a

[unstressed ə; stressed eɪ]

adj. or indefinite article

1) неазнача́льны арты́кль (не пераклада́ецца). “a” ста́віцца пе́рад зы́чнымі, апрача́ нямо́га “h”, пе́рад “eu” ды “u”: a tree, a horse. “an” — пе́рад гало́снымі і нямы́м “h”: an apple, an heir.

2) (ча́ста пе́рад со́бскімі імёнамі) такі́, гэ́ткі як

a Napoleon — такі́ Напалео́н

He is a Cicero in eloquence — Ён як Цыцэро́н у красамо́ўстве

She is a saint among women — Яна́ як сьвята́я сяро́д жанчы́н

3) адзі́н

to have a million dollars — мець мільён даля́раў

not a — ані́, нія́кі

4) не́калькі

a good many — ве́льмі шмат

a little — кры́шку

5) “a” звыча́йна ўжыва́ецца пасьля́

all of, many of, many, such, what: all of a size — усе́ тако́й са́май велічыні́

many a man — шмат хто

such a — такі́

what a bore — што за нуда́

6) у некато́рых зваро́тах

twice a day — дво́йчы на дзень

once a week — раз на ты́дзень

one cent a piece — па цэ́нце за шту́ку

90 cents a dozen — дзевяно́ста цэ́нтаў за ту́зін

7) не́хта

a Mr. Henry Green — не́йкі спада́р Гэ́нры Грын

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

use

1. [ju:z]

v.t.

1) ужыва́ць; карыста́цца

We use spoons to eat soup — Мы ўжыва́ем лы́жкі, каб е́сьці су́п

2) ужыва́ць сло́вы, фра́зы; гавары́ць

to use bad grammar — гавары́ць неграматы́чна (няпра́вільна).

3) ста́віцца, адно́сіцца

4) ужыва́ць, выдатко́ўваць

We have used most of the money — Мы вы́даткавалі бальшыню́ гро́шай

5) скарысто́ўваць

May I use your telephone? — Ці магу́ пакарыста́цца ва́шым тэлефо́нам?

2. [ju:s]

n.

1) ужыва́ньне n.

the use of tools — ужыва́ньне прыла́даў

2) ужы́так -ку m.

methods long out of use — мэ́тады, які́я даўно́ вы́йшлі з ужы́тку

3) кары́сьць, прыда́тнасьць f.

What’s the use of it? — Яка́я кары́сьць з гэ́тага?

4) спо́саб выкарысто́ўваньня

a poor use of materials — благо́е выкарысто́ўваньне матэрыя́лаў

5) карыста́ньне n.

a park for the use of all the people — парк для агу́льнага карыста́ньня

6) патрэ́ба f.

He had no further use for it — Гэ́та яму́ ўжо́ было́ непатрэ́бна

7) пра́ва або́ прывіле́й карыста́ньня

to have the use of a boat for the summer — мець пра́ва карыста́цца ло́дкай на праця́гу ле́та

•

- have no use for

- in use

- make use of

- put to use

- used to

- use up

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

serce

serc|e

н. сэрца;

~e się krwawi — сэрца крывёю абліваецца;

słuchać z biciem ~a — слухаць з заміраннем сэрца;

wziąć sobie (co) do ~a — прыняць (узяць) што да сэрца;

~e w dzwonie — язык (сэрца) звана;

okazywać komu ~e — сардэчна ставіцца да каго;

z całego ~a — ад усяго сэрца; ад усёй душы; усім сэрцам;

z ręką na ~u — паклаўшы руку на сэрца;

z dobrego ~a — ад шчырага сэрца;

z ciężkim ~em — з цяжкім сэрцам;

z głębi ~a — з глыбіні душы;

w głębi ~a — у глыбіні душы;

wkładać w co dużo ~a — укладаць усё сэрца ў што;

kamień spadł mi z ~a — камень з сэрца ўпаў; гара з плеч звалілася;

przyjaciel od ~a — сардэчны сябар;

~e mi się kraje — у мяне сэрца разрываецца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

глядзе́ць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.

