БЕ́ЛЫ НІЛ, Бахр-эль-Аб’яд,
назва р. Ніл у Судане, ад месца ўпадзення левага прытока р. Эль-Газаль да вусця Блакітнага Ніла. Даўж. 957 км, пл. бас. 1059 тыс. км². Важны прыток р. Собат (у час паводкі прыносіць шмат завіслага матэрыялу, які надае вадзе белаватае адценне; адсюль назва). Ад вусця Собата да вусця Блакітнага Ніла цячэнне запаволенае. Сярэдні расход вады ў вярхоўі каля 450 м³/с, ніжэй упадзення Собата павялічваецца да 800 м³/с (макс. — да 1500 м³/с). За 40 км ад г. Хартум — плаціна Гебель-Аулія. Воды Белага Ніла выкарыстоўваюцца на арашэнне. Рыбалоўства. Суднаходства.
т. 3, с. 84
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЯЛЬДЗЮ́ГІ
(Zoarces),
род рыб сям. бяльдзюгавых атр. акунепадобных. 3 віды: бяльдзюга еўрапейская (Z. viviparus, пашырана ў бас. Паўн. Ледавітага ак. і Балтыйскага м.; бяльдзюга ўсходняя (Z. elongatus) — у Ахоцкім м. і паўн. ч. Японскага м.; бяльдзюга амерыканская (Z. americanus) — у паўн.-зах. ч. Атлантычнага ак. Жывуць у прыбярэжнай ч. на глыб. 20—30 м, заходзяць у апрэсненыя воды.
Даўж. да 1 м, маса да 6 кг. Цела падоўжанае, укрытае сліззю, буравата-жоўтае з плямамі. Бяльдзюга еўрапейская і ўсходняя — жывародныя, нараджаюць 10—400 малявак даўж. 3—4 см. Бяльдзюга амерыканская адкладвае ікру. Кормяцца беспазваночнымі, ікрой і маляўкамі інш. рыб. Прамысловыя.
т. 3, с. 403
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
вы́мыць сов.
1. вы́мыть; (лицо, руки — ещё) умы́ть;
2. (бельё) вы́стирать, простира́ть, вы́мыть;
3. (образовать углубление — о воде) вы́мыть;
4. (удалить с помощью воды) вы́мыть;
в. во́лава з пяску́ — вы́мыть о́лово из песка́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кало́дзеж м., в разн. знач. коло́дец;
мі́нны к. — ми́нный коло́дец;
рудніко́вы к. — руднико́вый коло́дец;
○ артэзія́нскі к. — артезиа́нский коло́дец;
◊ не плюй у к. — давядзе́цца вады́ напі́цца — посл. не плюй в коло́дец — пригоди́тся воды́ напи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыба́віцца сов.
1. приба́виться; прибы́ть;
людзе́й на ву́ліцах ~вілася — люде́й на у́лицах приба́вилось (при́было);
вады́ ў рацэ́ ~вілася — безл. воды́ в реке́ приба́вилось (при́было);
дзень ~віўся — день приба́вился;
2. (в весе) приба́вить, приба́виться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
створ м.
1. (створка) ство́рка, -кі ж.; палаві́нка, -кі ж.; (дверей, окон) фо́ртка, -кі ж.;
2. (прямая линия) спец. створ, род. ство́ру м.;
3. (место у реки, где производится измерение расхода воды) створ, род. ство́ру м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ти́ше сравн. ст.
1. нареч. цішэ́й;
ти́ше говори́те цішэ́й гавары́це;
2. прил. цішэ́йшы;
тече́ние э́той реки́ ти́ше цячэ́нне гэ́тай ра́кі цішэ́йшае;
3. в знач. повелит. накл. ці́ха, цішэ́й;
◊
ти́ше во́ды, ни́же травы́ цішэ́й вады́, ніжэ́й травы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павы́сіцца сов.
1. в разн. знач. повы́ситься; подня́ться;
узро́вень вады́ ~сіўся — у́ровень воды́ повы́сился (подня́лся);
~сіўся культу́рны ўзро́вень — повы́сился (подня́лся) культу́рный у́ровень;
крывяны́ ціск ~сіўся — кровяно́е давле́ние повы́силось (подняло́сь);
2. разг. (в должности) повы́ситься
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павы́сіць сов.
1. в разн. знач. повы́сить; подня́ть;
п. узро́вень вады́ — повы́сить (подня́ть) у́ровень воды́;
п. прадукцы́йнасць пра́цы — повы́сить (подня́ть) производи́тельность труда́;
п. патрабава́нні — повы́сить тре́бования;
п. ураджа́й — повы́сить урожа́й;
2. (в должности) повы́сить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нейтра́льны
(лац. neutralis = які не належыць ні таму, ні другому)
1) які не прымыкае ні да аднаго з дзеючых бакоў; які паводле міжнароднай дагаваронасці вольны ад ваенных дзеянняў, ад размяшчэння войск (напр. н-ая дзяржава, н-ыя воды);
2) які не мае выразных адзнак, не аказвае ні карыснага, ні шкоднага ўздзеяння (напр. н. пах, н. раствор);
3) фіз. які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (напр. н. мезон).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)