Ржа́вень ’крыніца на багністым глыбокім балоце’ (глыб., ДАБМ, камент., 42). Да ржа́ва (гл.). Суфікс ‑ень > як у крывень ’крывое поле’, прасцень ’простая дарога’ і інш. са значэннем адпаведнай прыметы (Сцяцко, Афікс. наз., 100).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карачу́наваты ’моцна скрыўлены, пакрыўлены, пакручаны (пра дрэва)’ (Нар. лекс.). Прамы дэрыват ад карачун у значэнні ’крывое дрэва’. Папярэдняя лексема гаворыць аб тым, што карачун у гэтым значэнні дэрыват ад koračiti (параўн. рус.корачить ’рабіць крывым, гнуць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кляк ’загнутая галіна ці корань’ (ТС), ’сук’ (Сл. паўн.-зах.). Укр.кляк ’залом’, славен.kléka ’сук, крывое дрэва’, польск.klęk, чэш.klek ’тс’. Магчыма, яшчэ прасл.klękъ, якое да klękati (Трубачоў, Эт. сл., 10, 31; ЕСУМ, 2, 469). Гл. клякаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лю́страIср., в разн. знач. зе́ркало;
насце́ннае л. — стенно́е зе́ркало;
л. залі́ва — зе́ркало зали́ва;
◊ крыво́е л. — криво́е зе́ркало
лю́страIIж. (осветительный прибор) лю́стра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БАБРО́ВА ВО́ЗЕРА,
Бабровае возера, у Беларусі, у Глыбоцкім раёне Віцебскай вобл., у бас.р. Шоша, за 24 км на У ад г. Глыбокае. Пл. 0,28 км², даўж. 1,18 км. найб.шыр. 1,2 км. Пл. вадазбору 1 км².
Схілы катлавіны выш. да 10 м. Берагі пясчаныя, паўд. супадаюць са схіламі. Злучана пратокай з воз.Крывое.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАРАВО́Е ВО́ЗЕРА,
у Беларусі, у Пастаўскім раёне Віцебскай вобл., у бас.р. Ласіца, за 30 км на ПнУ ад г. Паставы. Пл. 0,24 км², даўж. 820 м, найб.шыр. 430 м, найб.глыб. 15 м. Пл. вадазбору 6,25 км². Паўд.-зах. схілы катлавіны стромкія, паўд.-ўсх. спадзістыя, берагі пясчаныя. Злучана пратокай з воз.Крывое.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Aethiopem lavare
Мыць эфіопа.
Мыть эфиопа.
бел. Чорнага сабаля не вымые ні мыла, ні вада. Крывое дрэва не выпрастаеш.
рус. Чёрного кобеля не отмоешь добела. Хоть трижды подой ‒ всё тот же удой.
фр. A laver la tête d’un âne on perd sa lessive (Напрасно Тратят воду, моя голову ослу).
англ. You cannot wash a charcoal white (Нельзя уголёк отмыть добела).
нем. Es hilft kein Bad dem Raben (Ворону не поможет баня).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
лю́страIIн
1. Spíegel m -s, -;
2. (адлюстраванне) Spíegelbild n -(e)s, -er; Spíegelung f -, -en;
3. (паверхнячаго-н) Spíegel m -s, -; Fläche f -, -n;
крыво́е лю́стра Zérrspiegel m, Vexíerspiegel [vɛ-] m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Корх ’мера даўжыні на шырыню далоні, кулак’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Мат. Гом., ТС, Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., ЭШ). Укр.корх, рус.корх ’тс’ (Фасмер, 2, 340). Аднак, зыходзячы з бел.прыкархнуць ’прытуліцца, заснуць’, рус.прикорхнутися ’нахіліцца, сагнуцца’, можна меркаваць, што першасным значэннем для корх было ’нешта сагнутае, скурчанае’ (> ’кулак’). Калі прыняць гэту гіпотэзу, мэтазгодна суаднесці корх з рус.корг ’кулак’, корга ’крывое дрэва’ (гл. корга). Фрыкатыўнае г магло перайсці ў х. Іншыя спробы этымалогіі зусім ненадзейныя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́рга ’старая жанчына’ (Нас., З нар. сл.). Наўрад ці звязана з рус.карга, корга ’варона’ (насуперак Фасмеру (2, 323) і іншым прыхільнікам гэтай этымалогіі). Карга ’варона’ запазычанне з цюркскіх моў. Гл. карга, у якім адбылася кантамінацыя з корга ’старая’. Больш верагоднай здаецца сувязь з рус.корга ’крывое дрэва, дуга’, якое звязана з рус.коржа- вый ’скурчаны, зморшчаны’. Параўн. серб.-харв.кржљав ’каравы, чэзлы, змарнелы’, славен.kržljav ’каржакаваты, прысадзісты’ (Міклашыч, 132; Безлай, 2, 105). Тое, што корга ’старая жанчына’ звязваецца са значэннем ’сагнутая’, пацвярджаецца ілюстрацыйным матэрыялам: «Сагнулася як корга» (Нас., 246).