батыр, ‑а, м.
Ва ўсходніх народаў — волат, асілак, адважны чалавек. Хасан пераказаў песню пра возера Джунган, магутнага батыра Касыма і прыгажуню Алію. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
strongman
[ˈstrɔŋmæn]n., pl. -men
1) асі́лак -ка m.
2) дыкта́тар, дэ́спат -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
геркуле́сI м (асілак) Athlét m -en, -en; Kráftmensch m -en, -en; перан Hérkules m -, -sse
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ламі́-галава́ ’гарэза, вісус’ (Нас.) можна разглядаць як кантамінацыю рус. сорви‑голова і бел. ламаць (хрыбет, шыю і інш.). Параўн. таксама чэш. lomikost, каш. lam̓ignat ’асілак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ахі́лак ’кволае дзіця’ (полац., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), охілок ’слабы чалавек’ (петрык., Цыхун, вусн. паведамл.). Ад хілы ’слабы, пахілы’, відаць, пад уплывам асілак волат, магутны чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папагрызці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; ‑зём, ‑зяце; зак., каго-што і чаго.
Разм. Грызці доўга, неаднаразова; пагрызці многа чаго‑н. Шмат я выходзіў бароў, Горкіх папагрыз асінак І таму сярод звяроў Самы дужы стаў асілак. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Недасі́лак ’слабы, хілы чалавек’: Заплыве недасылак — магутам стаў (Бічэль–Загнетава). Магчыма, паэтычны наватвор па узору асілак (гл.), з неба- ’недастаткова’ і сіла ’мбц, сіла’, параўн. недаростак ’чалавек малога росту’, недамовак ’заморак’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́зачны в разн. знач. ска́зочный; (небывалый — ещё) басносло́вный;
к. куто́чак — ска́зочный уголо́к;
к. асі́лак — ска́зочный богаты́рь;
~ная цана́ — басносло́вная цена́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
mocarz
м.
1. кніжн. асілак, здаравяка; волат;
2. кніжн. уладар
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
чорнабароды, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае чорную бараду, з чорнай барадой. Піліп — трыццацігадовы мужчына, чорнабароды асілак — меў ужо ладную сям’ю. Чарнышэвіч. / у знач. наз. чорнабароды, ‑ага, м. Маладзейшы маўчаў, бо чорнабароды ўвесь час на яго зыркаў вачыма. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)