артыст цырка, дрэсіроўшчык ільвоў. Нар.арт. Расіі (1963). У 1929 стварыў паветраны атракцыён «Палёт на санках з-пад купала цырка» (разам з І.М.Бугрымавай). У 1940—63 працаваў з драпежнікамі. Аўтар успамінаў «Запіскі дрэсіроўшчыка ільвоў» (1965).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ма́міс ’падкладачная тканіна’ (іўеў., Сл. ПЗБ; бабр., Запіскі). Няясна. Магчыма, з польск.mamis ’рэдкая, недарагая баваўняная тканіна’, якое таксама этымалагічна цёмнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухуля́т ’сухі лес’ (Дабр.). Магчыма, ад польск.suche lato (гл. сухі, лета), “калі хутка ссыхае сырое дрэва” (Цвяткоў, Запіскі, 2, 1, 53).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пле́мен ’племя, род’ (Дабр.). Паводле Цвяткова (Запіскі, 2, 68), наватвор да племя (гл.), часткова суадносны з рус.пламень пры пламя. Параўн. племень ’род’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расшыфрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Разабраць, прачытаць напісанае або перададзенае шыфрам. Расшыфраваць радыёграму. □ [Сербаноўскі:] — Я вось разбіраю судовых матэрыялы. На жаль, тады ніхто не расшыфраваў гэтай запіскі.Шамякін.Немцы, вядома, сумку падабралі. Будзе кроў. Калі расшыфруюць спіскі, страшна падумаць.Навуменка.//Разм. Раскрыць, зразумець змест, сэнс якіх‑н. слоў, знакаў. //перан.Разм. Зразумець, разгадаць сэнс чаго‑н. невядомага, загадкавае. Падышоўшы да вырашэння справы з гэтага боку, мы можам вельмі проста расшыфраваць гэтае туманнае на першы погляд пытанне.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пляндрава́ць ’нішчыць, вытоптваць’ (Др.-Падб., Нас., Гарэц.), ’псаваць, рабіць шкоду’ (слонім., Сцяшк. Сл.). З польск.plądrować ’рабаваць, знішчаць’, што з ням.plündern ’тс’ (Цвяткоў, Запіскі. 67). Гл. плюндра, плюндравиць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пі́лны ’хуткі ў рабоце’ (ушац., ЛА, 3). Варыянт з дэпалаталізаваным л, гл. пі́льна, пі́льны. Паводле Станкевіча (Запіскі, 2, 244): “спарадычна ёсьць ацьвярдзеньне l перад цьвёрдым зубным п (н): … пілны”.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЛІ́НКА Сяргей Мікалаевіч
(16.7.1776, маёнтак Сутокі, цяпер у Смаленскай вобл., Расія — 17.4.1847),
расійскі пісьменнік, журналіст. Брат Ф.М.Глінкі. Скончыў Сухапутны шляхецкі корпус (1795). Выдаваў час. «Русский вестник» (1808—20 і 1824). У 1827—30 цэнзар Маск. цэнзурнага к-та. Аўтар гіст. п’ес «Наталля, баярская дачка» (1806), «Міхаіл, князь Чарнігаўскі» (1808), «Мінін» (1809), «Асада горада Палтавы, або Клятва палтаўскіх жыхароў» (1810); паэм «Пажарскі і Мінін» (1807), «Царыца Наталля Кірылаўна» (1809); «Рускай гісторыі» ў 14 ч.; вершаў, гіст. і павучальных аповесцей і інш.Апубл. «Запіскі пра 1812 год» (1836), «Запіскі пра Маскву і пра замежныя здарэнні ад канца 1812 да палавіны 1815 г.» (1837). Гісторыю свайго жыцця апісаў у «Запісках» (выд. 1895).
Літ.:
Вяземский П.А. С.Н.Глинка. СПб., 1847;
Аксаков С.Т. Литературные и театральные воспоминания // Собр. соч. М., 1986. Т. 2.