Verbum

загубі́ць, ‑гублю, ‑губіш, ‑губіць; зак., каго-што.

1. Давесці да гібелі, смерці; пагубіць. Загубіць чалавека. □ У калідоры пачуўся дзікі крык гаспадыні: — Эдвар, што ты робіш?! Ты нас усіх загубіш! Маўр.

2. Марна, без карысці патраціць (час, грошы і пад.). Процьму грошай на дарогу марна загубіла. Колас.

•••

Загубіць жыццё чыё — зрабіць няшчасным, бязрадасным чыё‑н. існаванне.

дакруці́цца, ‑кручуся, ‑круцішся, ‑круціцца; зак.

1. Кончыць круціцца. Дакруціліся апошнія танцавальныя пары.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Закруціцца поўнасцю, да канца. Шруба дакруцілася.

3. Круцячыся, дасягнуць якога‑н. месца. Ваўчок дакруціўся да стала.

4. перан. Разм. Адмоўнымі паводзінамі давесці сябе да непрыемных вынікаў. Хто, ажаніўшыся, круціцца, той да ліха дакруціцца. З нар.

прэсты́ж, ‑у, м.

Кніжн. Аўтарытэт, перавага, якім карыстаецца хто‑, што‑н. Падняць прэстыж. Прэстыж сацыялістычнага лагера. □ — Мне здаецца, таварыш Рыбакоў, — афіцыяльным тонам, каб падтрымаць свой прэстыж, сказаў маёр, — вам трэба давесці гэтую справу да канца. Асіпенка. Няхай у крытыцы Паходні ёсць і доля праўды, але ж трэба думаць аб прэстыжы эмтээс і ўсяго раёна. Хадкевіч.

[Фр. prestige.]

ссушы́ць, ссушу, ссушыш, ссушыць; зак., каго-што.

1. Зрабіць сухім, пазбавіўшы вільгаці; высушыць. Вятры ссушылі глебу. // Насушыць, поўнасцю выкарыстаць на сушку. Ссушыць усе яблыкі.

2. перан. Змучыць, знясіліць, давесці да крайняй схуднеласці. [Паўлінка:] А калі ж я ў матулькі жыла, Як вішанька ў садочку цвіла, Дасталася злому духу — мужыку, Ссушыў мяне, як ліпінку, у духу. Купала.

затрэ́сці ​¹ і затрасці́ ​¹, ‑трасу, ‑трасеш, ‑трасе; пр. затрос, ‑трэсла і ‑трасла, ‑трэсла і ‑трасло; зак., каго-што.

1. звычайна безас. Трасучы, стаміць, давесці да знямогі. Пасажыра затрэсла.

2. Трасучы, засыпаць, засмеціць чым‑н. Затрэсці двор саломай.

затрэ́сці ​² і затрасці́ ​², ‑трасу, ‑трасеш, ‑трасе; пр. затрос, ‑трэсла і ‑трасла, ‑трэсла і ‑трасло; зак.

Пачаць трэсці, трэсці.

зату́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Разм. Замучыць нападкамі, прыдзіркамі, папрокамі; давесці да атупення. — І я ж пра гэта кажу, пра сяброўства, а без яго, дык затукаюць і разгоняць нас яны, — зноў сказаў Ашурка. Галавач. Успамінаўся Юрка, і яна бедавала, што сын у жыцці бездапаможны без яе. Што ён можа сам? Яго ж адразу затукаюць другія. Карпаў.

заму́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

1. Закатаваць, давесці да смерці. Фашысты замучылі палонных. □ Цяпер не можа быць ніякага сумнення: гэта яны, гэта тыя, што замучылі яго маці, яго сястрычку. Лынькоў.

2. Прымусіўшы мучыцца ад чаго‑н., стаміць, знясіліць. Замучыць работай. Гора замучыла. Кашаль замучыў. □ [Караба] тут усіх замучыў: па восем гадзін падрад з кожным гутарыў. Асіпенка.

давучы́ць, ‑вучу, ‑вучыш, ‑вучыць; зак., каго-што.

1. Правучыць каго‑н. да канца, да якога‑н. тэрміну, класа, курса і пад. Давучыць дзяцей да вясны. □ Мачыха не выгнала.. [Каці] з хаты, а карміла, апранала і нават давучыла яе. Гаўрылкін.

2. Давесці вывучэнне чаго‑н. да канца, да якой‑н. мяжы. Давучыць табліцу множання. Давучыць верш да сярэдзіны.

вы́матаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Зрасходаваць матаючы; зматаць. Выматаць маток нітак.

2. перан. Знясіліць, змардаваць. Я думаю, што фашысты знарок выбралі такую тактыку, каб выматаць нашы сілы. Шамякін.

3. перан. Разм. Прымусіць паступова выдаткаваць што‑н.; выцягнуць, забраць па частках усё. Выматаць усе грошы.

•••

Выматаць усю душу (духі, нервы, кішкі) — змучыць, давесці да знямогі.

ад’е́сці, ад’ем, ад’ясі, ад’есць; ад’ядзім, ад’ясце, ад’ядуць; зак., што.

1. З’есці частку чаго‑н.; адкусіць, адгрызці. Кошка ад’ела хвост у рыбы.

2. і без дап. Разм. Кончыць есці. У вас адпелі — у нас ад’елі. Прымаўка.

•••

Ад’есці кішкі (вантробы) каму — тое, што і пераесці кішкі (вантробы) каму (гл. пераесці).

Сэрца ад’есці — памучыць, давесці да знямогі, дакучаючы чым‑н. непрыемным.