1. Накіроўваць позірк куды‑н., звычайна, каб убачыць, разгледзець каго‑, што‑н. Глядзець угору. Глядзець на дзяцей. Глядзець на мора. □ Ларыса села пры акне, адсунула фіранку і пачала глядзець у сад. Мурашка. Сеўшы ў кутку на канапе, [Алесь] паныла глядзеў, як Ганна Сцяпанаўна збірае Ніну ў дарогу. Шыцік. // Пра магчымасць, здольнасць (вачэй) бачыць, заўважаць каго‑, што‑н. Са сну вочы не глядзяць. // Быць накіраваным на каго‑, што‑н. (пра вочы). Вялікія светлыя вочы Марылькі глядзяць задуменна. Брыль. // Назіраць за кім‑, чым‑н. пры дапамозе аптычных прылад. Глядзець у мікраскоп. Глядзець у бінокль. // перан. Звяртацца ў думках да каго‑, чаго‑н. — Гэта ўжо іншага характару чалавек — завельмі далёка наперад глядзіць. Пянкрат. Чалавек прывык глядзець уперад, і чаканне добрага змяншае пакуты перажытага, яны застаюцца толькі цяжкім успамінам. Ставер. // перан.; на каго-што. Звяртаць увагу, лічыцца з кім‑, чым‑н. Глядзець на абставіны. □ Дзяўчынка такі згатавала абед, а Каця глядзець на яго не хоча. Гамолка. // перан.; на каго-што. Браць прыклад з каго‑н., пераймаць чые‑н. учынкі, паводзіны. Глядзі, як людзі робяць. // перан.; на каго-што. Мець свой погляд на каго‑, што‑н., адносіцца якім‑н. чынам да каго‑, чаго‑н. — Тата, я хачу паступіць у семінарыю, — сказаў аднойчы Зміцер. — Як ты на гэта глядзіш? С. Александровіч.

2. каго-што, каго-чаго, за кім-чым і са злучн. «каб». Разм. Даглядаць каго‑, што‑н., наглядаць за кім‑, чым‑н. Глядзець дзяцей. Глядзець, каб быў парадак. □ А на рэчцы на Арэсе Тэмп узяты шпаркі: Камунары, камунаркі Глядзяць гаспадаркі. Купала. Маці глядзела Сержа, старалася не патураць усім яго капрызам. Чорны. // Удзяляць многа ўвагі каму‑, чаму‑н., шанаваць каго‑, што‑н. Дужа глядзела сябе [Лукер’я]. Едзе на поле, палоць там ці жаць, — на ёй кофта вышываная, а на галаве хусцінка макаўкай... Ракітны.

3. каго-што. Разм. Аглядаць, разглядаць. Глядзець новую школу. □ Часта выходзіў «Салавей» з Зось[чы]най хаты на двор. Рупіла глядзець-сачыць, ці хто за ім не гоніцца. Бядуля. // Рабіць агляд, абследаванне каго‑, чаго‑н. Доктар глядзеў хворага. □ Ні Валодзька, ні дзед Дзяніс яшчэ не ведалі пра бяду: абодва былі ў полі, глядзелі пчаліныя калоды перад зімою. Мележ. // Быць гледачом. Любяць у Грынях кіно — будуць па колькі разоў глядзець. Пташнікаў. [Марынка] паведамляла пра навіны ў Мінску, пра сваю вучобу, пра спектаклі, якія глядзела, пра кнігі, якія чытала. Хадкевіч.

4. на каго-што, куды. Быць накіраваным у які‑н. бок. Досыць высокі, сухі.. [бераг] глядзеў на поўдзень і непасрэдна награваўся праменнямі сонца. Маўр. Па дарогах з-за кожнага дрэва і куста на .. [белапалякаў] глядзелі дулы партызанскіх вінтовак і рэвальвераў. Якімовіч.

5. Віднецца, паказвацца адкуль‑н. — Ну, проша ў хату! проша, кумка! — Глядзіць бутэлька з яе клумка. Колас. Маці над сынам схілілася нізка, Гора глядзіць з яе кожнае рыскі. Панчанка.

6. перан. Разм. Мець нейкі выгляд; выглядаць. Глядзяць сіратою лугі, Пажоўклі, аселі стагі, Да долу прыпалі. Колас.

7. са злучн. «каб». Разм. Імкнуцца, намагацца зрабіць што‑н. Багаты — рагаты: усё глядзіць, каб каго збіць. Прыказка.

8. заг. глядзі́(це)! у знач. выкл. Выражае: а) папярэджанне, перасцярогу або пагрозу. Прыносіць бабуля Івану заказ на чаравікі і задатак: — Толькі глядзі, каб не падвёў мяне! Якімовіч; б) здзіўленне, спалох. — Глядзіце, што нарабіла ваша Дудачка! — [Маці] паказала новы бацькаў касцюм. У ім усе гузікі вавёрка паадгрызала. Даніленка; в) ужываецца як знак спасылкі ў тэксце. Глядзі наступную старонку.

