(польск. fasola < лац. phaseolus, ад гр. phaseolos)
травяністая расліна сям. бабовых з трайчастым лісцем і белымі, ружовымі або фіялетавымі кветкамі ў гронках, пашыраная ў розных кліматычных зонах, а таксама яе насенне, якое выкарыстоўваецца для ежы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
зе́рне, -я, зярня́ці, мн. зе́рні, -яў і зярня́ты, -ня́т, н.
1. Плод, семя злакаў (а таксама некаторых іншых раслін).
Ячменнае з.
Кава ў зернях.
2.зб.Насенне хлебных злакаў.
Хлеб у зерні.
3. Невялікі прадмет, крупінка чаго-н.
Жамчужнае з.
4.перан. Ядро, зародак чаго-н. (кніжн.).
З. ісціны.
|| памянш.зярня́тка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.) ізе́рнетка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.).
|| прым.зе́рневы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) ізернявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Зерневыя (зернявыя) культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Saat
f -, -en
1) се́мя, насе́нне
2) сяўба́
3) усхо́ды
◊ wie die ~, so die Érnte — як узарэ́ш, так і збярэ́ш; як дба́еш так і ма́еш
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Zucht
f -
1) гадо́ўля (жывёл), выро́шчванне (раслін)
2) выхава́нне; нагля́д; дысцыплі́на
~ hálten* — захо́ўваць дысцыплі́ну
in ~ hálten* — трыма́ць у паслушэ́нстве [паслухмя́насці]
3) -, -en паро́да
verdámmte ~! — чо́ртава насе́нне!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Ex ovis pravis prava creatur avis
3 дрэнных яек вылупляецца дрэнная птушка.
Из плохих яиц вылупливается плохая птица.
бел. Якое карэнне, такое і насенне.
рус. От худого семени не жди доброго племени. Каково семя, таков и плод.
фр. De mauvais grain jamais bon pain (Из плохого зерна никогда не будет хорошего хлеба).
англ. The evil field will evil yield (Худое ноле порождает худое).
нем. Wie die Henne, so die Eier (Какова наседка, таковы и яйца). Wie die Katze, so das Kätzchen (Какова кошка, таков и котёнок).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
чо́ртаў чёртов;
○ ~тава во́ка — окно́ (в боло́те);
◊ ~тава про́цьма — тьма-тьму́щая, у́йма;
ч. ту́зін — чёртова дю́жина;
~тава душа́ — чёртова душа́;
~тава насе́нне — ирон. чёртово отро́дье;
~тава ля́лька — чёртова ку́кла;
~тава пе́рачніца — бран. чёртова пе́речница
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кмен, кмін
(польск. kmin < ст.-в.-ням. kumin < лац. cuminum, ад гр. kyminon)
1) травяністая расліна сям. парасонавых з прамым, разгалінаваным уверсе сцяблом і белымі або ружовымі кветкамі;
2) пахучае насенне гэтай расліны, якое выкарыстоўваецца як прыправа.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АКСАМІ́ТНІК, амарант (Amaranthus),
род пераважна аднагадовых травяністых раслін сям. аксамітнікавых. Каля 80 відаў, пашыраных у цёплых і ўмераных абласцях зямнога шара. На Беларусі 8 заносных і 1 інтрадукаваны від — аксамітнік трохкаляровы (A. tricolor), радзіма — трапічная Азія. Найб. вядомыя аксамітнік сіняваты (A. lividus, нар. назвы зяльборнік), аксамітнік адкінуты (A. retroflexus, нар. назва падбурачнік), аксамітнік жміндападобны (A. blitoides). Многія аксамітнікі — дэкар. расліны. Растуць таксама як пустазелле.
Выш. 10—150 см. Лісце чаргаванае. Кветкі зялёныя або пурпурова-чырвоныя. Плод — каробачка. Насенне дробнае, бліскучае.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЛУШАКО́Ў Уладзімір Сцяпанавіч
(н. 7.4.1952, г.п. Давыд-Гарадок Брэсцкай вобл.),
бел. пісьменнік. Вучыўся ў БДУ (1976—78). Скончыў Літ.ін-т імя М.Горкага ў Маскве (1982). Працаваў у час. «Нёман» (1979—88). З 1991 у час. «Беларуская думка». Друкуецца з 1974. Піша на рус. і бел. мовах. Аўтар аповесці «Насенне» (1979), раманаў «Цвіценне каліны» (1987), «На кругі свае» (1990), «Расплата» (1993). Яго проза адметная грамадз. адказнасцю, публіцыстычнасцю, уменнем паказаць жыццё ў самых істотных праявах. Вядомы як публіцыст (кн. «Цёплае лісце таполяў», 1984).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЗБАРО́Ў, Крупелка,
геалагічнае агаленне адкладаў лоеўскага міжстадыялу і муравінскага міжледавікоўя ў Рагачоўскім р-не Гомельскай вобл., каля в. Збароў, на левым беразе р. Дняпро; помнік прыроды рэсп. значэння (з 1963). Магутнасць азёрна-старычных (супескі, алеўрыты, мергель) адкладаў 2,3 м, якія агаляюцца на працягу 30 м. Адклады залягаюць у паніжэнні паверхні дняпроўскай марэны і перакрываюцца дэлювіяльнымі супескамі, змяшчаюць рэшткі выкапнёвых раслін (споры, пылок, насенне), сярод якіх выяўлены 75 відаў дрэў, хмызнякоў і травяністых раслін (хвоя, елка, лістоўніца, бяроза, вярба, бразенія, наяда, ірдзесты).
