1.Дзеяннепаводледзеясл. здраджваць — здрадзіць (у 1 знач.); вераломства. А калі б я парушыў прысягу, Гнеў сяброў хай мяне не міне, Хай ад рук партызанаў я лягу, Пакарайце за здраду мяне.Астрэйка.
2.Дзеяннепаводледзеясл. здраджваць — здрадзіць (у 2 знач.). Здрада ідэалам. □ Як самае нікчэмнае падзенне, народная мудрасць асуджае здраду звычаям свайго народа.Шкраба.// Парушэнне сямейнай вернасці, вернасці ў каханні. Урэшце рэшт скончылася тым, што дзяўчына знайшла больш уважлівага хлопца і вышла замуж. Андрэй балюча перажываў здраду.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прада́ць ’аддаць за пэўную плату’, ’здрадзіць’ (ТСБМ), прода́ць ’тс’ (ТС). Рус.прода́ть, укр.прада́ти, ст.-рус.продати, польск.sprzedać, але старое przedajny ’прадажны’, чэш.prodati, славац.predat, серб.-харв.про́дати, славен.prodáti, балг.прода́м ’прадаць’. Відаць, ужо прасл.*prodati (Трубачоў, Проспект, 721). З *pro‑ (гл. пра-) і *dati ’даць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Tréubruch
m -(e)s, -brüche верало́мства, здра́да
~ begéhen* — абыхо́дзіцца верало́мна, здра́дзіць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
zdrada
zdrad|a
ж. здрада;
~a stanu — дзяржаўная здрада;
dopuścić się ~у — здрадзіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zdradzić
зак.
1.kogo/coздрадзіцькаму/чаму;
zdradzić ojczyznę — здрадзіць радзіме;
2. выдаць; праявіць; выявіць;
zdradzić tajemnicę — выдаць таямніцу;
zdradzić niepokój — праявіць (выказаць) неспакой;
zdradzić zdolności — праявіць здольнасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
аско́ма, ‑ы, ж.
Непрыемнае вяжучае адчуванне ў роце, абвостранае адчуванне на зубах ад чаго‑н. кіслага. У Сяргейкі ад аскомы нават рот пачало зводзіць.Хомчанка.//перан. Непрыемнае адчуванне ад чаго‑н., што вельмі надакучыла. Што ім [маладым] славы аскома? Ім адна ўзнагарода — Ведаць, верыць, што шчасце не здрадзіць народу.Грачанікаў.
•••
Аскому нагнаць (набіць)гл. нагнаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ліўка, ‑і, ДМ ‑ліўцы; Рмн. ‑лівак; ж.
1. Суп з якой‑н. прыправай (мучной, крупяной, бульбянай і пад.). [Гаспадыня:] — Гарась любіць на снеданне бульбяную поліўку.Лобан.
2. Рэдкая частка якой‑н. ежы; жыжка. [Хімка:] — Нальеш поліўкі з крупніку і забеліш малаком.., — толькі, дастаючы, не выкулі гаршка.Гурскі.
•••
(Прадацца) за сачавічную поліўку — здрадзіць чаму‑н. важнаму, асноўнаму, значнаму з-за карысці, дробязнай выгады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Verrát
m -(e)s здра́да, здра́дніцтва
éinen ~ an j-m begéhen* — здра́дзіць каму́-н., вы́даць каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
здра́длівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які заключае ў сабе здраду, з’яўляецца здрадай. Здрадлівы ўчынак.//перан. Які выдае тое, што хацелася б утаіць. Здрадлівая ўсмешка. □ Па светламу твару Колышава распаўзлася здрадлівая чырвань.Мележ.
2. Які можа здрадзіць; прадажны, вераломны. [Ворагам] удаецца мець уплыў толькі на здрадлівых і нікчэмных людзей.Хведаровіч.// Такі, на які нельга спадзявацца; падманлівы, ненадзейны. Прыкованы вочы, увага мільёнаў Да лагера Шміта на здрадлівым лёдзе.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвердзь, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць і стан цвёрдага (у 2 знач.); цвёрдая маса, паверхня. Давёўшы.. [запаску] да пэўнай цвердзі, узяліся здымаць спушчанае кола.Кулакоўскі.Як у ім [снягу] добра, як у пуху, няма ніякай цвердзі.Лобан.//Уст. Зямля. Калі.. [Андрэй] жывы і вам здарыцца сустрэць яго, перадайце яму: калі б нават раскалоліся цвердзі зямныя і валілі зямлю прорвы нябесныя, Рынальда Марчэла не здрадзіць дружбе.Краўчанка.// Купал неба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)