1.Уст. Сумачка з ладанам ці якім‑н. прадметам для нашэння на грудзях, здольная, паводле ўяўленняў веруючых, засцерагчы ад няшчасця.
2. Невялікая пасудзіна, у якой спальваюць ладан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляду́начка ’ключыкі вясеннія, Primula veris L. macrocalyx Koch.’ Да ляду́нка ’патранташ’, якое з ладу́нка (гл.). (Ла‑ і ля‑ існавалі яшчэ ў ст.-бел. мове з прычыны розных крыніц запазычання: ла‑ з польск.ładunek, ля‑ з ням.Ladung). Матывацыя: кветкі ключыкаў размешчаны на сцябле адна за другой і выглядаюць як ячэйкі патранташа. Рус.ла́дан, лада́н — назвы самых розных раслін і ледуни́ца, ледуне́ц ’чырвоныя парэчкі’, відаць, з бел. лексемай не звязаны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ладдзя́н ’расліна Corallorhiza Chatel’ (Кіс.). Відавочна, назва запазычана з рус.ладьян ’тс’, дзе маецца многа раслін з назвай ладан (гл. СРНГ, выгі. 16, 228–229).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лаўдан (ст.-бел.лауданъ, лявданъ, 1689 г.) ’жывіца рас ліны Citus polymorphus’. Запазычана са ст.-польск.laukan, якое з с.-лац.laudanum < слгц. ladanum, ledanum < ст.-грэч.λάδανον (Слаўскі, 4, 77; Булыка, БЛ, 9, 32). У суч. бел. мове — ладан (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кадзі́ла, ‑а, н.
1. Металічны сасуд на доўгіх ланцужках, у якім у час набажэнства курыцца ладан або іншыя пахучыя рэчывы. [Поп], махаючы кадзілам, напусціў вельмі многа пахучага ладану.Каваль.Праз сіняваты пахучы дым кадзіла блішчыць пазалота іканастаса.Брыль.
2. Шматгадовая травяністая лекавая расліна сямейства губакветных з белымі пахучымі кветкамі.
•••
Раздзьмуць кадзілагл. раздзьмуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
incense
I[ˈɪnsens]1.
n.
1) ла́дан -у m., фімія́м -у m.
2) узьнёслая пахвала́
2.
v.i.
кадзі́ць; куры́ць фімія́м, лісьлі́ва ўсхваля́ць
II[ɪnˈsens]
v.t.
злава́ць, абура́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
kadzidło
н.ладан, фіміям;
pomoże jak umarłemu kadzidło — дапаможа як мёртваму кадзіла (як мёртваму прыпарка)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
księży
I
уст. княжацкі, княжы
II
księż|y
ксяндзоўскі;
patzreć na ~a oborę — дыхаць на ладан
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
БЕНЗО́ЙНАЯ СМАЛА́,
росны ладан, смала стыраксавага дрэва (Styrax bensoin), што расце ў Паўд.-Усх. Азіі на Малайскім архіпелагу. Белае рэчыва, хутка цвярдзее і паступова цямнее на паветры, мае пах ванілі з вострым адценнем, т-ра размякчэння 75—90 °C, шчыльн. 1,10—1,17·103 кг/м³. Асн. кампаненты: бензойная і карычная кіслоты (30%), іх эфіры (60%), ванілін (1,5%). Выкарыстоўваецца як духмянае рэчыва, фіксатар паху ў парфумерыі, антысептык у касметыцы і медыцыне.