9. заг. глядзі́, 2 ас. адз. цяп. глядзі́ш у знач. пабочн. Разм. Між тым, тым часам. Час ідзе, глядзіш, і замуж дачку аддаваць пара... Васілевіч. За гадзіну якую, глядзі, цэлае вядро ракаў дасталі [бацька з Міколкам]. Лынькоў.

10. 1 ас. цяп. гляджу́ (глядзі́м) у знач. пабочн. Разм. Як выяўляецца. Глядзім, ён ужо тут.

•••

Воўкам глядзець (пазіраць) — таіць злосць на каго‑н.

Глядзець арлом — выглядаць бадзёра, жыццярадасна.

Глядзець ваўкалакам — тое, што і воўкам глядзець.

Глядзець ва ўсе вочы — уважліва, пільна глядзець.

Глядзець вачамі каго або чыімі — адносіцца да каго‑, чаго‑н. з чужых пазіцый.

Глядзець другімі (іншымі) вачамі на каго-што — інакш адносіцца да каго‑, чаго‑н., ацэньваць з іншага пункту погляду.

Глядзець з рук каго або чыіх — не мець самастойнасці, быць у матэрыяльнай залежнасці ад каго‑н.

Глядзець на паповы сані — быць пры смерці.

Глядзець на рэчы як — ацэньваць, адносіцца да чаго‑н. пэўным чынам.

Глядзець нядобрым (крывым, косым) вокам — злаваць на каго‑, што‑н.

Глядзець (пазіраць) зверам — злаваць, варожа адносіцца да каго‑н.

Глядзець (пазіраць) коса (скоса) на каго — злаваць, нядобразычліва адносіцца да каго‑, чаго‑н.

Глядзець (пазіраць) у кусты — старацца ўвільнуць ад якой‑н. справы, адказнасці і пад.

Глядзець (пазіраць) у лес — не ўпадабаўшы месца работы, жыцця, старацца пакінуць яго.

Глядзець праз ружовыя акуляры на каго-што — не заўважаць недахопаў у кім‑, чым‑н., ідэалізаваць каго‑, што‑н.

Глядзець прама ў вочы — не баяцца, не саромецца чаго‑н.

Глядзець праўдзе ў вочы — цвяроза ўсё ацэньваць, трымацца праўды.

Глядзець са сваёй званіцы на каго-што — аднабакова, па-свойму ацэньваць што‑н.

Глядзець праз пальцы на каго-што — несур’ёзна, абыякава ставіцца да каго‑, чаго‑н., наўмысля не надаваць сур’ёзнай увагі каму‑, чаму‑н.

Глядзець смерці ў вочы — быць у вялікай небяспецы, блізка да смерці.

Глядзець у зубы каму — цацкацца, цырымоніцца з кім‑н.

Глядзець у корань — унікаць у сутнасць якой‑н. справы.

Глядзець у магілу (у зямлю) — пра старога або хворага чалавека, блізкага да смерці.

Глядзець у рот — зайздросна глядзець на таго, хто есць.

Глядзець у чарку — часта выпіваць.

Глядзець як вока — старацца аберагаць каго‑, што‑н.

Зверху ўніз глядзець (пазіраць) на каго — адносіцца, ставіцца да каго‑н. з пагардай.

І ў той бок не глядзець — поўнасцю ігнараваць, не прызнаваць каго‑, чаго‑н.

Куды вочы глядзяць гл. вока.

На свет глядзець не хочацца — пра дрэнны настрой, цяжкае прадчуванне.

Не глядзець ні вока ні бока — рабіць што‑н. не асцерагаючыся.

Не ў той бок глядзець (пазіраць) — рабіць не тое, што трэба.

Няма на што глядзець — хто‑, што‑н. выглядае нікчэмна, выклікае пачуццё расчаравання, здзіўлення.

Як у ваду глядзеў — быццам загадзя ведаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ісці́, іду́, ідзе́ш, ідзе́; ідзём, ідзяце́, іду́ць; ішо́ў, ішла́, ішло́; ідзі́; незак.

1. Перамяшчацца, робячы крокі.

І. да суседа.

2. Ехаць, плысці, ляцець (часцей пра сродкі перамяшчэння).

Поезд ідзе хутка.

Рыба ідзе касяком.

