paravane, ад гр. para = пры, каля + англ. vane = лопасць вінта)
прыстасаванне тыпу трала для засцярогі карабля ў час руху ад мін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Невялікая лапата.
2. Тое, што і лопасць (у 2 знач.).
Лапаткі турбіны.
3. Плоская шырокая косць трохвугольнай формы ў верхняй частцы спіны.
4. Плоскі няспелы стручок гароху ці іншай бабовай расліны.
Лапаткі гароху.
◊
Ва ўсе лапаткі (бегчы; разм.) — вельмі хутка.
Палажыць (класці) на лапаткі — пры дужанні (па)валіць саперніка на спіну, а таксама наогул перамагчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вясло́1, ‑а; мн. вёслы, вёсел; н.
Лопасць з доўгім дзяржаннем, прызначаная для веславання. Дзесь ціха праплыве лодка, плясне вясло, пачуецца стрыманы смех.Васілевіч.А няма ні лодкі, ні парома, Ні абломка слізкага вясла.Пысін.
вясло́2, ‑а; мн. вёслы, вёсел; м.
Нізка аднародных прадметаў. Вясло абаранкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пялю́стка ’качан капусты’ (лях., Сл. ПЗБ; ЛА, 2), пелю́стка ’капусны ліст’ (ПСл), ’пялёстак’ (вілен., Спадчына, 2002, 4, 60), пелю́сткі ’ягадзіцы’ (ТС), параўн. укр.пелю́стка ’капусны ліст; галубцы; частка валасоў, што прыкрывае касу; шырокі зубец з краёў грэбеня для прадзення’, рус.дыял.пелю́стка ’ручка пасудзіны’. Гл. пе́люсць ’лопасць і пад.’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
łopata
łopat|a
ж.
1. рыдлёўка;
2.тэх.. лопасць;
kłaść ~ą do głowy (w głowę) — падаваць на талерачцы (на сподку); перажоўваць (падрабязна тлумачыць)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
pióro
н.
1. пяро; пер’е;
2. пяро; ручка;
gęsie pióro — гусінае пяро;
wieczne pióro — аўтаручка;
cięte pióro — вострае пяро;
3. (у вясла) лопасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
лапа́ткаж.
1.памянш.гл. лапата;
2.тэх. (лопасць) Scháufel f -, -n (млынавага, параходнагакола); Blatt n -es, Blätter; Flügel m -s, -;
лапа́тка вентыля́тара Ventilatórenflügel [vɛn-] m;
3.анат. Schúlterblatt n;
пакла́сці на абе́дзве лапа́ткі schúltern vt; перан. zu Bóden wérfen*; besíegen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
крыло́, -а́, мн. кры́лы і (з ліч. 2, 3, 4) крылы́, крыл і кры́лаў, н.
1. Орган лятання ў птушак, насякомых, а таксама некаторых млекакормячых.
К. качкі.
К. кажана.
2. Плоская паверхня самалёта, якая падтрымлівае яго ў паветры.
3.Лопасць ветранога млына або параходнага вінта.
4. Покрыўка над колам аўтамабіля, веласіпеда і пад. для засцярогі ад пырскаў вады і гразі.
5. Бакавы корпус або бакавая частка пабудовы.
Левае к. бальніцы.
6. Левая або правая частка строю, баявога парадку войска; фланг.
7. Крайняя (левая або правая) групоўка якой-н. арганізацыі.
◊
Апусціць крылы — страціць энергію, бадзёрасць.
Пад крылом — пад чыёй-н. апекай (жыць, знаходзіцца і пад.).
Падрэзаць крылы — перашкодзіць каму-н. шырока разгарнуць сваю дзейнасць.
|| памянш.кры́льца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 1 знач.).
|| прым.кры́лавы, -ая, -ае (да 1—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Láppen
m -s, -
1) ану́ча, ану́чка; pl лахманы́, рыззё
2) анат., бат. до́ля
3) тэх.ло́пасць; ла́па; вы́ступ; борт
◊ j-m durch die ~ géhen* — уцячы́, вы́слізнуць ад каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
лапа́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Рмн. ‑так; ж.
1.Памянш.да лапата; невялікая лапата. Трымаючы ў руках лапатку са збожжам, [Васіль] .. азірнуўся.Мележ.Яшчэ выняць некалькі лапатак зямлі — і залатая шабля апынецца ў іхніх руках.Лынькоў.
2. Тое, што і лопасць (у 2 знач.). Лапаткі турбіны.
3. Плоская шырокая косць трохвугольнай формы ў складзе плечавога пояса чалавека і хрыбетных жывёл. Андрэй і Гарась ляжалі на жыватах, падпёршы галовы рукамі, і ў абодвух вытыркаліся лапаткі.Каваль.Вось-вось гатоў .. [Чоран] збіць Лысага і распісаць яму рогам бок каля .. лапаткі.Колас.// Плечавая частка мясной тушы. Лапатка бараніны.
4. Плоскі няспелы стручок гароху ці другой бабовай расліны.
•••
Ва ўсе лапаткі — вельмі хутка, з усіх сіл (бегчы, ехаць, ляцець і г. д.). Лот між тым ва ўсе лапаткі Прэ, адно мільгаюць пяткі.Крапіва.
Класці на абедзве лапаткігл. класці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)