вуглавы́ в разн. знач. углово́й;
~во́е паскарэ́нне — углово́е ускоре́ние;
в. ра́дыус — углово́й ра́диус;
~во́е жале́за — углово́е желе́зо;
~во́е злучэ́нне — углово́е соедине́ние;
в. замо́к — плотн. углово́й замо́к;
в. дом — углово́й дом;
в. ўдар — спорт. углово́й уда́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
штуршо́к, -шка́ м., в разн. знач. толчо́к; (удар ногой — ещё) пино́к;
ш. ле́вай руко́й — толчо́к ле́вой руко́й;
падзе́мныя ~шкі́ — подзе́мные толчки́;
гэ́та размо́ва паслужы́ла ~шко́м для разго́ртвання падзе́й — э́тот разгово́р послужи́л толчко́м для развёртывания собы́тий
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Fúßtritt
m -(e)s, -e
1) уда́р, штуршо́к, вы́спятак (наго́ю)
j-m éinen ~ versétzen — даць штуршо́к [вы́спятак] каму́-н.
2) прысту́пка
3) педа́ль
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Zúschlag
m -(e)s, -schläge
1) прыба́ўка, даба́ўка, дапла́та
2) камерц. (апо́шні) уда́р малатка́ аўкцыяні́ста; рэч (якая прысуджаецца на аўкцыёне каму-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
і́мпульс
(лац. impulsus = удар, штуршок)
1) унутранае пабуджэнне, штуршок да дзеяння (напр. і. да творчасці);
2) мера руху і сілы;
электрычны і. — імгненны адзінкавы скачок току або напружання ў электрычным ланцугу;
нервовы і. — хваля ўзбуджэнняў, якая распаўсюджваецца па нервовай сістэме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
змякча́ць, змякчы́ць
1. weich máchen, erwéichen vt; enthärten vt (ваду);
2. перан míldern vt, líndern vt; mäßigen vt (паменшыць); ábschwächen vt, dämpfen vt (удар);
змякча́ць гнеў den Zorn mäßigen;
змякча́ць прысу́д ein Úrteil míldern;
3. (каго-н) erwéichen vt, wéicher [mílder] stímmen;
4. лінгв palatalisíeren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
prod
[prɑ:d]
1.
v.t. -dd -
1) паро́ць чым-н. во́стрым, штурха́ць
2) падганя́ць (у пра́цы)
3) падбухто́рваць
2.
n.
1) уда́р во́стрым кі́ем
2) во́стры кій
3) Figur. напамі́н -у, напамі́нак -ку m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
udar, ~u
м.
1. мед. удар;
udar cieplny — цеплавы ўдар;
udar słoneczny — сонечны ўдар;
udar mózgu (mózgowy) — апаплексічны ўдар; інсульт;
2. фіз. імпульс
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Жу́хаць 1 ’рэзка кідаць’ (Юрч., Нар. вытв. сл.). Рус. перм. жу́хнуть ’моцна ўдарыць’, укр. жухну́ти ’моцна кінуць’ (Жэлях.), чэш. žuchati ’выдаваць глухі гук’, славац. žuchnút ’упасці, бухнуць’. Махэк₂ (731) тлумачыць як утварэнне з ‑s‑ дляабазначэння інтэнсіва ад гукапераймальнага žu‑ (гл. жук). Пераход ад гуку да штуршка не выключаны, хаця і не вельмі пэўны. Параўн. яшчэ жах (у знач. ’удар’), шугаць.
*Жуха́ць 2, жуха́ты ’мыць, праць, церці’ (Клім.). Рус. бранск. жу́хаться ’цяжка і многа працаваць’. Відаць, адлюстроўвае корань *geu‑ са знач. ’згінаць’ (Покарны, 1, 393–398). ‑х‑ мае экспрэсіўны характар. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Засе́к ’месца для захавання збожжа, мукі ў свірне, клеці’. Рус. дыял. за́се́к ’тс’, укр. за́сі́к ’тс’, польск. zasiek ’тс’, ’засека’, чэш., славац. zásek ’засека’, чэш. таксама ’ўдар тапаром; надрэз, зроблены такім чынам’, славен. zasèk ’засека’, ’удар тапаром’, серб.-харв. за́сек ’надрэз’, макед. засек ’тс’, ’хвароба хатняй жывёлы’. Ст.-рус. засѣкъ ’засек’ (XV ст.), ст.-бел. засѣкъ ’тс’ (XVI ст.). Утворана ў прасл. ад zasěkati, zasěkti (< za‑sěk‑ti, гл. сячы) са спецыялізацыяй значэння, першапачаткова, відаць, ’тое, што засякаецца’ > ’агароджа’; параўн. асек. Параўн. XII научно-методич. конф. северо-западной зоны. Л., 1970, с. 91.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)