правы́, -во́ў мн. права́;
вадзі́цельскія п. — води́тельские права́
пра́вы II пра́вый;
ён адчува́ў сябе́ ~вым — он чу́вствовал себя́ пра́вым;
загі́нуць у ~вым баі́ — поги́бнуть в пра́вом бою́;
◊ і краў і праў — вы́шел сухи́м из воды́
пра́вы III спец. прямосло́йный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цішэ́й нареч.
1. сравнит. ст. ти́ше, поти́ше;
2. в знач. повелительного наклонения ти́ше;
ц., не перашкаджа́йце слу́хаць — ти́ше, не меша́йте слу́шать;
◊ ц. вады́, ніжэ́й травы́ — погов. ти́ше воды́, ни́же травы́;
ц. е́дзеш, дале́й бу́дзеш — посл. ти́ше е́дешь, да́льше бу́дешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Nummus nummum parit
Грошы нараджаюць грошы.
Деньги рождают деньги.
бел. Рубель рубля робіць. Грош гроша нажывае.
рус. Деньги к деньгам идут. Деньга деньгу наживает/родит. Где много воды, там больше будет; где много денег ‒ ещё прибудет. Денежки что голуби: где обживутся, там и поведутся. Деньги к деньгам льнут.
фр. L’argent attire l’argent (Деньги притягивают деньги). L’eau va toujours à la rivière (Вода всегда течёт в реку). Aux riches va la richesse (Богатство идёт к богатым).
англ. Money makes money (Деньги делают деньги).
нем. Geld kommt zu Geld (Деньги идут к деньгам).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
спуск в разн. знач. спуск, род. спу́ску м.;
спуск с горы́ спуск з гары́;
спуск шлю́пки спуск шлю́пкі;
спуск фла́га спуск сця́га;
спуск воды́ из пруда́ спуск вады́ з са́жалкі;
нажа́ть на спуск наці́снуць на спуск;
◊
не дава́ть спу́ска не дава́ць спу́ску;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазна́чыцца сов.
1. (заметно измениться) прибы́ть; убы́ть;
за ме́сяц дзень ~чыўся — за ме́сяц день при́был (у́был);
за ноч вады́ ў рацэ́ ~чылася — за́ ночь воды́ в реке́ у́было (при́было);
2. обозна́читься;
на лбе ўжо ~чыліся маршчы́ны — на лбу уже́ обозна́чились морщи́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пані́зіцца сов.
1. (стать более низким, меньшим по высоте) пони́зиться;
узро́вень вады́ ~зіўся — у́ровень воды́ пони́зился;
2. (уменьшиться — об уровне, степени и т.п.) пони́зиться, сни́зиться;
ціск ~зіўся — давле́ние пони́зилось (сни́зилось);
сабеко́шт ~зіўся — себесто́имость пони́зилась (сни́зилась);
кваліфіка́цыя ~зілася — квалифика́ция пони́зилась (сни́зилась)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спад (род. спа́ду) м.
1. (наклон) скат;
круты́ с. гары́ — круто́й скат горы́;
2. (уменьшение) спад;
с. прамысло́васці — спад промы́шленности;
с. вады́ — спад воды́;
3. (опухоли) опаде́ние ср.;
4. спорт. спад;
с. наза́д — спад наза́д;
◊ ісці́ на с. — идти́ на у́быль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цячэ́нне ср.
1. (действие) тече́ние; ток м.; см. цячы́ 1;
2. (движение потока воды) тече́ние;
уні́з па ~нні ракі́ — вниз по тече́нию реки́;
цёплае ц. — тёплое тече́ние;
◊ плы́сці (плыць) па ~нні — плыть по тече́нию;
плы́сці (плыць) су́праць ~ння — плыть про́тив тече́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
А́ХЕН
(Aachen),
горад у ФРГ, зямля Паўн. Рэйн-Вестфалія. Вядомы з 1-га ст. нашай эры як рымскае пасяленне Акве-Грані (пазней Аквісгранум) каля мінер. лячэбных крыніц. У канцы 8 — пач. 9 ст. — адна з рэзідэнцый Карла Вялікага. 239 тыс. ж. (1990). Трансп. вузел. Цэнтр кам.-вуг. басейна. Машынабудаванне (у тым ліку цяжкае, электратэхн., радыёэлектроннае), тэкст. (шарсцяная), хім., шкляная, харч. прам-сць. Бальнеалагічны курорт. Гарачыя тэрмальныя крыніцы (да 75 °C) мінер. водаў вядомы яшчэ з дарымскіх часоў. Адраджэнне і росквіт курорта прыпадаюць на 17—19 ст. Мінер. воды эфектыўныя для лячэння хвароб сардэчна-сасудзістай і перыферычнай нерв. сістэм, суставаў, скуры. Арх.-гіст. помнікі 8—16 ст. Тэхн. ун-т. Музеі. Цэнтр міжнар. турызму.
т. 2, с. 144
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БІЯТО́П
(ад бія... + грэч. topos месца),
участак зямной паверхні (сушы або вадаёма) з аднатыпнымі абіятычнымі ўмовамі асяроддзя (рэльеф, глебы, клімат і інш.), які займае вызначаны біяцэноз; неарган. кампанент біягеацэнозу. Характэрны для дадзенага біятопа комплекс умоў вызначае відавы склад арганізмаў, асаблівасці іх існавання, трапляе пад уплыў біяцэнозу і мяняецца ад яго ўздзеяння.
Для фізіка-геагр. умоў Беларусі характэрны біятопы: балоты (нізінныя, пераходныя, вярховыя), лясы (хваёвыя, яловыя, альховыя, бярозавыя і інш.), лугі (заліўныя, сухадольныя), палі, прэсныя воды (рэкі, азёры, вадасховішчы). Пераўтваральная дзейнасць чалавека на біятоп можа прывесці да непажаданых змен у біягеацэнозах ці поўнага іх разбурэння, што адмоўна ўплывае на склад і размеркаванне фауны і флоры. Падобныя біятопы аб’ядноўваюць у біяхоры, сукупнасці якіх складаюць біяцыклы.
т. 3, с. 179
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)