аўтама́тыка
(ад гр. automatos = самарухомы)
1) сукупнасць механізмаў і прыстасаванняў, якія дзейнічаюць без непасрэднага ўдзелу чалавека;
2) галіна навукі і тэхнікі, якая распрацоўвае метады і сродкі аўтаматызацыі вытворчых працэсаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
верба́льны
(лац. verbalis = слоўны)
1) вусны, слоўны;
в-ая нота — дыпламатычная нота без подпісу, якая прыраўноўваецца да вуснай заявы;
2) лінгв. які адносіцца да дзеяслова, паходзіць ад дзеяслова; дзеяслоўны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
вівіпа́рыя
(ад лац. viviparus = жывародны)
спосаб узнаўлення патомства, пры якім зародак развіваецца ў матчыным арганізме, атрымлівае непасрэдна ад яго пажыўныя рэчывы, дзіця або лічынка нараджаецца без абалонак яйца; жыванараджэнне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
іані́чны
(гр. ionikos);
і. ордэр — архітэктурны ордэр, які склаўся ў іанічных абласцях Стараж. Грэцыі; вызначаецца наяўнасцю базы, валюты на капітэлі і антаблементам без метопаў і трыгліфаў (параўн. дарычны, карынфскі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кампа́ктны
(лац. compactus)
1) сціснуты шчыльна, без прамежкаў (напр. к-ая маса);
2) які займае мала месца пры вялікай змяшчальнасці (напр. к. выклад, к. шрыфт);
3) перан. кароткі, сціслы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Гі́беш, гі́бяш (мн. л. гібяжы́) ’цяглі’, ґібяжы ’загнутыя канцы палазоў у санях’ (Сл. паўн.-зах.). Відавочна, да прасл. *gybežь; параўн. рус. дыял. гибёж ’гнуццё, ’выгнутая частка прадмета’, славен. gibežljȉv ’спрытны, спраўны’. Трубачоў (Эт. сл., 7, 217) выстаўляе прасл. *gybežь, але без бел. матэрыялу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Здро ’ніжняя частка снапа’ (драг., Нар. лекс.). Адзіная фіксацыя без ілюстрацый. Калі гэта не памылка, звязана з пуздра (гл.) словам, што азначае ў рус. (пуздро) між іншым, ’ніжнюю частку тулава жывёлы’ (Даль) ці як яго скарачэнне, ці як складаная частка (пу(з) + здро?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зліпух ’ніжняя скарынка хлеба з прысохшым попелам’, ’худая істота’ (Юрч. Вытв., без націску), злі́пуш, злі́пушак ’нараст у хлебе пры выпечцы’ (Нас.). Ад дзеяслова злі́пнуцца (< sъ‑lip‑nǫ‑ti sę, гл. ліпнуць) ці *зліпці(ся) з суфіксам ‑ух, ‑уш для абазначэння прадмета — выніку дзеяння
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падра́д 1 ’абавязацельства выканаць якую-н. работу за пэўную плату, а таксама работа, якая выконваецца паводле такога абавязацельства’ (ТСБМ). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад падрадзіць < рад (гл.).
Падрад 2 ’непасрэдна адзін за другім; без перапынку; запар’. Рус. подряд ’тс’. Ад под і рад (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Наагу́л ’увогуле, наогул’ (Гарэц., Яруш., Касп., Бяльк.), наогул (ТСБМ), укр. навгу́л ’агульна, усе разам’, польск. na ogół ’увогуле, агульна, без дэталізацыі’. Ад агу́л ’усе разам, гурт’ (гл. агульны); адносна літаратурнай формы можна выказаць меркаванне аб запазычанні з польск. (націск, адсутнасць пратэзы перад о́).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)