сграфі́та

(іт. sgraffito)

спосаб дэкаратыўнага аздаблення сцен, пры якім малюнак выдрапваецца на верхнім пласце тынку і выяўляецца ніжні пласт, што мае іншы колер.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сінкліно́рый

(н.-лац. synclinorium, ад гр. synklino = нахіляюся + oros = верх)

буйны і складаны выгін тоўшчаў горных парод, які мае ў цэлым сінклінальную форму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трырэ́ма

(лац. triremis = які мае тры рады вёсел)

ваеннае судна з трыма радамі вёсел, размешчаных адно над другім, у старажытных рымлян (параўн. трыера).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

conterminous

[kənˈtɜ:rmɪnəs]

adj.

1) які́ ма́е супо́льную мяжу́; суме́жны

2) супада́льны, сутрыва́льны

The terms of office of the president and his chief advisor are conterminous — час ула́ды прэзыдэ́нта і яго́ гало́ўнага дара́дніка супада́юць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Вы́хухаль ’андатра, мускусны пацук’ (БРС). Рус. вы́хухоль, дыял. хохуля. Пэўнай этымалогіі не мае. Хутчэй за ўсё запазычанне з калм. ö xoxul (Новікава, Namen, 24). Гл. таксама Фасмер, 1, 372; 4, 273. У бел., відавочна, запазычана з рус.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Крышта́ль ’цвёрдае цела, якое мае натуральную форму мнагагранніка (ст.-грэч. κρύσταλλος) (ТСБМ, Гарэц.). Ст.-бел. кристалъ, крышталъ. Запазычанне праз польск. kryształ з ням. Kristall (Булыка, Запазыч., 177). Паводле Слаўскага (3, 203), ст.-польск. kryształ з лац. crystallus.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мялі́чны ’які мае добры апетыт’ (ваўк., Сцяшк. Сл.). Да мяла, мяць (гл.). Магчыма, спачатку утварыўся назоўнік з суфіксам ‑in (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 45), з якога пазней — прыметнік. Параўн. таксама паўн.-рус. мялка ’той, хто любіць паесці’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перале́злы ’стары’ (астрав., Сцяшк. Сл.). Да пера- і ле́зці (гл.); звычайна аблезлы, разлезлы ’тс’; магчыма, тут мае месца канкурэнцыя прыставак *per‑ і *ab‑, характэрная для балта-славянскага пагранічча, параўн. перамагаць/абмагаць ’браць верх, адолець’ (Непакупны, Связи, 85).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Про́ўка ’хустка’ (мін., саліг., ДАБМ, камент., 946). Няясна; няма ніякіх дадатковых дадзеньце аб рэаліі і параўнальнага матэрыялу. Можа быць, гэта скарачэнне і пераробка дыял. навагр. грапо́ўка ’шарсцяная квяцістая хустка з кутасамі’, але апошняе таксама не мае этымалогіі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раху́масць (раху́мосць) ’кожная рэч, якая знаходзіцца на ўліку’ (Нас.), сюды ж рахо́мы ’які мае каштоўнасць, вартасць; які знаходзіцца на ўліку’ (Нас.). Мясцовае ўтварэнне ад рахаваць (гл.) па ўзору рухо́мы, рухо́масць (гл.), да якіх была набліжана і фанетыка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)