а) з назоўнікамі мужчынскага або агульнага роду, якія абазначаюць асобу.
Д. салдат.
Засталося д. калег;
б) з асабовымі займеннікамі ў мн. л.
Нас было д.;
в) з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць маладых істот.
Д. дзяцей.
Д. парасят;
г) з множналікавымі назоўнікамі.
Д. калёс.
Д. сутак;
д) з некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы.
Д. туфель.
Д. шкарпэтак;
е) без назоўнікаў, калі абазначае асоб мужчынскага і жаночага полу.
Сустрэць дзевяцярых.
Яда на дзевяцярых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
патрыярха́льны
(ад гр. pater, -tris = бацька + arche = улада)
1) які адносіцца да часу патрыярхату або да рэжыму ўлады галавы сям’і, роду;
2) верны старым традыцыям.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
уве́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., кагоўчым і здадан.сказам.
Разм. Канчаткова паверыць у што‑н. Анюта і напраўду ўверыла, што ёй такі здалося...Лобан.// Пераканаць у чым‑н. [Гарбачыо:] А можа Любоў сапраўдная і страсць пар[а]стак новы Дасць роду вашаму, бо вера горы рушыць, Паверце самі і людзей уверце ў гэтым.Клімковіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АРТЫ́КЛЬ
(франц. article),
службовае слова, якое выкарыстоўваецца ў германскіх, раманскіх і інш. мовах як адзнака назоўніка. Выконвае розныя функцыі: вызначае катэгорыю пэўнасці (у англ. the, the city) і няпэўнасці (у англ. а; а village), катэгорыі роду (у ням.м.р. der, ж. р. die, н. р. das), ліку [у франц.адз. л. le, la (un, une) — мн. les, (des)], склону (у ням. у назоўнікаў мужчынскага роду Н.скл. der, Р.скл. des, Д.скл. dem, М.скл. den). Бываюць прэпазіцыйныя (перад словамі, да якіх адносяцца; у герм. і раманскіх мовах) і постпазіцыйныя (пасля гэтых слоў; у некаторых слав. мовах).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАЛЬЗА́МНЫЯ РАСЛІ́НЫ,
расліны, якія ўтвараюць бальзамы. Найб. вядомыя ў тропіках і субтропіках (т.зв. «бальзамныя» дрэвы, радзей кусты). «Бальзамным» дрэвам называюць паўднёваамер. віды з роду Myroxylon сям. бабовых (Myroxylon balsamum, Myroxylon pereira), якія даюць талуанскі і перуанскі бальзамы. З некаторых відаў роду Copaifera таго ж сямейства атрымліваюць капайскі бальзам. Многія бальзамныя расліны вядомы сярод прадстаўнікоў сям. бурзэравых, клюзіевых, ці святаяннікавых, дыптэракарпавых і інш. Да бальзамных раслін належаць некаторыя дрэвы і кусты ўмераных і паўн. шырот, якія даюць жывіцу, — хвоя, елка, ядловец, піхта, лістоўніца, кедр і інш. На Беларусі бальзамныя расліны — хвоя, елка, ядловец і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
masculine
[ˈmæskjələn]1.
adj.
1) мужчы́нскі
2) мужчынападо́бны
a masculine woman — мужчынападо́бная жанчы́на
3) мужчы́нскага ро́ду
2.
n.
мужчы́нскі род; сло́ва ў мужчы́нскім ро́дзе
masculine rhyme — мужчы́нская ры́фма
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
origin
[ˈɔrɪdʒɪn]
n.
1) крыні́ца f.; пача́так -ку m.
2) про́дкі pl., пахо́джаньне n., род -у m.
by origin — з пахо́джаньня
of humble origin — нязна́тнага пахо́джаньня або́ро́ду
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
патрыя́рх
(гр. patriarches = родапачынальнік)
1) кіраўнік роду ў родавым грамадстве;
2) вышэйшая духоўная асоба, кіраўнік праваслаўнай царквы;
3) перан. стары і вельмі паважаны чалавек у якім-н. калектыве.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ГЕТЭРАСЕКСУА́ЛЬНАСЦЬ
(ад гетэра... + сексуальнасць),
палавая цяга да асоб процілеглага полу; асн. форма палавых адносін паміж людзьмі. Адпавядае галоўнай біял. мэце палавога жыцця — прадаўжэнню роду. У розныя часы некаторыя грамадствы дапускалі існаванне і інш. форм палавых кантактаў. Гл.Бісексуальнасць, Гомасексуалізм.