возводи́ть несов.

1. (строить) будава́ць, ста́віць; узво́дзіць;

возводи́ть сте́ны до́ма будава́ць (узво́дзіць) сце́ны до́ма;

возводи́ть но́вое зда́ние будава́ць (ста́віць) но́вы буды́нак;

2. (поднимать) уст. узніма́ць, падыма́ць;

возводи́ть глаза́ узніма́ць (падыма́ць) во́чы;

3. (вести к более высокому общественному, служебному положению) перен. возводи́ть в чин (сан, досто́инство) надава́ць чын (сан, го́днасць);

возводи́ть на престо́л, на трон узво́дзіць (садзі́ць) на трон;

4. в др. знач. узво́дзіць;

возводи́ть в квадра́т узво́дзіць у квадра́т;

возводи́ть в зако́н (в при́нцип) узво́дзіць у зако́н (у пры́нцып);

5. (приписывать напрасно) книжн. узво́дзіць;

6. (к чему — относить происхождение чего-нибудь к чему-л.) книжн. выво́дзіць (ад чаго, з чаго);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Recht

n -(e)s, -e

1) пра́ва, зако́н;

~ auf Árbeit пра́ва на пра́цу;

von ~s wégen на падста́ве зако́на;

~ háben мець ра́цыю;

j-m ~ gében* прызнава́ць чыр-н. справядлі́васць [пра́ўду, слу́шнасць];

wíder das ~ процізако́нна, супрацьзако́нна;

~ spréchen* судзі́ць, выно́сіць прыгаво́р [прысу́д];

j-m die bürgerlichen ~e áberkennen* пазба́віць каго́-н. грамадзя́нскіх право́ў;

álle ~e vórbehalten* без пра́ва перавыда́ння (надпіс на адвароце тытульнага ліста нямецкіх кніг);

im ~ sein мець ра́цыю; у адпаве́днасці з зако́нам;

das ~ mit Füßen tréten* зневажа́ць правы́

2) пра́ўда, слу́шнасць;

etw. zu [für] ~ erkénnen* лічы́ць што-н. пра́вільным [слу́шным]

◊ ~ muss doch ~ bléiben* зако́н ёсць зако́н;

wo nichts ist, hat auch der Káiser sein ~ verlóren ≅ як няма́, дык няма́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

турні́р, ‑у, м.

1. У Заходняй Еўропе ў сярэднія вякі — спаборніцтва рыцараў. Галоўным у эстафеце пакаленняў былі не турніры, не аксамітныя плашчы герольдаў, не мудрыя каралеўскія загады, а чалавек. Караткевіч. // перан. Выступленне адзін перад адным па якіх‑н. пытаннях. Тэмай вуснага турніру была выбрана праблема «Закон і мараль». «Маладосць». // перан. Пра шлюбныя змаганні жывёл і птушак. Мы ляжалі на кажухах, замаскіраваныя высокай, травой і кустамі, і не спускалі вачэй з паляны, абранай аленямі для сваіх штогадовых турніраў. В. Вольскі. Вясенні турнір заўсёды пачынаўся так: калі на ўсходзе нясмела займаўся золак, на самую вершаліну дрэва, што чарнела прыцемкам, садзіўся стары цецярук-такавік. Ігнаценка.

2. Форма правядзення асабістага ці каманднага спаборніцтва, у якім усе ўдзельнікі сустракаюцца паміж сабой адзін або два разы. Шахматны турнір. Алімпійскі турнір футбалістаў.

[Ням. Turnier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

outrage

[ˈaʊtreɪdʒ]

1.

n.

1) абурэ́ньне n.; зьнява́га, абра́за f.

2) гвалт -у m., парушэ́ньне зако́ну або́ чыі́х-н. право́ў, зьдзек -у m.

2.

v.

1) абура́ць каго́

2) мо́цна зьневажа́ць, чыні́ць гвалт над кім (upon); зьдзе́квацца з каго́

3) я́ўна пару́шыць (зако́н або́ пра́вілы мара́лі)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

zakon, ~u

м.

1. ордэн (манаскі);

zakon krzyżacki гіст. тэўтонскі ордэн;

2. уст. закон; правіла;

Nowy (Stary) Zakon уст. Новы (Стары) запавет;

wstąpić do ~u — а) уступіць у ордэн;

пайсці ў манастыр

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

złamać

зак.

1. зламаць;

złamać gałąź — зламаць сук;

złamać opór — зламаць супраціўленне;

2. парушыць;

złamać prawo — парушыць закон;

złam kark! — удачы!;

złamać komu serce — разбіць чыё сэрца;

złamać szyfr — знайсці ключ; расшыфраваць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

сухі́, -а́я, -о́е.

