пражыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да пражыць (у 3 знач.).
2. Мець месца жыхарства дзе‑н. Разведчыкі начавалі ў лагеры рэдка, і старшына пражываў у зямлянцы найбольш адзін, як бабыль. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зво́ддалеку і зво́ддалек, прысл.
Разм.
1. Тое, што і зводдаль (у 1 знач.). Колышаў яшчэ зводдалеку заўважыў, што ў лагеры ідзе звычайнае жыццё. Мележ.
2. Тое, што і зводдаль (у 2 знач.). [Сымон] назіркам, як баючыся, рушыў за [дзяўчынай] зводдалеку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прычапуры́цца, ‑пуруся, ‑пурышся, ‑цурыцца; зак.
Разм. Апрануцца лепш, чым звычайна, прывесці сябе ў лепшы выгляд; прыбрацца, прыфранціцца, прыхарашыцца. У лясным лагеры даяркі, пастухі, вартаўнікі прычапурыліся і чакалі таго незвычайнага свята. Сабаленка. Мікітавіч прычапурыўся, прышпіліў на пінжак свой працоўны ордэн. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смяро́тнік, ‑а, м.
Той, хто асуджаны на смерць або прыгавораны да пакарання смерцю. Ледзь перастаўляючы ногі, раз-пораз адпачываючы на прыдарожных кам[янях] і ў кюветах, пляліся счарнелыя чалавечыя здані — смяротніка Трасцянца, вязці, вывезеныя фашыстамі ў турмы другіх гарадоў, у канцэнтрацыйныя лагеры, на прымусовыя работы. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БЕРАЗВЕ́ЦКІ ЛА́ГЕР СМЕ́РЦІ,
шталаг № 351. Створаны ням.-фаш. акупантамі ў вер. 1941 на тэр. б. базыльянскага манастыра ў в. Беразвечча (цяпер у межах г. Глыбокае) Віцебскай вобл. для масавай загубы сав. ваеннапалонных. Вязняў трымалі ў абгароджаным калючым дротам лагеры (пл. каля 3 га) пад адкрытым небам. Зняволеныя гінулі ад непасільнай працы, голаду, холаду, хвароб, масавых расстрэлаў. З канца 1943 сюды прывозілі італьян. салдатаў і афіцэраў. Да ліп. 1944 у лагеры загублена больш за 27 тыс. ваеннапалонных. Ва ўрочышчы Барок, за 500 м ад б. лагера, на могілках сав. і італьян. ваеннапалонных (56 магіл) пастаўлены помнікі.
т. 3, с. 105
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
раскало́цца сов.
1. расколо́ться;
пале́на ~ло́лася папала́м — поле́но расколо́лось попола́м;
лёдавая паве́рхня ~ло́лася — ледо́вая пове́рхность расколо́лась;
2. перен. (распасться) расколо́ться;
гру́па ~ло́лася на два ла́геры — гру́ппа расколо́лась на два ла́геря
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гаспада́рнік, ‑а, м.
Той, хто кіруе гаспадарчай дзейнасцю ў якой‑н. галіне прамысловасць, сельскай гаспадаркі. Ціхан Піменавіч Бумажкоў стаў выдатным гаспадарнікам, вядомым кіраўніком прамысловых прадпрыемстваў. Чорны. // Той, хто загадвае гаспадаркай якой‑н. установы, прадпрыемства і інш. У лагеры засталіся адны гаспадарскі і хворыя ды яшчэ некалькі чалавек аховы. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
барыка́да
(фр. barricade, ад barrique = бочка)
загарода ўпоперак вуліцы з розных падручных прадметаў (бярвення, камянёў, скрынак, мяшкоў з пяском і інш.), якая выкарыстоўваецца ў час вулічных баёў; па
другі бок барыкад — у лагеры праціўніка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
спачы́н, ‑у м.
1. Перапынак у занятках, працы і пад. для аднаўлення сіл. Адмовіўшыся ад прапанаванага спачыну ў партызанскім лагеры, Зінаіда Антонаўка пайшла на аперацыю разам з Міхальковым. Кавалёў. Няхай кароткі быў начны спачын, але ў галаве ў Паходні была яснасць. Хадкевіч.
2. перан. Высок. Смерць, супакой. Піянеры вырашылі ўпрыгожыць месца спачыну адважнага партызана. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упрасі́цца, упрашуся, упросішся, упросіцца; зак.
Разм. Настойліва просячы, дамагчыся чаго‑н. Ноч [хлопцы] .. не спалі ад страху. А раніцай упрасіліся на калгасную машыну і, прыехаўшы ў мястэчка, расказалі.. пра ўсё, што ўбачылі ў былым партызанскім лагеры... Нядзведскі. Па дарозе [сяржант] упрасіўся не паказваць яго ўрачам, а перавязаць самой [Марыі] і сказаць камандзіру роты, што служыць можа. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)