2. Які быў даўней і захаваўся да гэтага часу; старамодны.
Старасвецкая каплічка.
Старасвецкае адзенне.
3. Вельмі стары.
Абапал гасцінца растуць старасвецкія дубы.
|| наз.старасве́цкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
vordém
advуст.даўне́й, ране́й, (най)пе́рш
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
лэ́дзі,
Даўней — тытул англійскай каралевы. // Жонка лорда, а таксама замужняя жанчына ў арыстакратычным асяроддзі Англіі.
[Англ. lady.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ке́дзюсь ’калісьці, некалі, даўней, у старыцу’ (Нар. лене ). Гл. кедысь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
алта́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Усходняя, узвышаная частка хрысціянскага храма (у праваслаўнай царкве аддзеленая ад агульнага памяшкання іканастасам).
2.Даўней: месца, на якое ўскладаліся ахвярапрынашэнні.
◊
Прынесці (сваё жыццё) на алтар бацькаўшчыны — ахвяраваць сваім жыццём у імя Радзімы (высок.).
|| прым.алта́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Калі́сь ’некалі, у мінулым, даўней’ (БРС, ТСБМ, Бяльк.; дзярж.; КЭС; Нас.), ’калі-небудзь, у будучым’ (ТСБМ), калісьці ’некалі, у мінулым, даўней’ (БРС, ТСБМ; дзярж., КЭС). У Насовіча ў форме коли‑сь‑то. Сл. паўн.-зах. адзначае формы калісь, колісь, колесь, колысь ’некалі, даўней’, калісьці, калісьця ’тс’. У ТСколісь і коліся ’тс’. Укр.колись, рус.колись (смал., зах.-бран., куйбыш.), колись‑то (курск., смал.). Відавочная бел.-укр. інавацыя, да koli (гл. калі), -сь, відаць, займеннікавага паходжання, параўн. Сразнеўскі, I, 772. Адносна функцый лексемы гл. спецыяльна ESSJ SG, 2, 356–357.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
астраля́бія, ‑і, ж.
Вугламерны інструмент, які даўней выкарыстоўваўся для вызначэння становішча нябесных цел, пазней пры здымцы планаў мясцовасці; цяпер заменены тэадалітам.
[Грэч. astron — зорка і labein — узяць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ба́ло ’даўней, раней’ (Сцяшк. МГ, Сцяц.). Скарачэнне слова быва́ло. Параўн. яшчэ форму ба͡ало (пераходная ступень у працэсе скарачэння).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пападкру́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Падкруціць усё, многае. Госці ўсе апрануліся па-святочнаму, пагаліліся, «пападкручвалі вусы», як даўней казалі.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аба́з
(перс. abbāsi)
дробная сярэбраная манета, распаўсюджаная даўней на Каўказе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)