цалава́льнік, ‑а, м.
Гіст. Выбарная асоба ў Расіі ў канцы 15–18 ст., абавязкамі якой былі збор пошлін і падаткаў, выкананне судовых і паліцэйскіх функцый.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шту́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Евангелічна-баптысцкая секта, якая ўзнікла ў Расіі ў сярэдзіне 19 ст. // зб. Разм. Прыхільнікі, паслядоўнікі, члены такой секты; штундысты.
[Ад ням. Stunde.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Палі́цыя ’у дарэвалюцыйнай Расіі і капіталістычных краінах сістэма асобых органаў дзяржаўнага апарату для аховы існуючага парадку’ (ТСБМ). Праз рус. поли́ция або польск. policja з ням. Polizei ад лац. politīa: грэч. πολιτεία. У рус. мове таксама праз польскае пасрэдніцтва (гл. Праабражэнскі, 2, 93; Фасмер, 3, 310).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
віцмундзі́р
(ад лац. vice = замест + мундзір)
форменны сурдут чыноўнікаў у царскай Расіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ка́мер-фрэ́йліна
(ням. Kammerfräulein)
прыдворнае званне для дачок саноўнікаў у царскай Расіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
наро́дніцтва, ‑а, н.
Грамадска-палітычны рух у асяроддзі дробна-буржуазнай інтэлігенцыі Расіі ў другой палове 19 ст., які ідэалізаваў сялянскую абшчыну і адмаўляў рэвалюцыйную барацьбу пралетарыяту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадба́члівы, ‑ая, ‑ае.
Здольны прадбачыць. Прадбачлівы, нястомны, неадольны, Ён [Ленін] выпраўляў на подзвігі палкі, І днём, і ноччу у бяссонны Смольны Ішлі з усёй Расіі хадакі. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадвадзі́цель, ‑я, м.
1. Кіраўнік, важак.
2. Тое, што і прадвадзіцель дваранства.
•••
Прадвадзіцель дваранства — прадстаўнік дваранства, які выбіраўся ў царскай Расіі губернскім ці павятовым дваранскім сходам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадпарла́мент, ‑а, М ‑нце, м.
Гіст. Часовы савет рэспублікі — дарадчы орган пры Часовым урадзе ў Расіі, вылучаны ў верасні 1917 г. з так званай Дэмакратычнай нарады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апа́ла, ‑ы, ж.
У дапятроўскай Расіі — гнеў, няміласць цара да баярына, вяльможы, які ў чым‑н. правінаваціўся; кара, якая накладалася на такога вяльможу. // перан. Няміласць, непрыхільнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)