3. у што, на што або з інф. Адпраўляцца, накіроўвацца куды-н.

І. на вячоркі.

І. ў паход.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Перамяшчацца, будучы адасланым куды-н. з якой-н. мэтай, дастаўляцца, прыбываць адкуль-н. куды-н.

Пісьмы ішлі з фронту.

Ідзе драўніна з Сібіры.

5. перан. Рухацца, развівацца ў якім-н. напрамку (для дасягнення якой-н. мэты).

І. заўсёды наперад.

6. на каго-што, супраць каго-чаго. Дзейнічаць якім-н. чынам, быць гатовым да якіх-н. дзеянняў.

І. супраць волі бацькоў.

І. на ўступкі.

7. Уступаць куды-н., прыступаць да якой-н. дзейнасці, станавіцца кім-н.

І. ў армію.

І. ў аспірантуру.

8. за кім-чым. Далучацца да чыіх-н. думак, поглядаў.

І. за сваім настаўнікам.

9. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Набліжацца, з’яўляцца, надыходзіць.

Нашы ідуць!

Вясна ідзе (перан.).

10. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра механізмы: дзейнічаць, працаваць.

Гадзіннік ідзе.

11. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра ападкі: ка́паць, цячы, ляцець.

Дождж ідзе.

12. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Мінаць, працякаць, праходзіць у часе, адбывацца.

Жыццё ідзе хутка.

Экзамены ідуць.

Справа ідзе да развязкі.

13. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Праходзіць дзе-н., пралягаць, мець пэўны напрамак.

Дарога ідзе полем.

14. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), з чаго і без дап. Выдзяляцца, выходзіць адкуль-н.

З комінаў ідзе дым.

Ідзе кроў з раны.

15. чым, з чаго. Рабіць ход у гульні.

І. канём.

І. з туза.

16. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), у што, на што, пад што. Прызначацца, выкарыстоўвацца, ужывацца для чаго-н.

На касцюм ідзе тры метры тканіны.

Дом ідзе пад знос.

17. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рэалізуецца, прадаецца (разм.).

Тавар ідзе па зніжаных цэнах.

18. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рэгулярна налічацца, адпускацца (пра якія-н. сродкі).

Ідзе пенсія.

За звышурочную працу ідзе надбаўка.

19. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каму-чаму. Падыходзіць, адпавядаць; быць да твару.

Сукенка ідзе да твару.

20. (1 і 2 ас. не ўжыв.), у што. Надзявацца без цяжкасцей, свабодна ўваходзіць, улазіць.

Чаравік не ідзе на нагу.

Цвік лёгка ідзе ў сцяну.

21. (1 і 2 ас. не ўжыв.), у што. Развівацца, расці пэўным чынам (пра расліны).

Бульба ідзе ў націну.

І. ў рост (хутка расці).

22. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выконвацца, паказвацца, ставіцца (пра п’есу, спектакль, фільм і пад.).

Ідзе новы фільм.

23. за каго. Уступаць у шлюб, выходзіць замуж.

Дзяўчына ідзе замуж.

24. 3 прыназоўнікамі «на», «у» і наступнымі назоўнікамі азначае наступленне працэсу, дзеяння, якое выражана назоўнікам.

І. на пасадку.

І. на спад.

25. (1 і 2 ас. не ўжыв.), аб кім-чым, пра каго-што. Весціся (пра гаворку, гутарку і пад.).

Ішла гутарка пра выхаванне моладзі.

◊

Ісці ўгару (разм.) — паспяхова развівацца; атрымліваць павышэнне па службе, аўтарытэт і пад.

Ісці на карысць — быць карысным.

Не ідзе ў галаву каму (разм.) — не засвойваецца, не запамінаецца.

Ісці на папраўку — выздараўліваць пасля хваробы.

З торбай ісці (разм.) — пачаць жабраваць.

Ісці на свой хлеб (разм.) — пачаць зарабляць сабе на жыццё.

Ісці на той свет (разм.) — паміраць.

Ісці супраць цячэння (неадабр.) — дзейнічаць наперакор усяму.

Ісці ў прочкі (разм.) — сыходзіць з дому, не ўжыўшыся з мужам (жонкай).

Ісці на дно (разм.) — цярпець няўдачу; маральна апускацца, занепадаць.

Ісці на лад (разм.) — разгортвацца паспяхова.

