godparent

[ˈgɑ:d,perənt]

n.

хро́сны ба́цька (для дзіця́ці), кум -а m. (для бацько́ў), хро́сная ма́ці (для дзіця́ці), кума́ f. (для бацько́ў)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

уво́дзіны, ‑аў; адз. няма.

1. Уступная, пачатковая частка чаго‑н.; уступ. Уводзіны да падручніка. □ Уводзіны ў артыкул крыху зацягнутыя. «ЛіМ».

2. у што. Раздзел навукі, у якім раскрываюцца асноўныя паняцці гэтай павукі. Уводзіны ў мовазнаўства.

3. Уст. Увядзенне парадзіхі з дзіцём у царкву і пачастунак у сувязі з гэтым. Пазвалі кума і куму на ўводзіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

sponsor​1 [ˈspɒnsə] n.

1. фунда́тар, спо́нсар

2. паручы́цель, апяку́н;

stand/be sponsor for smb. браць каго́-н. на пару́кі

3. ініцыя́тар, арганіза́тар

4. хро́сны; хро́сная;

a fellow sponsor кум; кума́;

stand sponsor to a child хрысці́ць дзіця́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

БЭ́РАЎСКІЯ БУГРЫ́,

паралельныя, амаль шыротна выцягнутыя грады і ўзвышшы ў Прыкаспійскай нізіне, паміж вусцямі рэк Кума і Эмба. Маюць правільную авальную форму. Выш. ад 10 да 45 м, даўж. да 25 км, шыр. 200—300 м, адлегласць паміж грабянямі 1—2 км. Складзены з пяску і крошкі шчыльных карычневых глін. Магчыма, эолавага паходжання. Упершыню апісаны К.М.Бэрам; адсюль назва.

т. 3, с. 385

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Пеляна́, пелена́, піліна́ ’падол, пярэдні ніжні край кашулі’ (Федар. 1; Янк. 1; Маш.; Дзмітр.; навагр., Шн.; Сцяшк. Сл.), пе́ляна ’тс’ (ст.-дар., Нар. сл.), пе́ляна, пе́лянь, пе́лена́, пе́ліна, піляна́, пяляна́ ’прыпол’ (Мог. Маг.), ’падол у сарочцы, сукенцы’ (Сл. ПЗБ; мазыр., Мат. Гом.), ’палатно, якім кума пакрывала дзіця пры абрадзе’ (карм., Мат. Гом.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спавіва́ч ‘доўгая вузкая палоска тканіны, якой спавіваюць маленькіх дзяцей’ (ТСБМ, Сцяшк., Сл. ПЗБ), спаві́віч ‘тс’ (Касп.); іншыя дыялектныя назвы: спаве́яч (Мат. Гом.), спаві́вач (ТС), спавіва́льнік (Шатал.), спаві́ч (Жыв. сл.); апошняе таксама ‘палатно, якім пакрывала кума дзіця ў час хрышчэння’ (нараўл., Арх. ГУ). Да спавіць, спавіваць (ТСБМ, Ласт., Шымк. Собр., Байк. і Некр., Касп.) < па‑віць. Тая ж семантыка ў рус. сповива́льник чэш. povijan і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сама́

1. мест. опред., ж. сама́; см. сам 1;

2. в знач. сущ., уст. (хозяйка) сама́;

с. прые́хала — сама́ прие́хала;

◊ паглядзі́, сава́, яка́я с. — погов. погляди́, кума́, какова́ сама́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

распасце́рціся, ‑струся, ‑стрэшся, ‑стрэцца; ‑стромся, ‑страцеся; пр. распасцёрся, ‑сцерлася; зак.

1. Легчы або сесці шырока, свабодна, заняўшы многа месца. [Каляда:] — А ну, кума, пасунься. Не захопіш і так усяго, — распасцерлася... Брыль.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняць сабой шырокі абшар, вялікую прастору. Якая навокал далеч! Яна распасцерлася ва ўсе бакі, куды ні глянеш, без канца і краю... Гамолка. Над зямлёю распасцёрся ясны купал бяздоннага неба. Колас.

3. перан. Пашырыць сферу свайго дзеяння, ахапіўшы большае кола прадметаў, з’яў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бутэ́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.

1. Шкляная пасудзіна для вадкасцей, звычайна цыліндрычнай формы з вузкім горлам. Пустая бутэлька. Бутэлька піва. □ Кума на просьбу паддаецца, За чарку тройчы ўжо бярэцца І толькі-толькі прыгубляе І чарку зноў не дапівае І руку цягне да бутэлькі. Колас. Паілі козліка малаком з бутэлькі, цераз соску. Брыль. // У значэнні: бутэлька віна, гарэлкі. Выпіць бутэльку. Прынесці бутэльку.

2. Руская мера вадкасцей, роўная 0,6 л, якой карысталіся да ўвядзення метрычнай сістэмы.

•••

Заглядаць у бутэльку гл. заглядаць.

Лезці ў бутэльку гл. лезці.

Паставіць бутэльку гл. паставіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ne quid nimis (Terentius)

Нічога лішняга/празмерна.

Ничего лишнего/слишком.

бел. Лішняга і ў мех не ўсыпеш.

рус. Хорошего понемногу. Всему счёт, мера и граница. Душа меру знает. Пей, кума, да не пропей ума. Лишнее слово в досаду вводит.

фр. L’excès en tout est un défaut (Чрезмерность во всём ‒ это порок/недостаток).

англ. Temperance is the best physic (Умеренность ‒ лучший врач).

нем. Trink, aber sauf nicht (Пей, но не пьянствуй). Disputier, aber rauf nicht (Спорь, но не дерись).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)