Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wcielić
зак.
1. уключыць;
wcielić do swego państwa — уключыць у склад сваёй дзяржавы;
2. увасобіць, ажыццявіць; здзейсніць;
wcielić w życie — ажыццявіць;
wcielić zamiar w czyn — ажыццявіць намер;
wcielić do wojska — а) уключыць у склад войска б) прызваць у войска
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
force1[fɔ:s]n.
1. сі́ла, моц;
the force of the blow/explosion моц уда́ру/вы́буху
2. гвалт; насі́лле;
by force гва́лтам, гвалто́ўна;
use force прымяня́ць насі́лле
3.звыч.pl.the forcesmil.во́йска;
government forces ура́давае во́йска;
the armed forces узбро́еныя сі́лы;
a peace-keeping force міратво́рчыя сі́лы
4.phys. сі́ла;
the force of gravity сі́ла прыцягне́ння
5. the force палі́цыя
♦
in force мно́ства, шмат;
be in force мець сі́лу, дзе́йнічаць (пра закон, правіла);
bring into force уво́дзіць у сі́лу;
come/enter into force увахо́дзіць у сі́лу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
та́барышча
1. Месца, дзе стаяла войска; качэўе цыганоў; бойкае месца (Краснап.Бяльк., Слаўг.). Тое ж та́бар (БРС).
2. Выган, паша (Краснап.Бяльк.).
□ ур. Та́барышча (месца, дзе стаяў лагер Пятра I у 1708 годзе) каля в. Лясная Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
гва́рдыя
(польск. gwardia, ад іт. guardia)
1) лепшая, адборная частка войска;
2) асобыя фарміраванні для вайсковых або паліцэйскіх мэт у некаторых краінах;
3) перан. выпрабаваная частка якой-н. сацыяльнай групы, грамадскай арганізацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АВАНПО́СТ
(ад аван... + франц. poste пост),
перадавая варта для назірання за праціўнікам. У арміі Рас. імперыі ў 18—19 ст. аванпост — перадавая ахоўная варта (пяхотная або конная), якая выстаўлялася дзеля засцярогі свайго войска, размешчанага на адпачынак або ў абароне, ад раптоўнага нападу праціўніка. Выкарыстоўваецца ў сучасных арміях некаторых дзяржаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУНЧУ́К
(цюрк.),
1) доўгае дрэўка з шаром ці вастрыём на верхнім канцы, з пасмамі конскіх валасоў і кутасамі. Сімвал улады ў тур. пашэй, у 16—18 ст. таксама польск., літ., укр. гетманаў і атаманаў рус. казацкага войска.
2) Ударны музычны інструмент, упрыгожаны дэкаратыўнымі конскімі хвастамі, у некаторых вайсковых аркестрах.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЙНА́ МАСКО́ЎСКАЙ ДЗЯРЖА́ВЫ З ВЯЛІ́КІМ КНЯ́СТВАМ ЛІТО́ЎСКІМ 1507—08,
вайна за аб’яднанне ўсх.-слав. зямель у складзе Маскоўскай дзяржавы. У лют. 1507 віленскі сейм прыняў рашэнне аб вяртанні зямель, страчаных у папярэдніх войнах. У крас. 1507 конныя маскоўскія палкі ўчынілі набегі на Полацк і Смаленск; у ліст. 1507 яны асадзілі Крычаў і Мсціслаў. Калі на дапамогу асаджаным стала падыходзіць паспалітае рушэнне ВКЛ, рус. войскі вярнуліся ў свае землі. Другі этап вайны звязаны з Глінскіх мяцяжом 1508. Сабраўшы каля 2 тыс.чал., М.Л.Глінскі заняў Тураў і Мазыр, спрабаваў захапіць Слуцк і інш. гарады. Вял. князь маскоўскі Васіль III накіраваў пад Слуцк на дапамогу Глінскаму войска на чале з В.І.Шамячычам, а палкі Д.Шчэні і Я.Захар’іна — на Смаленск, трэцюю групу войска — на Полацк. Шамячыч і Глінскі аблажылі Мінск, рабілі рэйды аж да Слоніма. Паспалітае рушэнне ВКЛ, аб’яднаўшыся з польск. войскам (усяго 15—16 тыс.чал.), пад камандаваннем К.І.Астрожскага прымусіла Шамячыча і Глінскага адступіць, а маскоўскае войска — зняць аблогу Оршы. Асобныя атрады ВКЛ напалі на Северскую зямлю, занялі Дарагабуж і Таропец. Маскоўскія ваяводы неўзабаве зноў вярнулі гэтыя гарады. Вайна скончылася безвынікова. Пагадненне аб чарговым «вечным міры» замацавала паміж дзяржавамі ранейшыя межы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ábzug
m -(e)s, -züge
1) ад’е́зд; адступле́нне (войска)
2) сцёк
3) скі́дка, вы́лік
4) спуск (курка)
5) палігр. адбі́так
6) душні́к
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ГАЛО́ТА Ілья
(?—чэрв. 1649),
адзін з кіраўнікоў паўстанцкіх атрадаў у час вызваленчай вайны ўкраінскага і беларускага народаў 1648—54. Палкоўнік Войска Запарожскага. Вясной 1649 на чале 10-тысячнага атрада накіраваны Б.Хмяльніцкім на дапамогу паўстанцам Беларусі. Рухаючыся ўверх па цячэнні Прыпяці, казакі грамілі і рабавалі шляхецкія маёнткі, атрымалі некалькі перамог у баях з харугвамі войскаВКЛ на чале з Я.Радзівілам. З’яўленне казакоў садзейнічала разгортванню паўстання на Беларусі. Да іх далучыліся паўстанцы з Гомеля і інш. мястэчак. 17.6.1649 у раёне мяст. Загалле (цяпер Хойніцкі р-н) Галота з 3-тысячным (паводле інш. звестак 7-тысячным) атрадам уступіў у бітву з войскам ВКЛ. Конніца ротмістра Сасноўскага адцясніла казакоў да балот, і ў выніку працяглага бою амаль усе паўстанцы разам з Галотам загінулі.