fartuszek

fartusz|ek

м. фартушок;

uganiać się za ~kiem — ганяцца за кожнай спадніцай

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Пра́гнуць, пря́гнуць ’жадаць; мець моцнае жаданне; мець страсць’ (Нас., Касп., Сл. ПЗБ), прагці́ ’жадаць’ (Сцяшк. Сл.), прагчы́ся ’злоўжываць пітвом, ежай; пэнкаць ад абжорства, п’янства’ (Др.-Падб.), ’ганяцца’ (Яруш.), ’імкнуцца’ (Касп.). Запазычанне з польск. pragnąć ’жадаць, мець моцнае жаданне’ (Кюнэ, Poln., 89; Сл. ПЗБ, 4, 71). Слова таго ж кораня, што і пра́жыць (гл.). Паводле Шустар–Шэўца (2, 15, 1148), прасл. *pragnǫti ’адчуваць смагу, смягнуць, высыхаць’, прадстаўлена пераважна ў заходнеславянскіх мовах.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ударя́ть несов.

1. (бить) біць; (наносить удары) удара́ць; (стукать) сту́каць;

2. в др. знач. удара́ць; см. уда́рить 2;

3. прост. (ухаживать) прыўдара́ць, ганя́цца, бе́гаць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спадні́ца, ‑ы, ж.

1. Жаночае адзенне, а таксама частка сукенкі ад таліі ўніз. Сынклета Лукічна апусціла галаву і доўга моўчкі перабірала складкі спадніцы. Шамякін. Спадніца і кофтачка, што прынесла маці, былі просценькія, злінялыя. Карпаў.

2. перан. Разм. Пра жанчыну (як прадмет цягі мужчын). На адно ён [Мікіта] здацен — Бегаць за спадніцай. Бачыла. [Сулькіна:] — Самаачыстку трэба весці сістэматычна. Нам таксама неабходна выгнаць усіх тых, якія здольны ганяцца за ўсякаю спадніцаю. Гурскі.

•••

Трымацца за спадніцу гл. трымацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Jagd

f -, -en

1) палява́нне

2) паго́ня, прасле́даванне

auf der ~ nach j-m, etw. (D) sein — ганя́цца за кім-н., чым-н., быць у по́шуках каго́-н., чаго́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

бе́гать несов.

1. бе́гаць;

2. (убегать) уцяка́ць (ад каго, чаго);

3. (избегать) уніка́ць (каго, чаго); (чуждаться) цура́цца (каго, чаго);

4. (неотступно следовать, ухаживать) прост. бе́гаць, ганя́цца, упада́ць (за кім);

бе́гает (но́сится) как угоре́лый бе́гае як шалёны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

hunt

[hʌnt]

1.

v.t.

1) палява́ць (на зьвяро́ў); ганя́цца за кім

2)

а) аб’яжджа́ць (лес) у по́шуках зьверыны́

б) перашука́ць усю́ды, ператрэ́сьці а́ту) шука́ючы чаго́

3) перасьле́даваць

2.

v.i.

1) займа́цца палява́ньнем

2) дакла́дна перашука́ць

to hunt through drawers — перашука́ць у шуфля́дах

3.

n.

1) палява́ньне n.

2) удзе́льнікі палява́ньня

3) по́шукі pl. only

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

hunt2 [hʌnt] v.

1. палява́ць; лаві́ць

2. шука́ць (каго-н., што-н.), го́йсаць/бе́гаць (у пошуках чаго-н.), ганя́цца (за чым-н.);

hunt the truth шука́ць пра́ўду;

hunt high and low усю́ды шука́ць (што-н.);

hunt for a book шука́ць, стара́цца купі́ць кні́гу;

hunt for an old friend шука́ць старо́га ся́бра

hunt down [ˌhʌntˈdaʊn] phr. v. шука́ць (каго-н./што-н.), высо́чваць, пільнава́ць (каго-н.)

hunt out [ˌhʌntˈaʊt] phr. v. знахо́дзіць, адшу́кваць (што-н.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

chase

I [tʃeɪs]

1.

v.t.

1) гнаць (-ца); ганя́цца

2) праганя́ць

2.

n.

1) паго́ня f.

2) палява́ньне n., ло́вы pl.

3) то́е, за чым го́няцца, здабы́ча f.

4) го́нка f.

5) тэрыто́рыя для палява́ньня

- give chase

II [tʃeɪs]

[tʃeɪs]

v.

гравірава́ць на мэта́ле, аздабля́ць рэлье́фам

III [tʃeɪs]

n.

жалабо́к -ка́ m., паглыбле́ньне n.; разо́ра f.; роў -ву m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Віля́ць ’махаць, хістаць, паварочваючы збоку’; ’рухацца па звілістай лініі’; ’ухіляцца ад прамога адказу, хітрыць, падманваць’ (Нас., КТС, БРС, Шат., КЭС, лаг.). Укр. виляти ’віляць (напр., хвастом)’; ’ухіляцца ад працы’; ’весяліцца, гуляць, ганяцца’, рус. варон., валаг. вилять ’зварочваць з дарогі’; ’гойсаць, шныраць, ухіляцца, пазбягаць каго-небудзь’; ’кідацца з боку ў бок’; ’ухіляцца з прамога шляху, хітрыць’, ви́ля ’нясталы чалавек, ветрагон’, польск. wilać ’махаць (хвастом)’, уст. wilać się ’віцца (аб дыме)’. Іншыя славянскія адпаведнікі семантычна звязаны больш з прасл. лексемай vila ’міфічная істота, фея, русалка’; ’вар’ятка’; ’вядзьмарка, чараўніца’, польск. wiłować ’шалець, вар’яцець, губляць галаву’, чэш. vilniti ’быць юрлівым’, ст.-чэш. vilovati ’дрэнна паступаць, распутнічаць’, макед. вилнее ’бушаваць, бясчынстваваць’, чым з віляць, ад якой яны фармальна адрозніваюцца. Таму можна дапусціць інавацыю ўсх.-слав. *виляти, якое, відаць, з’яўляецца роднасным ад літ. уст. vìlti ’здраджваць’ (Атрэмбскі, 2, 33), vilióti ’вабіць, падманваць, спакушаць’, apvìlti ’падманваць, расчароўваць’, vỹlius ’падман, спакушэнне, каварства’. Шанскі (1, В, 99); Пелікан (LF, 1929, 56, 244), Фасмер (1, 315), Брандт (РФВ, 18, 8), Младэнаў (66), КЭСРЯ (81) мяркуюць, што лексема з’яўляецца суфіксальным дэрыватам ад вилыи ’завілісты, пакручасты’ (< *вить і суф. ‑л‑). Петарсан (AfslPh, 36, 152) звязвае лексему вилять са ст.-інд. vḗllati ’хістаецца’, vēllitas ’хвалісты, гарбаты’, пракр. velli, vellā ’павеўная расліна’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)