obramować
зак.
1. аблямаваць;
2. абкружыць, аперазаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
окайми́ть сов.
1. (обшить каймой) разг. аблямава́ць;
2. (окружить) акружы́ць; (обвести) абве́сці, мног. паабво́джваць, паабво́дзіць; см. окаймля́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́тарачыць ’вытарашчыць вочы’ (З нар. сл., навагр.). Рус. дыял. вы́торочить ’абшыць, аблямаваць’ і ’высунуць, вытарашчыць вочы’; ’выстраіцца, убрацца’, вы́торочки ’вочы, зрэнкі’. У бел. запазычанне з рус., таму што слова цалкам ізаляванае. Не зусім ясна, ці звязана рус. выторочить ’тарашчыць вочы’ з вы́торочить, торочи́ть, торока (гл. таро́кі). Магчыма семантычнае развіццё: выторочить ’звольніць з тарокаў’ → ’выцягнуць, высунуць вонкі’ → ’вытарашчыць вочы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абла́м 1 ’футра’ (Нас., Гарэц.), аблям ’тс’ (Бір. дыс.) < польск. błam ’адно футра’, якое ў сваю чаргу з ням. Flamme, Flamm ’тс’ (Брукнер, 30). Форма аблям сведчыць аб кантамінацыі з аблямаваць, аблямоўка (гл.).
Абла́м 2 ’бруствер’ (Гарэц.), ’аблава’ (Касп.). Магчыма, да аблам 1 з семантычным пераходам: аблямоўка (на вопратцы) > аблямоўка ’паласа’ > аблямоўка ’акружэнне, аблава’. Аднак больш верагодна, што гэта калька або запазычанне з балтыйскага. Параўн. літ. lamataĩ ’пастка, сіло’, лат. lamatas ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
обши́ть сов.
1. (кругом) абшы́ць, мног. паабшыва́ць; (по краям) аблямава́ць, мног. пааблямо́ўваць;
обши́ть воротни́к тесёмкой аблямава́ць каўне́р тасёмкай;
обши́ть посы́лку холсто́м абшы́ць пасы́лку палатно́м;
2. плот., техн. абшы́ць, мног. паабшыва́ць, абшалява́ць, мног. паабшалёўваць; (обить) абабі́ць, мног. паабіва́ць;
обши́ть тёсом абшы́ць (абшалява́ць, абабі́ць) до́шкамі;
3. (пошить для всех) разг. абшы́ць, мног. паабшыва́ць;
обши́ть всю семью́ абшы́ць усю́ сям’ю́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
obszyć
зак.
1. kogo абшыць каго, нашыць адзення каму;
2. абшыць чым;
obszyć płótnem — абшыць палатном;
3. аблямаваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Апу́ха ’аблямоўка кажуха’ (БРС), ’дошкі, якія прымацоўваюцца на краях саламянай страхі’ (Інстр. I, Мат. Гродз., Бірыла, Бел. антр., 2, 22). Рус. зах. опуха, рус., укр. опушка, польск. opucha ’футравая аблямоўка’. Рус. значэнне ’край лесу’, як і бел. ’дошкі на краю страхі’, трэба лічыць пераносным ад ’аблямоўка адзення’. Агульнапрынятае тлумачэнне рус. опушка ад ст.-рус. опушити ’аблямаваць’ (суч. бел. апушыць), звязанага з пухъ (Булахоўскі, Труды ИРЯ, 1, 159; Фасмер, 3, 147). Ст.-бел. опуха ўтворана, пэўна, у сувязі з гэтым жа дзеясловам (параўн. ст.-рус. просуха, прогрѣха, потѣха, утѣха). Апушына ’дошка з краю страхі’ < апух + ина.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абшы́ць, ‑шыю, ‑шыеш, ‑шые; зак., каго-што, чым.
1. Прышыць (галун, футру і пад.) па краях чаго‑н., аблямаваць. Абшыць паліто футрам. // Абкідаць швы ў чым‑н.
2. Абабіць усю паверхню дошкамі, лістамі бляхі і пад. Рабочыя паставілі каркас, абшылі яго плітамі, накрылі дах, і праз пяць дзён на будаўнічай пляцоўцы ўжо ўзвышаўся новы прыгожы дом. «Звязда». Сяк-так звязаць жэрдкі.. [Манг] паспеў праз тры дні, але засталося самае галоўнае: абшыць іх. Маўр. // Нашыўшы (матэрыю, скуру і пад.), абцягнуць. Абшыць пасылку.
3. Пашыць усё неабходнае для каго‑н. Трэба абмыць і абшыць сям’ю, а вечарам аж да поўначы — прасніца, пад вясну — кросны. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ложить сов.
1. (вынуть откуда-л.) вы́лажыць, мног. павыклада́ць, павыкла́дваць; (много чего-л.) вы́класці, мног. павыклада́ць, павыкла́дваць;
2. (покрыть поверхность чем-л.) вы́лажыць, мног. павыклада́ць, павыкла́дваць; вы́масціць, мног. павымо́шчваць; (кругом) аблажы́ць, абкла́сці, мног. паабклада́ць, паабкла́дваць; (выстлать) вы́слаць, мног. павысціла́ць;
3. (отделать обшивкой) уст. аблямава́ць, мног. пааблямо́ўваць, абшы́ць, мног. паабшыва́ць;
4. (соорудить из камня, кирпича) злажы́ць, скла́сці, мног. пасклада́ць, паскла́дваць, вы́лажыць, мног. павыклада́ць, павыкла́дваць;
5. перен. (высказать), разг. вы́лажыць, вы́класці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)