Ісці прамой дарогай — жыць сумленна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

tréffen

*

1.

vt

1) папада́ць, трапля́ць (у мэту, y цэль)

das Ziel ~ — тра́піць у цэль

vom Blitz getróffen — забі́ты [паражо́ны] мала́нкай

den ríchtigen Ton ~ — папа́сці ў тон

sich getróffen fühlen — адчува́ць сябе́ знява́жаным [абра́жаным]

2) напатка́ць, зда́рыцца (пра няшчасце)

ein Únglück traf ihn — яго́ напатка́ла [спасці́гла] няшча́сце

3) сустрака́ць, спатка́ць

4) датыка́цца (каго-н.), закрана́ць (каго-н.); адно́сіцца, ста́віцца (да каго-н., чаго-н.); ты́чыцца, даты́чыцца (каго-н., чаго-н.)

die Bemérkung trifft ihn — заўва́га ты́чыцца яго́

wen trifft die Schuld? — хто вінава́ты?

5)

das Bild ist gut getróffen — фатагра́фія ве́льмі ўда́лая

◊ den Nágel auf den Kopf — ~ ≅ тра́піць у кро́пку

éine Entschéidung ~ — прыма́ць рашэ́нне

ein Ábkommen ~ — заключа́ць пагадне́нне

2.

vi (auf A) натыка́цца; (рапто́ўна) напатка́ць

3.

(sich)

1) сустрака́цца

wóllen wir uns héute ~ — сустрэ́немся сёння

2) здара́цца, надара́цца

es traf sich so, dass… — зда́рылася так, што…

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

обраща́ться несов.

1. (поворачиваться) паваро́чвацца;

2. перен. (устремляться, направляться) накіро́ўвацца, кі́дацца;

3. (превращаться) пераваро́чвацца (у каго); ператвара́цца (у што); абарача́цца (у каго, у што, кім, чым); станаві́цца (кім-небудзь, чым-небудзь);

4. (в результате убеждения склоняться к чему-л.) пераваро́чвацца (у што); схіля́цца (да чаго);

5. (прибегать к чему-л.) зваро́чвацца (да чаго);

обраща́ться к первоисто́чникам зваро́чвацца да першакрыні́ц;

6. (адресоваться к кому-л.) звярта́цца (да каго);

обраща́ться с про́сьбой звярта́цца з про́сьбай;

обраща́ться с ре́чью звярта́цца з прамо́вай;

обраща́ться к врачу́ звярта́цца да ўрача́;

7. (вращаться) абарача́цца; (двигаться) ру́хацца;

кровь обраща́ется по кровено́сной систе́ме кроў абарача́ецца (ру́хаецца) па крывяно́снай сістэ́ме;

8. (совершать оборот) эк. абаро́чвацца; (находиться в обращении) быць у абарачэ́нні;

при ро́сте промы́шленности капита́лы обраща́ются о́чень бы́стро пры ро́сце прамысло́васці капіта́лы абарача́юцца ве́льмі ху́тка;

9. (обходиться) абыхо́дзіцца (з кім); (относиться) адно́сіцца (да каго), ста́віцца (да каго);

10. (пользоваться чем-л.) абыхо́дзіцца (з чым), карыста́цца (чым);

отли́чно обраща́ться с прибо́рами даскана́ла (выда́тна) абыхо́дзіцца з прыбо́рамі;

11. страд. паваро́чвацца; звярта́цца, накіро́ўвацца; пераваро́чвацца (у каго, што); ператвара́цца (у што); абарача́цца (у каго, у што, кім, чым); пераваро́чвацца (у што); схіля́цца (да чаго); см. обраща́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

поднима́ться

1. (вверх) падыма́цца, падніма́цца;

поднима́ться на́ гору падыма́цца (падніма́цца) на гару́;

поднима́ться на самолёте падыма́цца (падніма́цца) на самалёце;

2. в др. знач. узніма́цца, уздыма́цца, падыма́цца, падніма́цца; (вставать с места, ото сна) устава́ць; (быстро, порывисто) усхо́плівацца; (возвышаться) узвыша́цца; (повышаться) павыша́цца; (начинаться) пачына́цца, усчына́цца, распачына́цца; (о тесте) падыхо́дзіць;

настрое́ние поднима́ется настро́й узніма́ецца;

поднима́ться в цене́ узніма́цца ў цане́;

поднима́ется тума́н узніма́ецца тума́н;

поднима́ется бу́ря узніма́ецца (пачына́ецца) бу́ра;

баро́метр поднима́ется баро́метр падыма́ецца;

