напатка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.
1. Ідучы або едучы, сустрэць каго-н., натрапіць на каго-, што-н.
Н. воўка.
2. перан. Здарыцца, спасцігнуць (пра бяду, няшчасце і пад.).
Пад старасць яго напаткала гора.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разыгра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.
1. Пачаўшы іграць, натхніцца, захапіцца ігрой.
Артысты разыграліся.
2. Паступова ўзмацніцца, дасягнуць высокай ступені ў сваім праяўленні.
Апетыт разыграўся.
3. Адбыцца, здарыцца.
Пад раніцу разыгралася бітва.
|| незак. разы́грывацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́дацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дасца; -дадуцца; зак.
1. Утварыць выступ, выступіць за мяжу чаго-н.
Дом выдаўся вуглом на плошчу.
2. Здарыцца, выпасці; удацца.
Дзень выдаўся цёплы, сонечны.
Ураджай выдаўся добры.
|| незак. выдава́цца, -дае́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прадвясці́ць, ‑вяшчу, ‑весціш, ‑весціць; зак., што.
Уст. Сказаць наперад аб тым, што будзе, што павінна здарыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
попри́тчиться сов., безл., прост.
1. (померещиться, почудиться) зда́цца, паказа́цца;
2. (произойти) зда́рыцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тра́фіць ‘папасці, пацэліць’: цѣливъ въ ворону, а трафивъ в корову (Нас.), ‘патрапіць, знайсці’ (Сл. ПЗБ), ‘здагадацца, скеміць’ (Сцяшк. Сл., Шпіл.), ‘дайсці’: трафив да адной гари (Кітаб Луцкевіча), ‘прылажвацца, дагаджаць’ (Мал.; капыл., Жыв. сл.), тра́фіцца ‘здарыцца’ (Нас., Ляц.), сюды ж патра́фіць ‘трапіць; адгадаць’ (Шпіл.), траф ‘меткі ўдар’ (Нас.), ст.-бел. трафити, трапити, трахвити ‘пацэліць, натрапіць, змагчы, здарыцца’ (ГСБМ), трафитися ‘здарыцца, адбыцца’ (Ст.-бел. лексікон). Са ст.-польск. trafić, trapić < с.-в.-ням. trëffen ‘трапляць’, ‘сустрэць, наткнуцца на каго-небудзь’, ‘дасягаць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 189; Борысь, 639; Вінцэнц; ЕСУМ, 5, 622). Гл. трапіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыклю́чыцца ’здарыцца’ (Ян., ТС), ’стаць, зрабіцца’ (светлаг., SOr, 39, 356), пріключы́цца ’тс’ (Бяльк.), прыключы́цца ’прыстаць (пра хваробу)’ (в.-дзв., мядз., Сл. ПЗБ); сюды ж аддзеяслоўныя назоўнікі з развіццём і пашырэннем семантыкі: пры́ключка ’прыгода’: ліха пры́ключкі шукае (Ян.), прыклю́чка ’падстава для папрокаў’ (шальч., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. приключай ’выпадак’ (Ст.-бел. лексікон), приключение ’выпадковасць’ (Сл. Скарыны), укр. приключи́тися ’здарыцца’, при́ключка ’прыгода; падстава, нагода, прычына’, рус. приключи́ться, ст.-рус. приключитися ’адбыцца, здарыцца’, прыключаи ’выпадак’, по приключаю ’выпадкова’, приключение, приклучение ’выпадковасць’ (Сразн.), славен. prikljúčiti se ’далучацца; адбывацца’, балг. старое приключа се ’здараецца’, ст.-слав. приключити сѧ ’адбыцца, здарыцца’, по приключаю ’выпадкова’. Узыходзіць да прасл. *priklʼučiti (sę) < *klʼučiti (sę) з шэрагам значэнняў, рэалізаваных у славянскіх мовах (ЭССЯ, 10, 50), у тым ліку ’далучацца, злучацца’, параўн. ключ 4 (гл.). Гл. таксама Фасмер, 3, 364; ЕСУМ, 2, 468; БЕР, 5, 714, 715.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
приключи́тьсяI сов. (случиться) зда́рыцца; (произойти) адбы́цца; ста́цца;
приключи́лась беда́ зда́рылася (ста́лася) бяда́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адбыва́цца, адбы́цца (здарыцца) státtfínden* vi, geschéhen* vi (s), vórfallen* vi (s)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
nawiedzić
зак.
1. здарыцца; напаткаць;
2. наведаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)