1. Не мокры, не замочаны.

Сухая кашуля.

Сухое сена.

2. Пазбаўлены вільгаці, не сыры.

Сухія дровы.

С. клімат.

С. вецер.

3. Які страціў свежасць, сакавітасць, мяккасць, высахлы або высушаны; прыгатаваны ў выглядзе парашку, канцэнтрату.

С. батон.

Сухія яблыкі.

Сухое малако.

С. кісель.

4. Пазбаўлены спажыўных сокаў, засохлы, амярцвелы; які не дзейнічае, высах з-за якой-н. хваробы, атрафіраваны.

С. куст малін.

С. корань.

Сухая рука.

5. Які праводзіцца, робіцца або праходзіць, працякае пры адсутнасці вільгаці, вадкасці; без вадкіх выдзяленняў.

Сухая тынкоўка.

С. кашаль.

6. Нішчымны, без нічога (пра хлеб).

Есці с. батон.

7. Які мае сухарлявы склад цела, хударлявы.

С. стары.

8. перан. Пазбаўлены душэўнай цеплыні, дабрыні; неласкавы.

С. чалавек.

С. тон (непрыветны).

9. перан. Скупы, лаканічны.

С. пералік фактаў.

10. Пра гукі: пазбаўлены гучнасці, мяккасці.

С. лязгат металу.

11. Пра ліку гульні: такі, пры якім той, хто прайграў не атрымаў ніводнага ачка.

Прайграць матч з сухім лікам.

◊

Сухі закон — забарона гандляваць моцнымі алкагольнымі напіткамі.

|| памянш. сухе́нькі, -ая, -ае (да 1 і 7 знач.; разм.).

|| наз. су́хасць, -і, ж. (да 1—5, 7—10 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ва́ртасць, ‑і, ж.

1. Каштоўнасць, цана (пра грашовыя знакі, цэнныя паперы). Аблігацыя вартасцю ў дзесяць рублёў.

2. Кошт чаго‑н. у грашовых адзінках. Ацэначная камісія вокам прыкідвала вартасць пазвожанай маёмасці. Скрыган.

3. Спец. Грамадска неабходная праца, затрачаная на вытворчасць тавару і ўвасобленая ў гэтым тавары. Закон вартасці.

4. перан. Станоўчая якасць, важнасць; значэнне. Іншы раз здараецца, што недаацэнка або пераацэнка мастацкіх вартасцей твора вядзе да парушэння перспектывы літаратурнага працэсу. Шкраба. Вайны прайшоў я полымя і змрок. І мне вядома добра міру вартасць. Зарыцкі. // часцей мн. З’явы, прадметы, якія маюць вялікае значэнне. — Чалавек жыве дзеля дабра, для служэння праўдзе, каб ствараць нейкія вартасці жыцця і каб быць карысным для іншых, — сказаў Турсевіч. Колас.

•••

Прыбавачная вартасць — частка вартасці тавару, якая ствараецца працай наёмных рабочых і прысвойваецца эксплуататарскімі класамі.

Спажывецкая вартасць — здольнасць тавару задавальняць якую‑н. патрэбу пакупніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

effect [ɪˈfekt] n.

1. вы́нік, эфе́кт, рэзульта́т;

an adverse effect шко́дны эфе́кт;

I tried to influence him but with no effect. Я спрабаваў паўплываць на яго, але безвынікова.

2. уздзе́янне; уплы́ў, ура́жанне;

the effect of light уздзе́янне святла́;

for effect напака́з;

He behaves like that for effect. Ён выстаўляе сябе такім чынам напаказ.

3. pl. effects fml асабі́стая маёмасць, рэ́чы

♦

come/go into effect здзяйсня́цца;

The plan never went into effect. План ніколі не быў здзейснены;

be brought/be put into effect ажыццяўля́цца;

in effect

1) факты́чна;

In effect, the two methods are identical. Фактычна абодва метады аднолькавыя.

2) (пра закон або правілы) дзе́йнічаць;

The law is in effect in most states. Гэты закон дзейнічае ў большасці штатаў;

to the effect that… у тым сэнсе, што…;

He sent a letter to the effect that he would not come. Ён прыслаў ліст (у тым сэнсе), што не прыедзе.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

áufheben

* vt

1) падыма́ць

2) касава́ць, адмяня́ць

ein Gesétz ~ — адмяня́ць зако́н; ліквідава́ць (пасаду)

3) захо́ўваць, забяспе́чваць

der Júnge ist dort gut áufgehoben — хло́пчык там до́бра забяспе́чаны

4) раскрыва́ць (загавор, змову)

5) матэм. скарача́ць

éinen Bruch ~ — скарача́ць дроб

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)