вода́ поднима́ется вада́ падыма́ецца; (прибывает) прыбыва́е;

поднима́ться на цы́почки падыма́цца на ды́бачкі;

у него́ поднима́ется температу́ра у яго́ падыма́ецца тэмперату́ра;

они́ поднима́ются ра́но яны́ ўстаю́ць ра́на;

поднима́ться во весь рост устава́ць (узніма́цца) на ўвесь рост;

поднима́ться с посте́ли (проснувшись) устава́ць з пасце́лі; (выздоровев) ачу́ньваць;

вдоль на́бережной поднима́лись высо́кие зда́ния уздо́ўж набярэ́жнай узвыша́ліся высо́кія буды́нкі;

поднима́ются проте́сты пачына́юцца (падыма́юцца) пратэ́сты;

поднима́ется ссо́ра пачына́ецца (усчына́ецца) сва́рка;

в тёплом ме́сте те́сто хорошо́ поднима́ется у цёплым ме́сцы це́ста до́бра падыхо́дзіць;

3. страд. падыма́цца, падніма́цца; узніма́цца, уздыма́цца; ста́віцца; узвыша́цца, усчына́цца; распачына́цца; узганя́цца; успу́джвацца; см. поднима́ть;

◊

рука́ не поднима́ется рука́ не падыма́ецца (не падніма́ецца).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Zug

m -(e)s, Züge

1) рух

im ~e díeser Máßnahmen — у хо́дзе гэ́тых мерапрые́мстваў

2) перахо́д; пералёт (птушак)

3) шэ́сце, працэ́сія

4) цягні́к, по́езы́

j-n an den ~ bríngen* — право́дзіць каго́-н. да цягніка́

5) ця́га (паветра); скразня́к

6) імкне́нне; ця́га, прыхі́льнасць (да чаго-н.)

dem ~e des Hérzens fólgen — прыслухо́ўвацца да го́ласу слю́ца, падпарадко́ўвацца го́ласу слю́ца

7) ко́мін; дымахо́д

8) глыто́к

auf éinen ~ — за́лпам (выпіць)

mit [in] éinem ~e — адны́м ма́хам

9) уды́х, заця́жка

10) ры́са (твару, характару, з’явы)

11) вайск. узво́д; эшало́н (цягнік)

12) тэх. расцяжэ́нне

13) пастро́нак

14) шахм. ход

du bist am ~, der ~ ist an dir — твой ход

ábgegebener ~ — запасны́ ход

~ um ~ — ход за хо́дам; перан. крок за кро́кам, паво́льна, паслядо́ўна

15) чарада́ (птушак); кася́к (рыб)

16)

~ in etw. bríngen* — ажыві́ць яку́ю-н спра́ву

◊ j-n auf dem ~ háben — непрыя́зна ста́віцца да каго́-н., не мець ла́скі да каго́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

gut

(comp bésser, superl best)

1.

a до́бры, харо́шы, дабрацкасны, прыда́тны

~en Ábend! — до́бры ве́чар!

~en Mórgen! — до́брай ра́ніцы!

~e Nacht! — дабра́нач!

~en Tag! — до́бры дзень!

~en Erfólg! — жада́ю по́спеху!

~e Réise! — шчаслі́вай даро́гі!

Séien Sie so ~! — бу́дзьце так ласка́вы!

der ~e Hírt(e) — до́бры па́стыр, Хрысто́с

éine ~e Haut und ~e Séele — до́брая душа́, дабра́к

◊ ~e Míene zum bösen Spiel máchen — рабі́ць до́брую мі́ну пры дрэ́ннай гульні́

éiner ist so ~ wie der ándere — ≅ або́е рабо́е

2.

adv до́бра

~! — до́бра!

kurz und ~ — адны́м сло́вам

schon ~! — до́бра!, ну, до́бра!, у зго́дзе!

möglichst ~ — найле́пшым чы́нам

so ~ wie — ама́ль, ні́бы

so ~ wie nichts — ама́ль (што) нічо́га

er hat es ~ — яму́ жыве́цца до́бра

du hast ~ réden — табе́ до́бра гавары́ць

~er Dínge sein — быць у до́брым настро́i [гумо́ры]

j-m ~ sein — любі́ць каго́-н., до́бра ста́віцца да каго́-н.

~ zwei Dútzend — по́ўныя два ту́зіны

◊ wer ~ sitzt, rücke nicht — ≅ ад дабра́ дабра́ не шука́юць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)