Няўро́кам: nie uròkam albo nie ŭròkam kàżuczy (Пятк. 2), не урокам сказаць (Нас.), няўрокам сказана (полац., Нар. лекс.) — гаворыцца, калі што-небудзь хваляць; сюды ж таксама няўрошны: каб короўки моло́шны, а тиляти няўрошны (Рам.) — якога цяжка ўракці; параўн. славац. neúrekom ’каб не зракці’, neúročny ’прыгожы, здаровы, добра выглядаючы’, укр. невро́чливий, неврі́кливий ’які не хварэе ад урокаў’, рус. неуро́чливый ’тс’. Да урок, урокі (гл.); паводле Махэка₂ (397), існавала вера, што дрэнныя людзі, калдуны, маглі нашкодзіць, хвалячы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кідо́к, ‑дка, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. кідаць (у 1 знач.). Кідок мяча ў сетку. □ Леанід Прыгожы трапнымі кідкамі гранат і агнём з аўтамата знішчыў 8 гітлераўцаў. «Звязда».
2. Хуткае, імклівае перамяшчэнне з аднаго месца ў другое без перапынкаў, за адзін прыём. Камандзір танка гвардыі лейтэнант Анатолій Рак не давёў сваёй машыны да Мінска, але яго мужны кідок праз Бярэзіну ў горад Барысаў забяспечыў магчымасць цэлай часці зрабіць крок наперад. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напра́ва, прысл.
У правы бок; проціл. налева. Сябры падышлі да пераезду і павярнулі направа. Шыловіч. // На правым баку, з правага боку. Налева ад дарогі стаяў прыгожы домік з чырвонай цэглы.. А направа, за вузкай грэбелькай з гарбатым мосцікам, віднеўся невялічкі вадзяны млын. Чарнышэвіч. / у знач. прыназ. (у спалучэнні з «ад»). Направа ад дарогі рос Авёс, Налева — памідоры спелі. Корбан.
•••
Направа і налева — без разбору, усім, усіх і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пятлі́ца, ‑ы, ж.
1. Абкіданая або нашыўная пятля на верхняй вопратцы. Зарагатала [дзяўчына] і рукой Паправіла ў пятліцы астру. Аўрамчык.
2. Каляровая нашыўка на каўняры, грудзях форменнага адзення, якая служыць знакам адрознення. Адзін з вайскоўцаў, у якога на пятліцах былі два кубікі, трымаў напагатове аўтамат, другі, старшы палітрук, — карабін. Новікаў. Па тры на грудзях чырванелі пятліцы; Шапталі пры стрэчы ўсе маладзіцы: — Глядзі, які стройны, прыгожы Ігнат, Чырвоны казак, камісар акурат!.. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нічо́гі ’нядрэнны; дрэнны; слабы здароўем’ (Сл. ПЗБ), ’слабы, малавартасны (пра неадушаўлёныя прадметы), слабы здароўем (пра чалавека, жывёлу)’ (Янк. 1), ’дрэнны, кепскі, паганы, шкодны, шкадлівы; непрыдатны, няўдалы, благі, нікуды не варты; слабы, кволы’ (ТС), ’нікчэмны’ (Сцяшк. Сл.), ’прыгожы; слабы здароўем; нікудышны’ (Мат. Гом.), нычбгы, нычогый ’дрэнны, кепскі’ (бяроз., Шатал.), нічогій ’дрэнны, нікчэмны’ (Доўн.-Зап. ПП), укр. нічогий ’кепскаваты; ніштаваты’. Прыметнік ад нічога (гл.), семантыка пераважна адмоўнага плану на аснове ўсяго спектра значэнняў зыходнага слова, параўн. таксама вытворнае нічогбу́ка ’вельмі дрэнны чалавек’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ładny
ładn|y
1. прыгожы; добры;
2. разм. значны; вялікі;
~y grosz разм. вялікія грошы;
a to ~a sprawa! — іран.. вось дык гісторыя!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
neat [ni:t] adj.
1. акура́тны, чы́сты, аха́йны;
a neat bed акура́тна засла́ны ло́жак;
a neat room прыбра́ны пако́й;
neat handwriting выра́зны/разбо́рлівы/чытэ́льны по́чырк
2. сці́плы і элега́нтны; прыго́жы; які́ добра сядзі́ць (пра адзенне)
3. дакла́дны; я́сны; тра́пны;
a neat answer дакла́дны адка́з
4. BrE неразба́ўлены, неразве́дзены, чы́сты (звыч. пра алкаголь)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
убра́цца, убяруся, убярэшся, убярэцца; убяромся, уберацеся, убяруцца; зак.
1. Набыць прыгожы выгляд, стаць прыгожым. Убраліся ў чырвань праспекты і плошчы І ў [к]вецень вясновую — дрэвы садоў. Хведаровіч. // Прыгожа адзецца, прыбрацца, разадзецца; выстраіцца. Убрацца ў святочны касцюм. □ [Міхаліна:] — А калі адчыніла шафу, каб адзецца, то адчула, што знікла маё жаданне ўбрацца па-святочнаму. Шамякін.
2. Разм. Управіцца з уборкай ураджаю. [Ганна:] — Напішы, Алеська, што ўбраліся са збажыною. Скрыган.
•••
Убрацца ў пер’е — абжыцца, палепшыць матэрыяльнае становішча, пачаць жыць самастойна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Lárve
f -, -n
1) лічы́нка
2) ма́ска
j-m die ~ vom Gesícht réißen* — вы́крыць каго́-н., сарва́ць ма́ску з чыйго́-н. аблі́чча
3) разм. твар
éine hübsche ~ — прыго́жы тва́рык
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
outlook [ˈaʊtlʊk] n.
1. (on) по́гляд; пункт гле́джання;
an outlook on life по́гляд на рэ́чы/жыццё
2. (for) перспекты́ва, меркава́нні/пла́ны на бу́дучыню;
the outlook for the harvest разлі́кі на ўраджа́й;
the outlook for Wednesday прагно́з надво́р’я на сераду́
3. від, перспекты́ва;
a very pleasing outlook from the window ве́льмі прыго́жы від з акна́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)