анкалагі́чнае захво́рванне Geschwúlsterkrankung f -, -en;
анкалагі́чны хво́ры Geschwúlstkranke (sub) m -n, -n, Krébskranke (sub) m -n, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АЛКАГАЛІ́ЗМ, алкагалізм хранічны,
хвароба, якая ўзнікае ад празмернага і частага ўжывання спіртных напіткаў; выяўляецца ў псіхічнай і фізічнай залежнасці ад алкаголю, сацыяльнай і маральнай дэфармацыі асобы, у псіх., неўралагічных і саматычных расстройствах. Развіваецца часцей у 25—40 гадоў. Адзначаецца і спадчынная схільнасць. Першая стадыя хваробы на фоне працяглага быт. п’янства цягнецца 3—6 гадоў. Характарызуецца стратай ірвотнага рэфлексу, псіх. залежнасцю (неабходнасць спіртнога, каб палепшыць настрой або зняць напружанне), стратай колькаснага кантролю над выпітым, ап’яненнем з частковым забываннем падзей. Асн. асаблівасць другой стадыі — фізічная залежнасць з пахмельным сіндромам, пры якім узнікаюць цяжкія псіх. і самата-вегетатыўныя перажыванні. Каб палепшыць стан, хворы пахмяляецца. Могуць быць і алкагольныя псіхозы. Адзначаны таксама змены асобы з сац. дэградацыяй, парушэннямі ўвагі, памяці. На трэцяй стадыі хворы п’янее ад нязначнай дозы спіртнога, часта пераходзіць на сурагаты. Адсутнічаюць усе формы кантролю, хворы становіцца бесклапотным і лагодным. Узнікаюць неўралагічныя расстройствы, пагаршаецца агульны стан здароўя. Лячэнне: выпрацоўка адмоўнай рэакцыі на алкаголь з дапамогай лякарстваў, псіхатэрапія і інш.
Сістэма барацьбы з п’янствам і алкагалізмам у Рэспубліцы Беларусь уключае комплекс выхаваўчых, санітарна-асветных, адм. і мед. мерапрыемстваў, якія спалучаюцца з мерамі грамадскага і дзярж. ўздзеяння супраць тых, хто не жадае выконваць маральныя і прававыя ўстанаўленні грамадства. Паводле дзеючага заканадаўства асобы, якія ўчынілі ў стане ап’янення правапарушэнні і злачынствы, не вызваляюцца ад адм. ці крымін. адказнасці. Учыненне злачынства ў стане ап’янення лічыцца акалічнасцю, якая абцяжвае адказнасць. Да хранічнага алкаголіка, які ўчыніў злачынства, адначасова з пакараннем за яго суд можа прызначыць яму прымусовае лячэнне ад алкагалізму. Асоба, якая ў выніку злоўжывання алкаголем ставіць сваю сям’ю ў складанае матэрыяльнае становішча, па рашэнні суда можа быць абмежавана ў дзеяздольнасці, і над ёю ўстанаўляецца апякунства.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
unsound[ʌnˈsaʊnd]adj.
1. нездаро́вы; сапсава́ны, гнілы́;
unsound lungs сла́быя лёгкія
2. памылко́вы; ненадзе́йны;
unsound reaso ning неаргументава́ныя до́казы;
unsound principles няпра́вільныя пры́нцыпы;
of unso und mind псіхі́чна хво́ры
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
insane
[ɪnˈseɪn]
adj.
1) ненарма́льны, псыхі́чна хво́ры
an insane asylum — дом для псыхі́чна хво́рых
2) кра́йне неразу́мны, бязглу́зды; ідыёцкі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bilious
[ˈbɪliəs]
adj.
1) жо́ўцевы
2) хво́ры на жоўць ці пе́чань
3) Figur. бурклі́вы, зласьлі́вы; зло́сны, у злым гумо́ры
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пры́хадзень, ‑дня, м.
Разм. Прышэлец, прыблуда. А калі ўжо я падышоў, відаць, пагрозліва блізка да .. гнязда [кнігаўкі], яна, мне здаецца, спалохалася і шпарчэй замахала крыллем, нібы спрабуючы адагнаць прыхадня.Сіпакоў.— Уся наша зямля ў курганах — там парахнеюць косці прыхадняў.Гурскі.Хворы прыхадзень прыўзняў ад падушкі галаву, насцярожыўся.Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Луна́цік ’хворы на лунацізм’ (ТСБМ, Сцяшк., Сл. ПЗБ). Сюды ж пераносныя значэнні: в.-дзв. ’той, хто вельмі рана прачынаецца’ і рагач. ’той, хто трызніць’ (Сл. ПЗБ). Ст.-бел.лунатикъ, люнатыкъ, лунятыкъ ’тс’ (1580 г.) запазычана са ст.-польск.lunatyk ’тс’, якое з лац.lūnāticus (Булыка, Лекс. запазыч., 129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абмаро́жаны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад абмарозіць.
2.узнач.прым. Пашкоджаны марозам. Прыплёўся [сабака] з лесу галодны, хворы, з абмарожанымі нагамі.Ваданосаў.
3.узнач.наз.абмаро́жаны, ‑ага, м. Той, хто атрымаў пашкоджанне ад марозу. Акрамя тыфозных, нямала было іншых хворых: інвалідаў вайны, скалечаных, прастуджаных, абмарожаных.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cracked
[krækt]
adj.
1) расшчэ́плены, трэ́снуты
2) сі́плы, хрыпа́ты, перары́вісты (го́лас)
3) пахі́снуты (даве́р, рэпута́цыя)
4) informal звар’яце́лы, разумо́ва хво́ры
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
вар’я́тм.
1. (псіхічна хворы) Írrsinnige (sub) m -n, -n, Wáhnsinnige (sub) m -n, -n, Verrückte (sub) m -n, -n;
2. (дзівак) verschróbener Sónderling
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)