жаро́ бка , ‑і, Д М ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.
Маладая кабыла (да трох гадоў). [Грамабой:] А баранаваць і жарабку будзем запрагаць, няхай прывыкае. Крапіва .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прабаранава́ ць , ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. , што .
1. Апрацаваць бараной узараную зямлю. Прабаранаваць поле.
2. і без дап. Баранаваць некаторы час. Прабаранаваць увесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
harrow
[ˈhæroʊ]
1.
n.
барана́ f.
2.
v.t.
1) баранава́ ць
2) нано́ сіць боль; му́ чыць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пабаранава́ ць , ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. , што .
1. Апрацаваць пры дапамозе бараны. Як толькі з поля сышоў снег, калгаснікі пабаранавалі пасевы ў два сляды. «Беларусь» .
2. і без дап. Баранаваць некаторы час. Пабаранаваць да абеду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Перасе́ каць ’баранаваць другі раз’ (палес. , Выг. дыс. ), укр. палес. пересекать , пересікати ’рыхліць глебу, у якую пасаджала бульба’. Паводле Выгоннай (Бел.-укр. ізал. , 19), семантычная інавацыя пад уплывам ст.-літ. i̯sėkti ’рабіць рыхлым’, што малаверагодна, параўн. пэрэбиваты ’баранаваць перад пасевам’ (Лексика Пол. , 114), піріскародэюываньне ’тс’ (Юрч. СНЛ ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валачба́ ’баранаванне’ (КТС ), валачоба ’тс’ (Бяльк. ). Рус. волочба ’тс’, укр. волочба ’тс’. Да валачыць ’баранаваць ’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́ заваць ’рабіць адзін раз’ (Янк. 3.), разова́ ты ’баранаваць (адзін раз)’ (кам. , ЖНС ). Ад раз (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вагава́ ць 1 баранаваць ’. Балтызм. Параўн. літ. vagóti ’баранаваць ’, vagà ’баразна’ (Аткупшчыкоў, Лекс. балтызмы , 32).
Ваґава́ ць 2 Сцяц. ). Гук ґ выбухны. Указанне на тое, што слова ўжываецца зламоўна, дазваляе меркаваць, што перад намі перанос значэння вагаваць ’з цяжкасцю ўзнімаць’ (< ваг ’рычаг’) > вагаваць ’падымаць са сну’ > ’будзіць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Баразні́ ць ’блюзніць, вярзці’ (Др.-Падб. ), таксама ’баранаваць ’. Першае значэнне, бясспрэчна, звязана з другім. Усё да баразна́ . Як семантычную паралель гл. баруздзі́ ць .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)