1. Раскрывацца, распускацца (пра кветкі). Спарыш і дзяцельнік гусціліся ля дарог, цвілі і вялі жоўтыя кветкі.Чорны.Усцяж дарогі цвілі буйныя белыя рамонкі.Арабей.// Мець кветкі; быць пакрытым кветкамі. На полі першая раса. І сталі яблыні цвісці...Броўка.Сад цвіў густа і дружна.Дуброўскі.Касі луг, як цвіце.З нар./уперан.ужыв.Паглядзі, як наўкол прыгожа, Калі неба цвіце на ўсходзе.Гілевіч.На Санькавым твары цвіце вясёлая ўсмешка.Якімовіч.Густою чырванню цвілі На мне мае бінты.Пысін.
2.перан. Знаходзіцца ў стане фізічнага росквіту; быць здаровым, прыгожым. «Цвіце кабета, хоць і турбот у яе багата», — мімаволі падумаў Ваўчок.Хадкевіч.// Быць радасным, ажыўленым. Пералічваючы ў лагеры захопленыя трафеі, партызаны цвілі ад радасці.Бураўкін.Аляксей заўсёды цвіце ўсмешкай, яго можна назваць сімпатычным.Навуменка.
3.перан. Паспяхова развівацца, квітнець. Нядаўна тут цвіло, дыхала прыгожае, зайздроснае жыццё.Лупсякоў.Наша мова, якая вякамі пагарджалася, нарэшце цвіце і красуе разам з народам.Дамашэвіч.
4. Пакрывацца цвіллю. Спрадвеку цвіла вада ў гэтых сажалках.«Звязда».Уставайце, хлеб даядайце, а то вы спіцё, а хлеб цвіце.З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гіяцы́нт ’назва кветкі гіяцынт’. Ст.-бел.гияцынтъ, гиацинтъ ’тс’; запазычанне праз польск.hiacynt з лац.hyacinthus (а гэта з грэч.). Гл. Булыка, Запазыч., 83. Але для сучаснага бел.гіяцы́нт можна лічыць крыніцай і рус.гиаци́нт (аб якім меркаванні ў Фасмера, 1, 404; падрабязна Шанскі, 1, Г, 65).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́зверць (розьверць) ’раструб’, ’архідэя’ (Байк. і Некр.). Фармальна да раз- і вярцець (гл.). Сема ’труба, што пашыраецца на канцы, альбо нешта, што пашыраецца да канца’ прысутнічае ў рус.вяц., маск.ро́зверть ’развілак дарог, ростані’, польск.rozwiertak, харв.razvr̀tač ’рассвідроўванне’. Архідэя названа паводле падабенства кветкі да раструба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zwarzyć
zwarzy|ć
зак.
1. памарозіць;
mróz ~ł kwiaty — кветкі памарозіла;
2. (малако) адтапіць;
~ć humor — сапсаваць настрой
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пацвісці́, ‑цвіце; зак.
1. Зацвісці, пакрыцца цвіллю — пра ўсё, многае. — Бабка, глядзі, хлеб пацвіў! — у сваю чаргу паказваю я зеленаватую цвіль на .. скарынцы.Каліна.
2. Цвісці некаторы час (пра кветкі, дрэвы і пад.). — Пра атаву напомніць прасіла?.. — Голас дзеда цячэ ў цемнаце. — Маладую даўно пакасілі, А старая... Няхай пацвіце!Янішчыц.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дарва́ць, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак.
1. Скончыць ірваць; сарваць, абарваць усё, да канца. Дарваць апошнія кветкі.
2.Разм. Канчаткова парваць, знасіць (пра адзенне, абутак і пад.). Дарваць чаравікі. □ Неўзабаве, яшчэ да прымаразкаў, бялізна сама падзерлася так, што Алесю прыйшлося аднойчы ў нядзелю проста дарваць яе на кавалкі.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)