ганя́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.
1. Праследуючы, бегаць за кім-, чым-н., імкнучыся злавіць.
2. Імкнуцца да чаго-н., дамагацца каго-, чаго-н.
Г. за матылькамі.
Г. за модным адзеннем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ганя́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ганя́юся |
ганя́емся |
| 2-я ас. |
ганя́ешся |
ганя́ецеся |
| 3-я ас. |
ганя́ецца |
ганя́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ганя́ўся |
ганя́ліся |
| ж. |
ганя́лася |
| н. |
ганя́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ганя́йся |
ганя́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ганя́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ганя́цца несов.
1. (бежать, преследуя, догоняя) гоня́ться;
г. за за́йцам — гоня́ться за за́йцем;
2. разг. (стремиться, желая достичь, заполучить) гоня́ться;
г. за до́ўгім рублём — гоня́ться за дли́нным рублём;
г. за мо́днымі рэ́чамі — гоня́ться за мо́дными веща́ми;
3. страд. гоня́ться;
◊ крупі́на за крупі́най ганя́ецца з дубі́най — погов. крупи́нка за крупи́нкой гоня́ется с дуби́нкой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ганя́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
1. Праследуючы, бегаць за кім‑, чым‑н., каб дагнаць, злавіць. [Лабановічу] было лёгка, проста хацелася бегчы, ганяцца за гэтымі белымі пушынкамі, нібы яны былі жывымі, або ён сам быў яшчэ дзіця. Колас. // Высочваць месцапрабыванне каго‑н., каб затрымаць, схапіць. Самадзяржаўна-памешчыцкая ўлада пры жыцці Каліноўскага многа гадоў праследавала яго, занялася за ім па пятах. Лушчыцкі.
2. за кім-чым. Разм. Імкнуцца да чаго‑н., дамагацца каго‑, чаго‑н. Не прывык я за славай ганяцца — Можна хораша жыць без яе: У мяне ёсць цікавая праца, Ад якой не магу адарвацца, — І таму маё сэрца пяе. Непачаловіч.
3. Зал. да ганяць (у 1, 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гоня́ться возвр., страд. ганя́цца;
◊
гоня́ться за двумя́ за́йцами ганя́цца за двума́ зайца́мі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
га́ніцца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
га́ніцца |
га́няцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
га́ніўся |
га́ніліся |
| ж. |
га́нілася |
| н. |
га́нілася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
папаганя́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак., за кім-чым.
Разм. Ганяцца доўга, неаднаразова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праганя́цца 1, ‑яецца; незак.
Зал. да праганяць 1.
праганя́цца 2, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Ганяцца за кім‑, чым‑н. некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пралайда́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
Разм. Правесці марна час, нічога не зрабіўшы. Цэлы год ён пралайдачыў, а наступнай восенню, не захацеўшы зноў ганяцца за шчасцем, Іван .. пайшоў «у народ». Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паганя́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак., за кім-чым.
Разм. Ганяцца некаторы час. [Хутарэц:] — Як ўскочыць [сабака] у лес, так і пайшоў па вярхах. Усё варон выглядае, каб пабрахаць ды паганяцца за імі... Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)