прыглушы́цца, ‑глушыцца; зак.

1. Стаць менш чутным, гучным. Каля залітага вадой мастка пачалі нечым драўляным стукаць, і раптам вадзяны шум прыглушыўся і ўпаў на ніжэйшыя тоны. Чорны.

2. перан. Аслабець, зменшыцца (пра адчуванне, пачуццё). Недзе прыглушыўся боль, калі яго вочы глянулі на зоры. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

clamor

[ˈklæmər]

1.

n.

1)

а) крык, га́лас -у m.

б) го́ман, шумm.

2) крыклі́выя дамага́ньні, гу́чныя пратэ́сты

2.

v.

1) крычэ́ць, падыма́ць га́лас

2) крыклі́ва дамага́цца, пратэстава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

umwgen

vt

1) хвалява́цца (вакол чаго-н., пра воды)

2) а(б)кружа́ць (пра натоўп, шум)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Spektkel

m -s, -

1) разм. шум, сканда́л, вэ́рхал, ля́мант

2) відо́вішча

3) n -s, - спекта́кль, пака́з

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Spuk

m -s, -e

1) здань, пры́від

2) шум, гвалт

mach kinen ~! — не мяша́й!, не шумі́!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Зу́зліць ’плакаць, ныць’ (ашмян., Сл. паўн.-зах.). Параўн. укр. уст. дыял. зу́зи, зу́знишум, гоман’ (Жэлях.). Верагодна, гукапераймальнае, магчыма, з літ. zū̃zti ’гусці’ > *зусці > *зузла ’той, хто гудзіць (ные)’ > зузліць ’ныць’. Параўн. зурзаць, зюзюкаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сця́жкі ’атрэп’е’ (шум., лаг., глыб., Сл. ПЗБ), сця́жка ’палоска’ (Рагаўц.). Параўн. укр. стя́жка ’паласа’. Да сцягнуць < цягнуць ’тое, што сцягнута’; ЕСУМ (5, 460) узводзіць украінскае слова да *vъstęga, звязанага чаргаваннем галосных з *vъstǫga, гл. стужка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Та́хкаць ’стукаць’, ’страляць (пра аўтаматычную зброю)’; ’пульсаваць, моцна біцца (пра сэрца)’, ’пра шум (у галаве, вушах і пад.)’ (ТСБМ), ’моцна біцца (пра сэрца)’ (навагр., З нар. сл.). Укр. та́хкати ’стукаць’. Гукапераймальнага паходжання, гл. тах, татах.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Калгатня́ ’непарадак, шум’ (Шат.), колготня ’мітусня, бегатня, трывога, клопат, штурханіна’, варонеж. ’непаседа’, колгота ’тс’. колготать ’несці лухту’ (смал.), колготиться ’шумець’ і інш. Што датычыць бел. слова, то тут можна бачыць архаізм усх.-слав. перыяду. Паводле Фасмера, 2, 287, колгота — «темное слово». Трубачоў (Дапаўненні, 2, 287) мяркуе, што хутчэй за ўсё ўтворана ад *ко‑ голта, як колдоба*ко‑ долба. Ён звязвае гэты архетып з коранем, прадстаўленым у рус. о‑голтелый. Такую версію прымае 1 Шанскі (2, К, 195–196) і прыводзіць зафіксаванае Далем дыял. оголтеть ’ашалець’. Нягледзячы на трапнасць данай этымалогіі, нельга не ўбачыць, што фармальнае супадзенне з рус. колдоба мяркуемай Трубачовым праформы не пацвярджаецца семантыкай. Рус. оголтелый, не вельмі яснае, можа і не адносіцца сюды, неабходны спецыяльны аналіз, каб давесці роднаснасць з колгота. Паводле Шанскага, рус. слова ўтворана метатэзай ад голкота (рэальна засведчана голкотня), якое з’яўляецца вытворным ад голкшум, крык, стук, аддалены гук і да т. п.’ (голк‑от‑а > колгота). Метатэза, відаць, параўнальна позняя, магчыма, усх.-слав. перыяду (бел. слова з’яўляецца архаізмам). Што датычыць утваральнай асновы, бел. адпаведнікі ёсць у ст.-бел. мове (XV ст.): голкашум’ (гл. Карскі, Труды, 371), рус. вядомае на перыферыі паўн. гаворак, адносна ўкр. матэрыялу нічога пэўнага нельга сказаць. Далей можна прывесці в.-луж. hołkшум, гул’, славен. gôlk ’грук, гром’, балг. глъкшум’, ёсць і многа інш. форм, на аснове якіх узнаўляецца прасл. *gъlkъ/*gъlka, гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 191. Лічыцца гукапераймальным, што даказваецца структурай лексемы. Гл. аб іншых паралелях і формах Фасмер, 1, 428–429, дзе і літ-ра.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гамана́, ‑ы, ж.

Разм. Бязладны шум мноства галасоў; гучная размова. Песня, смех, гучная гамана вырываліся з вагонаў. Мікуліч. У зале.. стаяла такая гамана, што цяжка было пачуць якое-небудзь асобнае слова. Сабаленка. // Чуткі, пагалоска. Па людзях жа пайшла гамана, што па лясах збіраецца вялікая сіла. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)