znienacka
знянацку; раптоўна; нечакана; знячэўку;
zaskoczyć znienacka — заспець знянацку
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
überrúmpeln
vt заспе́ць [захапі́ць] зняна́цку
sich nicht ~ lássen* — не даць заспе́ць сябе́ зняна́цку
j-n mit séinem Besúch ~ — нечака́на з’яві́цца да каго́-н. у го́сці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
падсачы́ць 1, ‑сачу, ‑сочыш, ‑сочыць; зак., каго-што.
Тайком высочваючы, убачыць, заспець. Яўхіму выпала яшчэ раз спаткацца з Хадоськай. Падсачыла за агародамі, выткнулася тварам у твар. Мележ.
падсачы́ць 2, ‑сачу, ‑сочыш, ‑сочыць; зак., што.
Спец. Зрабіць надрэз (на дрэве) для атрымання соку, смалы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак. (разм.).
1. каго-што. Узяць з сабою.
П. памочніка.
2. што і чаго. Дастаць, пазычыць.
П. грошай у каго-н.
3. каго-што. Застаць, заспець.
Нас у дарозе прыхапіла мяцеліца.
4. Прымацаваць, замацаваць чым-н.
П. валасы грэбенем.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пашкодзіць (марозам).
Мароз прыхапіў кветкі або марозам прыхапіла (безас.) кветкі.
|| незак. прыхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
in flagránti
юрыд. на ме́сцы злачы́нства
~ ertáppen — заспе́ць на ме́сцы злачы́нства
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
дапільнава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., каго-што і з дадан. сказам.
Разм.
1. Высачыць, заспець за якім‑н. заняткам. Дапільнаваць злодзея. □ [Гаспадар] дапільнаваў там, што Хомка горка плача, схіліўшыся ў куточку на сцяну. Гарэцкі.
2. Дагледзець, захаваць у парадку. Стоцкі тут усё дапільнуе сам. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заспява́ць I сов. запе́ть
заспява́ць II несов., разг.
1. (находить кого-л. где-л., за чем-л.) застава́ть;
2. (внезапно захватывать) застига́ть;
1, 2 см. заспе́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыспе́ць ’наступіць, надысці, настаць, (пра час, справу, патрэбу); абавязкова спатрэбіцца, вельмі захацецца’; ’прыйсці, з’явіцца ў патрэбны момант, паспець, не спазніцца’; ’застаць, заспець’ (ТСБМ, Гарэц.; астрав., Сл. ПЗБ; ТС), ’паспець, не спазніцца’ (Др.-Падб.), ’паспець (напр., пра яблыкі)’ (гродз., Сл. ПЗБ), прісьпе́ць ’паспець, не спазніцца’ (Бяльк.). Рус. приспе́ть ’паспець, надысці, настаць; пасадзейнічаць’, дыял. ’паспець, рабіцца гатовым; выспяваць’, укр. приспі́ти ’паспець; выспець’; чэш. přispěti, славац. prispieť ’дапамагчы, пасадзейнічаць’, серб.-харв. прѝспети ’паспець, не спазніцца; паспець, зрабіцца гатовым’, славен. prispéti ’паспець, не спазніцца; дапамагчы, зрабіць уклад’. Да спе́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агарну́ць, агарну́, аго́рнеш, аго́рне; агарні́; аго́рнуты; зак., каго-што.
1. Укрыць з усіх бакоў, абкруціць, абгарнуць.
А. коўдрай дзіця.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Настаць, заспець (пра ноч, цемру і пад.).
Змрок агарнуў зямлю.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Апанаваць, завалодаць, захапіць, ахапіць каго-н.
Думкі пра дом агарнулі хлопца.
Млявасцю агорнута ўсё цела.
4. Абняць, абхапіць, ахапіць.
Полымя агарнула ўвесь дом.
|| незак. аго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. агарну́цца, агарну́ся, аго́рнешся, аго́рнецца; агарні́ся; незак. аго́ртвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
zastać
zasta|ć
зак. заспець;
nie ~łem go w domu — я не заспеў яго дома
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)