Вя́сельца (КТС) — памяншальная форма лексемы вя́сла (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Stéuerruder
n -s, - марск. стырно́, стырнаво́е вясло́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Апа́чына ’прыстасаванне для кіравання плытом’ (Сцяшк.), пачы́н(а) ’вясло’ (Бяльк.). Ст.-бел., ст.-укр.опачина ’вясло’ (Сінаніма). Укр.опачина ’тс’, (о)пачина ’вязка галля, ламачча, лазы’. Ст.-польск.paczyna ’рулявое вясло’, чэш., славац.opačina ’вясло’, ст.-чэш.дыял.opačina ’руль’, ’доўгі брус у задняй частцы воза’, ’процівага’, паморск.pácəna ’руль’, макед.опачина ’зваротны бок’, серб.-харв.опа̀чина ’грубасць, жорсткасць, паскудства’, балг.опачина ’ўпартасць’, славен.opačina ’памылка’, балг.опашка хвост’, рус.дыял.опачина ’хара’. Паводле Міклашыча, Махэка, Брукнера, польскія, чэшскія, славацікія словы ўтвораны ад opak ’наадварот’, а першаснае значэнне іх ’руль’ (Брукнер, 380); лепш суаднесці гэтыя формы з дзеясловам тыпу ўкр.пачити ’паварачваць’. Значэнне ’вясло’ можа быць выведзена з ’руль, рулявое вясло’. Аднак на магчымасць сувязі з ст.-рус.опашь, балг.опашка ’хвост’ указвае фанетыка рус.сіб.опашня ’вялікае бакавое вясло на барках’; з чэшскім значэннем ’брус у возе’ параўн. рус.дыял.опашина ’бервяно паміж стойкамі ў штольні’. Укр.(о)пачина ’звязка’, згодна з Бялецкім-Насенкам, ад фашина, якое з ням.Faschine. Гл. фашына.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
весло́вясло́, -ла́ср.;
нале́чь на вёсла нале́гчы на вёслы;
идти́ на вёслах ісці́ на вёслах.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Весілка ’ручка (чайніка)’ (КТС). Да вясло́2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ку́дравіцы ’апорная частка прыстасавання пад вясло’ (Нар. сл.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перало́м, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Месца, па якім што-н. пераламана.
Змацаваць вясло на пераломе.
2. Парушэнне цэласці косці ў чалавека, жывёліны.
Закрыты п. бядра.
Асколачны п. косці.
3.перан. Рэзкая змена ў развіцці чаго-н.
П. у жыцці.
На пераломе.
|| прым.перало́мны, -ая, -ае (да 3 знач.).
П. перыяд гісторыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
веслава́ць, вяслую, вяслуеш, вяслуе; незак.
Грабці вёсламі. Сунецца лодка па роўнай паверхні ракі, і зусім не відаць таго, хто вяслуе.Ваданосаў.Я ў рукі ўзяў вясло, Вяслую з поўнай сілай.Пушча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
квадрырэ́ма
(лац. quadriremis, ад quattuor = чатыры + remus = вясло)
баявы карабель у Стараж. Рыме з чатырма радамі вёсел з кожнага борта.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
*Вясёлачка, вясёлычка — памяншальнае ад вясло́ ’вясло ў чаўне’ (Бяльк.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ачк‑а. Паводле рэдкасці суфікса н. р. і тэрытарыяльнай абмежаванасці ўжывання, можна меркаваць, што слова было запазычана з рус. гаворак, дзе маецца арханг., алан., валаг., перм.весёлышко ’тс’, суфікс якога быў відазменены на бел. глебе пад уплывам ‑ечк‑а (як лісцечка, гняздзечка).