этаты́зм

(фр. étatisme, ад état = дзяржава)

1) напрамак палітычнай думкі, які разглядае дзяржаву як вышэйшы вынік і мэту грамадскага развіцця;

2) палітыка актыўнага ўдзелу дзяржавы ў эканамічным жыцці грамадства.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

сваво́льства, ‑а, н.

1. Гарэзлівасць, дураслівасць, гуллівасць. У словах [Ірынкі] прабіваюцца ноты дзіцячага свавольства, якое пры іншых умовах і ў іншы момант вылілася б у дурную весялосць. Чорны. Сцёпа лічыў сябе чалавекам сур’ёзным і ніякіх свавольстваў не паважаў. Якімовіч.

2. Свавольныя ўчынкі, паводзіны, якія часам парушаюць прынятыя нормы, правілы. Карціна свавольства паноў, якая кожнага балюча кранае за сэрца, узноўлена рэалістычнымі беларускімі фарбамі. Палітыка. Ён ведаў, што яе [Люды] дзявочая ўпартасць прымушае даводзіць да канца задуманае свавольства. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

геапалі́тыка

[ад гр. ge = Зямля + politike (techne) = уменне кіраваць дзяржавай]

палітычная канцэпцыя, паводле якой палітыка дзяржаў (галоўным чынам знешняя) вызначаецца геаграфічнымі фактарамі (тэрытарыяльным становішчам краіны, прыроднымі рэсурсамі, кліматам і г. д.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

kolonialny

kolonialn|y

1. каланіяльны;

wyzysk ~y — каланіяльная эксплуатацыя;

polityka ~a — каланіяльная палітыка;

2. уст. бакалейны;

sklep ~y — бакалейная крама; бакалея;

towary ~e — бакалейныя тавары

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

і́мідж

(англ. image = вобраз)

мэтанакіравана сфарміраваны (сродкамі масавай інфармацыі, літаратуры і інш.) вобраз якой-н. асобы, з’явы, прадмета, каб аказаць на каго-н. эмацыйна-псіхалагічнае ўздзеянне з мэтай папулярызацыі, рэкламы (напр. і. палітыка).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дасту́пны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, да якога можна прайсці, падысці. Глухое, даступнае толькі заядлыя рыбакам,.. [возера] сягоння стала зборышчам людзей. Арочка. // Адкрыты для зроку. Даступны для назірання.

2. Магчымы, пасільны для ўсіх, многіх. Даступныя цэны.

3. Лёгкі для разумення, даходлівы. Перадаць думку ў даступнай форме. □ Купала па-майстэрску перадае старажытны тэкст у форме, лёгка даступнай нашаму мастацкаму ўспрыманню. Палітыка.

4. Які лёгка выклікае прыхільнасць да сябе; просты, абыходлівы. Невысокі, кучаравы, у панто[ф]лях і чорнай рабочай кашулі, .. [К. Чорны] быў увесь нейкі хатні, даступны. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нейтралітэ́т, ‑у, М ‑таце, м.

1. У міжнародным праве — становішча дзяржавы, якая не прымае ўдзелу ў вайне, а ў мірны час не ўваходзіць у ваенныя блокі. Захоўваць нейтралітэт. Палітыка нейтралітэту.

2. перан. Неўмяшанне ў чые‑н. справы, барацьбу, спрэчкі і пад.

•••

Пастаянны нейтралітэт — становішча дзяржавы, якая ўзяла абавязацельства не прымаць ўдзелу ў вайне, але захоўвае права па самаабарону, а ў мірны час праводзіць міралюбівую знешнюю палітыку.

Узброены нейтралітэт — становішча дзяржавы, якая не прымае ўдзелу ў вайне, але прыняла меры для самаабароны.

[Ням. Neutralität, ад лац. neutralis — які не належыць ні таму, ні другому.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уну́траны в разн. знач. вну́тренний;

~ныя дзве́ры — вну́тренняя дверь;

~нае чуццё — вну́треннее чутьё;

~ная су́вязь з’яў — вну́тренняя связь явле́ний;

~ная палі́тыка — вну́тренняя поли́тика;

○ зало́зы ўну́транай сакрэ́цыі — же́лезы вну́тренней секре́ции;

рухаві́к уну́транага згара́ння — дви́гатель вну́треннего сгора́ния;

уну́траная фо́рма сло́ва — лингв. вну́тренняя фо́рма сло́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пратэкцыяні́зм

(фр. protectionnisme, ад лац. protectio, -onis = прыкрыццё)

1) эканамічная палітыка дзяржавы, накіраваная на засцярогу сваёй гаспадаркі ад канкурэнцыі з боку іншых краін;

2) падбор людзей на службу не па дзелавых якасцях, а па знаёмству, па пратэкцыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

вне́шний

1. (наружный) во́нкавы, знадво́рны;

2. (имеющий отношение к иностранным государствам) зне́шні; (заграничный) заме́жны;

вне́шняя поли́тика зне́шняя палі́тыка;

вне́шняя торго́вля зне́шні га́ндаль;

3. (окружающий) навако́льны, зне́шні;

вне́шний мир навако́льны (зне́шні) свет;

вне́шняя среда́ биол. навако́льнае (зне́шняе) асяро́ддзе;

4. / вне́шний уго́л мат. зне́шні ву́гал;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)