вы́сший
1. превосх. ст. найвышэ́йшы;
вы́сшей ма́рки найвышэ́йшай ма́ркі;
2. (главный) вышэ́йшы;
вы́сшее кома́ндование вышэ́йшае кама́ндаванне;
вы́сший о́рган госуда́рственной вла́сти вышэ́йшы о́рган дзяржа́ўнай ула́ды;
3. (следующий за средним) вышэ́йшы;
вы́сшее образова́ние вышэ́йшая адука́цыя;
вы́сшая матема́тика вышэ́йшая матэма́тыка;
вы́сшая ме́ра социа́льной защи́ты юр. вышэ́йшая ме́ра сацыя́льнай абаро́ны;
◊
в вы́сшей сте́пени у найвышэ́йшай ступе́ні, надзвыча́йна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праўле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. правіць (у 1 знач.).
2. Выбарны орган, які стаіць на чале якой‑н. установы, арганізацыі і пад. На гэтым жа сходзе было абрана і праўленне калгаса і месца, дзе павінен быць калгасны штаб. Колас. // Пасяджэнне такога органа. На праўленні шмат у нас гаварылася пра калгасны будаўнічы стыль. Бядуля. // Памяшканне, дзе знаходзіцца такі орган. Я пайшоў у праўленне, а Шаевіч са злосці паплёўся недзе ў сад. Сабаленка. Дзямід Мікалавеіч выйшаў з праўлення на вуліцу. Паслядовіч.
3. Назва некаторых адміністрацыйна-паліцэйскіх устаноў у дарэвалюцыйнай Расіі, а таксама памяшканне, у якім знаходзілася такая ўстанова. Валасное праўленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АРГАНІЗА́ЦЫЯ АФРЫКА́НСКАГА АДЗІ́НСТВА
(Organization of African Unity; ААА),
рэгіянальная міжурадавая арг-цыя незалежных дзяржаў Афрыкі. Засн. ў 1963 у Адыс-Абебе (Эфіопія). Уваходзіць 51 дзяржава (1991). Мэты — барацьба супраць каланіялізму ва ўсіх яго формах і праявах, рацыянальнае выкарыстанне рэсурсаў кантынента, развіццё супрацоўніцтва і каардынацыя дзеянняў у палітыцы, эканоміцы, абароне, навуцы, культуры і інш. Створаны Афр. банк развіцця, Ін-т эканам. планавання. 2-я Асамблея ААА (Кіпр, чэрв. 1964) абвясціла Афрыку бязатамнай зонай. Вышэйшы орган — штогадовая Асамблея кіраўнікоў дзяржаў і ўрадаў, выканаўчы орган — Савет Міністраў, пастаянны адм. орган — Сакратарыят, дзейнічаюць пастаянныя камісіі, сакратарыят афр. групы дзяржаў пры ААН. Штаб-кватэра ў Адыс-Абебе.
т. 1, с. 465
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
апапле́ксія
(гр. apopleksia)
мед. раптоўнае кровазліццё ў які-н. орган (гл. інсульт).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дырэ́кцыя
(лац. directio = напрамак)
кіроўны орган прадпрыемства, установы на чале з дырэктарам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
парла́мент
(англ. parliament)
вышэйшы заканадаўчы орган з выбарных прадстаўнікоў у многіх краінах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
трыбуна́л
(лац. tribunal = судзілішча)
надзвычайны судовы орган (напр. ваенны т., міжнародны т.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вышэ́йшы, -ая, -ае.
1. Больш высокі (у 1—3 знач.).
Гэты дом в. за той.
Сёлетні ўраджай бульбы в. за леташні.
2. Самы галоўны, кіруючы.
В. орган дзяржаўнай улады.
Вышэйшае камандаванне.
3. Пра самую высокую ступень у развіцці, навуцы, у сістэме адукацыі.
В. жывёльны свет.
Вышэйшая нервовая дзейнасць (спец.). Вышэйшая матэматыка.
Вышэйшая навучальная ўстанова.
○
Вышэйшая мера пакарання — расстрэл, пазбаўленне жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акале́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Пашкодзіць які‑н. орган, зрабіўшы траўму; зрабіць калекам. [2‑гі падарожны:] О дзякуй, дзякуй, чалавеча! Я рад спачыну; балазе, К таму сказаць, і акалечыў Свой большы палец на назе. Купала. [Томчак:] — Не бачыце, ці што? Акалечыў чалавека, звяруга, ды збег. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ландра́т
(ням. Landrat)
1) орган кіравання ў некаторых кантонах Швейцарыі;
2) выбарная асоба, якая ўзначальвае раённы орган мясцовага кіравання ў Германіі;
3) член дваранскай калегіі пры губернатары ў Расіі 18—19 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)