Адхла́н ’прахалода, адпачынак’ (Нас.), атхлань ’палёгка’ (Яруш.), адхланне ’спакой, адпачынак’ (Янк. II). Відаць, з адхолон, гл. халонуць. Параўн. Праабражэнскі, 2, 130. Магчыма, таксама кантамінацыя з адхлын ’адпачынак’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прашле́ц, прашля́к, прашля́чка ’прайдзісвет’ (Нас.). Пранікненне з рускамоўнай тэрыторыі, параўн. прошле́ц, про́шлый человек, прошля́чка ’тс’, якія ад прошлый, дзеепрым. прошл. часу ад пройти. Параўн. семантыку прайдзісвет, пройда, прахадзімец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Праём ’адтуліна ў сцяне для акна, дзвярэй’ (ТСБМ), ’вушка (у іголцы)’, ’праход, шчыліна’ (Гарэц., Нас., Др.-Падб.), параўн. рус. проём ’праём’, чэш. průjem ’панос’. Бязафіксны дэрыват ад пранімаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прымякя́ць ’прымяраць (спехам, недакладна)’ (Юрч.). Магчыма, іранічная сувязь з прымяка́ць ’прыбіць каго-небудзь чым-небудзь тупым’ (Нас.), прэфіксальнае да мя́каць (гл.), і намяка́ць ’намякаць’, параўн. намя́каць ’адлупцаваць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пыта́нне ’запытанне, дапытванне’: безъ пытання прызнався (Нас.). Ад пытаць, пытацца (гл.), у сучасным абстрактным значэнні ’задача, праблема’ (ТСБМ), відаць, еўрапеізм, утвораны на роднай глебе, параўн. Векслер, Hist., 149.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скані́ ‘спакой’ (Нас., Бяльк.). Хутчэй з рус. искони́, чым працяг стараж.-рус. искони, ст.-слав. искони. Апошнія з из‑кон‑, гл. канец (Праабражэнскі, 2, 274; Фасмер, 2, 140).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сту́дзька ‘чалавек, які баіцца холаду, мярзляк’ (Нас.), ‘зяблік, берасцянка’ (Байк. і Некр.). Вытворнае ад студзіць з суф. ‑к(а). У апошнім значэнні, відаць, штучнае ўтварэнне, калька рус. зяблик.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Схаласо́піць ’распрадаць за нішто’ (Сцяшк. сл.). Няясна; магчыма, экспрэсіўнае ўтварэнне на базе мясцовага хало́сны ’халасты, нежанаты’ (гл.), другая частка нагадвае народнае хвіласо́п ’філосаф’ (Нас.), chwałazòp ’тс’ (Пятк. 2).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сяму́ха ’бёрда ў сем нітоў’, ’сем шурак дроў’, ’карта сямёрка’ (Бяльк.), ’мера гарэлкі за сем капеек асігнацыямі або дзве капейкі серабром’ (Нас.). Вытворнае ад сем (гл.), параўн. сёмуха.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

spare3 [speə] v.

1. мець лі́тасць, злі́тавацца, шкадава́ць;

Please spare me! Пашкадуй мяне, калі ласка!

2. берагчы́, зберага́ць, шанава́ць, экано́міць;

spare no pains не шкадава́ць кло́патаў

3. удзяля́ць (час, увагу);

Can you spare me a moment? Ці можаш падараваць мне хвілінку?

4. infml абыхо́дзіцца;

I can’t spare him today. Я не магу сёння абысціся без яго.

5. мець залі́шне, надзвы́чай мно́га, зана́дта (чаго-н.);

I have no cash to spare today. У мяне сёння няма лішніх грошай.

spare smb.’s blushes канфу́зіць, саро́міць каго́-н.;

spare smb.’s feelings берагчы́ чые́-н. пачу́цці, злі́тавацца над кім-н.;

(and) to spare: We have enough fruit and to spare. У нас садавіны больш чым трэба;

spare the rod and spoil the child пашкадава́ць дубца́ i разбэ́сціць дзіця́; быць залі́шне мя́ккім у выхава́нні дзяце́й

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)