да, прыназ. з Р.

1. Выражае прасторавыя адносіны, указвае месца ці прадмет, да якіх скіравана дзеянне.

Плысці да берага.

2. Ужыв. для абазначэння мяжы, да якой пашыраецца дзеянне, з’ява і пад.

Падкасаць штаны да каленяў.

3. Ужыв. для абазначэння велічыні, памеру чаго-н.

Барада да пояса.

Кажух да пят.

4. Паказвае на час, да якога адбываецца дзеянне.

Працаваць ад раніцы да вечара.

5. Ужыв. для падкрэслівання такой падзеі, якая адбылася раней чаго-н. іншага.

У кансерваторыю паступіў да прызыву ў армію.

6. Ужыв. для вызначэння ступені якасці, якой дасягае дзеянне, стан.

Крычаць да знямогі.

Надраіць да бляску.

7. Ужыв. для ўказання на прадмет, асобу, на якую накіравана дзеянне.

Сватацца да дзяўчыны.

Дакрануцца да шафы.

У мяне да цябе справа ёсць.

Рыхтавацца да экзаменаў.

Імкнуцца да новых поспехаў.

8. Ужыв. для вызначэння прыгоднасці да чаго-н.

Здатны да музыкі.

Спрытны да працы.

9. Ужыв. пры абазначэнні прадмета, асобы, з’явы, да якіх ёсць патрэба, зацікаўленасць, схільнасць.

Аматар да танцаў.

Цяга да спорту.

10. Ужыв. для выражэння адносін да каго-, чаго-н.

Павага да старэйшых.

Нянавісць да акупантаў.

11. Ужыв. для абазначэння падабенства, блізкасці да каго-, чаго-н.

Падобны да бацькі.

12. Ужыв. для паказання паўнаты колькаснага ахопу каго-, чаго-н.

Фільм зацікавіў усіх — ад малога да старога.

Разлічыцца да капейкі.

13. Ужыв. для выражэння прыблізнай колькасці чаго-н.

Зала змяшчае да васьмісот чалавек.

14. У спалучэнні з прыназ. «ад» і другім лічэбнікам ужыв. для абазначэння абмежавальных велічынь чаго-н.

Дзеці ад трох да пяці гадоў.

15. Ужыв. ў выразе пры развітанні.

Да пабачэння.

Да новых сустрэч.

16. Ужыв. ў пачатку загалоўкаў навуковых артыкулаў, даследчых прац.

Да пытання аб паходжанні мовы.

Да пытання аб электрадынаміцы цел, якія рухаюцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вара́ктар

[ад англ. var(iable) = зменлівы + act = дзеянне]

тое, што і варыкап.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

А́кцыя ’прыгода’ (Нас., Байк.), ст.-бел. акция ’акцыя, дзеянне’ (пач. XVII ст.) (Булыка, Запазыч.), польск. akcja (Кюнэ, Poln., 39), якое ў сваю чаргу з лац. actio.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

trigger1 [ˈtrɪgə] n.

1. куро́к;

pull the trigger спусці́ць куро́к; прыве́сці ў дзе́янне (перан.)

2. штуршо́к, пачатко́вы і́мпульс

quick on the trigger імпульсі́ўны, ху́ткі на спра́ву

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Сабе (без націску) часціца. Ужываецца пры дзеясловах або займенніках для падкрэслівання, што дзеянне адбываецца спакойна, незалежна, з задавальненнем; таксама з выказваннем дакору (ТСБМ, Сл. ПЗБ). Гл. сябе.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

schronienie

н.

1. хаванне (дзеянне);

2. прыстанішча; прытулак;

znaleźć schronienie — знайсці прытулак

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

перапыні́ць, -ыню́, -ы́ніш, -ы́ніць; -ы́нены; зак.

1. што. Спыніць або прыпыніць якое-н. дзеянне.

П. сяўбу.

2. каго-што. Умяшаннем спыніць таго, хто гаворыць, робіць што-н.

П. дакладчыка пытаннем. П. на паўслове.

3. каго-што. Спыніць, затрымаць у час руху.

Прахожых перапыніў патруль.

|| незак. перапыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзе́йнасць, -і, ж.

1. Заняткі, праца ў якой-н. галіне.

Гаспадарчая д.

Педагагічная д.

Навукова-даследчая д.

2. Сукупнасць дзеянняў, мерапрыемстваў якога-н. прадпрыемства, установы і пад.

Д. бібліятэкі.

Д. школы па выхаванні моладзі.

3. Работа, функцыянаванне якіх-н. органаў арганізма або дзеянне сіл прыроды.

Д. сэрца.

Д. вулкана.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

hinge2 [hɪndʒ] v. прымацо́ўваць, наве́шваць на заве́сах

hinge on [ˌhɪndʒˈɒn] phr. v. ца́лкам зале́жаць ад чаго-н. (пра дзеянне, вынік і да т.п.)

hinge upon [ˌhɪndʒəˈpɒn] phr. v. = hinge on

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ingngsetzen

n -s тэх. пуск (у ход), за́пуск, прывядзе́нне ў дзе́янне

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)