◎ Наўзрэх ’агрэх’ (Сл. ПЗБ). Няясна; фармальна блізкае рус. пск. навзрих ’не падумаўшы, як папала’, магчыма, сведчыць пра прыслоўны характар беларускага слова, параўн. таксама узрэж ’агрэх’ (Нас., Сл. ПЗБ, Сцяшк.) і урэж ’тс’: Пагарау на урэж (Сл. ПЗБ). Магчыма, да ражацца ’корпацца, кратацца’ (ТС), рус. режнуться ’страціць розум’, відаць, таксама і Скрануцца’, параўн. сінанімічныя выразы тронуться, сдвинуться *здурэцьсюды ж, магчыма, балг. режам се ’брысці’, параўн. Фасмер, 3, 477. Збліжэнне з грэх другаснае. Гл. урэж, узрэж.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Асяча́ць, осѣча́ць ’апутваць сецямі, браць уладу, ачароўваць’ (Нас.). Магчыма, як лічыў Насовіч, сапраўды ад сець з першапачатковым значэннем ’акружаць сеццю’, але, магчыма, роднаснае рус. посетить, посещать, якое ўзводзяць да сѣтъ ’госць’ (Фасмер, 3, 338), ці вытворнага ад яго дзеяслова сѣтити (КЭСРЯ, 357).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абрыну́цца ’трапіць’, гл. рынуцца; параўн. літ. api‑pùlti (pùlti ’рынуцца’). Магчыма, калька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адмянці́ць ’крэпка пабіць’ (Шат.). Магчыма, польскі ўплыў (Польск. miąć ’мяць’ × męczyć ’мучыць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вазю́ры ’нязграбны, дрэнны абутак’ (маладз., Янк. Мат.). Магчыма, да папярэдняга: ’абутак вазюроў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вухры́ць ’вучыць, настаўляць’ (Юрч., Сцяшк. МГ). Няясна, магчыма, звязана з ву́харэц (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́рач ’балота’ (Жд., 1). Няясна. Магчыма, ёсць нейкая сувязь з выр ’вір’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Клы́хаць ’клыпаць, павольна рухацца’ (Сцяшк.). Магчыма, кантамінацыя клішаць (гл.) і клыпаць (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Крыво́к ’кулік’ (Мат. Гом.). Магчыма, так названы паводле «крывых скачкоў». Гл. крывы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мохацца (экспрэс.) ’марудзіць’ (шальч., Сл. ПЗБ). Няясна. Магчыма, скарочанае ад мудыхацца ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)