Сярто́ліцца ’быць у неспакоі, неспакойна пачувацца, сядзець’ (лаг., Гіл.), ’выконваць доўгую і цяжкую работу’ (ушац., Нар. лекс.). Словаўтваральны варыянт да сёртаць (гл.): *sьrtati > *sьrt‑olʼa > sьrt‑ol‑iti (sę), што да прасл. *sьrt‑ < і.-е. *ser‑ ’цячы, рухацца’ (Варбат, Этимология–1975, 32–34). Параўноўваюць з балг. дыял. ср̥тим ’цяжка, з намаганнем працаваць’ (Пятлёва, Этимология–1985, 18). Сюды ж, магчыма, і ўкр. се́ртувати ’цягаць сюды і туды’, якое выводзіцца з польск. certować ’цырымоніцца, браць удзел у барацьбе, змагацца’ < лац. certo ’змагаюся’ (ЕСУМ, 5, 222), што не выключае кантамінацыі згаданых дзеясловаў. Адносна экспрэсіўнага суф. ‑oli‑ гл. Борысь, Etymologie, 697.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́шчыцца ‘ўглядацца’ (Юрч. СНЛ). Відаць, першапачатковае значэнне ‘шырока раскрываць, вылупліваць, вытрэшчваць вочы’, гл. вы́трашчыць. Слова з праблемнай этымалогіяй, параўн. рус. таращить (глаза) ‘напружана ўглядацца’, для якога Фасмер (4, 23) дапускае сувязь з трахнуть ‘стукнуць, трэснуць’, гл. трахаць. Борысь (720) на аснове чэш. třeštit ‘шалець, выходзіць з сябе’, ‘вылупліваць вочы’, дыял. treščit ‘стукаць’, ст.-чэш. treščiti ‘грукаць, трашчаць, лятаць з трэскам’, славац. trieštiť ‘разбіваць’, харв. і серб. старое trieštiť ‘трэснуць, ударыць (пра гром)’, славен. treščiti ‘выклікаць трэск, грукат’, ‘стукаць (пра маланку)’, ‘кідаць раптоўна, шпурляць’ мяркуе, што першаснае значэнне магло быць ‘адкрываць з трэскам’ (вобразна і пра вочы). Гл. трашчаць, трэснуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ёлкі ’ёлкі, горкі’ (БРС, ТСБМ, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Янк. II, Янк. Мат., Гарэц., Яруш.). Укр. ілкий, рус. ёлкий, польск. jełki, iłki ’тс’. Аднак паралелі не абмяжоўваюцца ўсх.-слав. і, магчыма, польск. моўнай тэрыторыяй. Махэк₂ (729) выводзіць чэш. žluknouti ’прагоркнуць’ з *jьzjьlъk‑nǫti, а Гадравіц (ZfS, VII, 1962, 651–652) сюды ж адносіць серб.-харв. žlkak, славен. žolhek ’горкі, ёлкі’. Такім чынам, слова мае рысы праславянскага ўтварэння, можа быць рэканструявана, як еlъkъ < еlъ (й — аснова) + рэгулярная для гэтай асновы ‑къ‑суфіксацыя; еlъ у сваю чаргу ад оlъ (балта-слав. назва піва) (Трубачоў, Эт. сл., 6, 22).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
име́ться переводится действительными формами глаг. быць, мець; только иногда переводится формой ме́цца;
име́ются ли у вас но́вые све́дения? ці ёсць у вас (ці ма́еце вы) но́выя зве́сткі?;
у нас име́лись все возмо́жности для… у нас былі́ (мы ме́лі) усе́ магчы́масці для…;
име́лось в виду́ ме́лася на ўва́зе;
не име́ется няма́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
досто́йный
1. дасто́йны; (стоящий) ва́рты;
о́пыт, досто́йный подража́ния во́пыт, ва́рты перайма́ння;
быть досто́йным чего́-л. заслуго́ўваць чаго́-не́будзь, быць дасто́йным (ва́ртым) чаго́-не́будзь;
он досто́ин уваже́ния ён дасто́йны пава́гі, ён заслуго́ўвае пава́гі;
2. (заслуженный) заслу́жаны; (надлежащий) нале́жны;
досто́йная оце́нка заслу́жаная (нале́жная) ацэ́нка;
3. (почтенный) дасто́йны, паважа́ны;
досто́йный челове́к дасто́йны (паважа́ны) чалаве́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
посы́лка ж.
1. (действие) пасы́лка, -кі ж., пасыла́нне, -ння ср.;
посы́лка де́нег пасы́лка (пасыла́нне) гро́шай;
2. (то, что посылается) пасы́лка, -кі ж.;
получи́ть посы́лку атрыма́ць пасы́лку;
3. филос. пасы́лка, -кі ж.;
пра́вильная посы́лка для вы́вода пра́вільная пасы́лка для высно́вы;
◊
быть на посы́лках (у кого-л.) быць на пасы́лках (у каго-небудзь);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
сла́ва
1. сла́ва, -вы ж.;
во сла́ву Ро́дины на (у) сла́ву Радзі́мы;
2. (плохой отзыв, дурная репутация) нясла́ва, -вы ж., га́ньба, -бы ж.;
◊
на сла́ву на сла́ву, як ма́е быць;
сла́ва бо́гу дзя́куй бо́гу;
петь сла́ву (кому, чему) пець сла́ву (каму, чаму);
то́лько (одна́) сла́ва, что то́лькі (адна́) сла́ва, што.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
avail
[əˈveɪl]
1.
v.i.
1) быць кары́сным, ва́ртасным, прыда́тным
2) дапамага́ць
3) карыста́цца
to avail oneself of — скарыста́ць з чаго́, вы́карыстаць што
2.
n.
ужы́так -ку m.; кары́сьць, дапамо́га, прыда́тнасьць f.
of avail — кары́сны, прыда́тны, зда́тны
of no avail — бескары́сны, непрыда́тны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
become
[bɪˈkʌm]
-came, -come
1.
v.i.
рабі́цца; става́цца
2.
v.t.
1) выпада́ць, адпавяда́ць, падыхо́дзіць
it does not become me — Гэ́та мне не выпада́е
2) пасава́ць, быць да тва́ру
This dress becomes her — Гэ́тая суке́нка ёй да тва́ру
•
- become of
- become to
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
cheer
[tʃɪr]
1.
n.
1) во́кліч заахво́чаньня
2) до́бры настро́й
to be of good cheer — быць у до́брым настро́і
3) весяло́сьць, бадзёрасьць, задаво́ленасьць, ра́дасьць f.
2.
v.
1) падбадзёрваць, заахво́чваць, весялі́ць; разьвесяля́ць, пацяша́ць
2) віта́ць, заахво́чваць прыя́знымі во́клічамі
•
- cheer up
- cheer up!
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)