2. (пра вокныі г. д– быць накіраваным у які-н бок) hináusgehen vi (s);
акно́ выхо́дзіць на ву́ліцу das Fénster geht auf die [zur] Stráße (hináus);
3.у значпабочн. словаразмálso; fólglich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Люхт, лю́хцік, лю́хта, лю́хтачка, лю́кта ’дымавы ход у печы, грубцы’, ’юшка ў коміне’, ’гара ў хаце’, ’адтуліны ў падмурку’, ’адтуліна для выхаду дыму ў курнай хаце’, ’душнік, прадуха ў лазні’, ’нешта лёгкае, паветранае’, ’фортачка’ (Сцяшк., В. В., Касп., Бяльк.; КЭС, лаг.; ветк., чачэр., Мат. Гом.; лунін., в.-дзвін., Шатал.; навагр., Жыв. сл.; бых., Мат. Маг.; Сцяшк. Сл.). Запазычаны з с.-в.-ням.luft і с.-н.-ням.lucht ’паветра, адтуліна, акно’ (суч. ням.Luft) праз польскую мову, у якой luft, lucht, lukt абазначаюць ’праход у коміне, печы’, ’паветра, цяга паветра’ (Слаўскі, 4, 372–373; Чартко, Бел. лінгв. зб., 147, 149).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мачу́ла1, мачу́ло, мачу́лішча, мачу́ліска ’мачыльня, сажалка, лужа, яма на балоце, акно сярод плаву, агароджанае калкамі месца ў возеры, дзе мочаць лён’ (ТСБМ, Нік. Очерки, Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.; полац., ушац., Нар. лекс.). Беларускае. Да мачы́ць (гл. мача́ць). Сюды ж мачу́льнік ’сноп канапель, прыгатаваны для мачэння’ (паст., Сл. ПЗБ).
Мачула2 ’рагоз, Typha latifolia L.’ (маг., Кіс.). У выніку пераносу значэння ’яма, сажалка’ на назву расліны, якая расце там. Да мачу́ла1.
Мачула3 ’перакладзіна на рыштаваннях’ (ст.-бел., XVII ст.) запазычана са ст.-польск.maczulec, якое з ням.Netzholz (Булыка, Лекс. запазыч., 97; Варш. сл., 2, 841).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
uchylić
зак.
1. прыпадняць;
uchylić kapielusza — прыпадняць капялюш;
2. прыадкрыць; прачыніць;
uchylić okno — прачыніць акно;
3. адхіліць; адмяніць;
uchylić zakaz kąpieli — адмяніць забарону купацца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
shatter
[ˈʃætər]1.
v.t.
1) разьбіва́ць, растру́шчваць удру́зг (на кава́лачкі, на дру́зачкі)
a stone shattered the window — ка́мень разьбі́ў акно́
3.перан. Прайсці, пралегчы праз што-н., упоперак чаго-н., перасячы што-н.
Маланка прарэзала неба.
Лоб прарэзалі маршчыны.
|| незак.прараза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 3 знач.) іпрарэ́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.).
|| наз.прарэ́з, -у, м. (да 1 знач.), прарэ́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 1 знач.), прараза́нне, -я, н. (да 1 знач.) іпрарэ́званне, -я, н. (да 1 знач.).
|| прым.праразны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
П. інструмент.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
блудлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які любіць блудзіць (у 3 знач.); распусты. // У якім выяўляецца распуста, блуд. Часта адчуваў цяпер Вісарыён на сабе нечы цікаўны, блудлівы погляд.Самуйлёнак.
2. Свавольны, гарэзлівы. Хтосьці, напэўна блудлівы паўночны ветрык, ўкрадкаю адчыніў непрышчэпленае акно ў Рыгоравым пакоі.Гартны.
3.Разм. Зладзеяваты. Блудлівая кошка.// У якім выяўляецца зладзеяватасць. Уваччу кожнага з партызанаў устае гэтае кацянё, шалудзівае, брыдкае, з блудлівымі вачамі.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ву́лічны, ‑ая, ‑ае.
1. Які адносіцца да вуліцы, знаходзіцца на вуліцы. Вулічных тратуары. Вулічны рэпрадуктар, ліхтар. □ Зося і Міхалка селі на вулічны камень, не ведаючы, куды падацца.Чорны.// Які адбываецца на вуліцы. Вулічных гульні.// Які выходзіць, вядзе на вуліцу. Вулічных вароты. Вулічнае акно.
2. Які праводзіць большую частку свайго часу на вуліцы; беспрытульны. Вулічных хлапчукі.
3. Уласцівы быту вуліцы (у 3 знач.); вульгарны. Вулічная мянушка. Вулічная лаянка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халадне́ць, ‑ее; незак.
Станавіцца халодным, халаднейшым (пра паветра, надвор’е). Было ўжо за поўнач, але паветра не толькі не халаднела, а, здавалася, нават цяплела.Маўр.Маці выбягае на ганак, пакінуўшы адчыненыя дзверы, і адразу ў хаце халаднее ад ядранага паветра.Кудравец.//перан. Траціць душэўную цеплыню, станавіцца абыякавым. [Маладая жанчына] глядзела ў акно, і вочы яе, жывыя, разумныя, увесь час мяняліся. То рабіліся вясёлыя і нібы смяяліся, то халаднелі, цямнелі.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)