Перакру́сенне (пырыкру́сэнне) ’ніткі, якія ідуць ад задняга навоя да пярэдняга’ (Сл. Брэс.). З ⁺перакро́сенне, якое з польск. мазав., падляш. przezkrośnie ’даўжыня асновы паміж навоем і ніткамі’, параўн. ’таксама падляш. przekrośnie, przekrosenie ’прастора паміж навоем і ніткамі’. З przez‑ ’праз, цераз’ і krosenie < прасл. ⁺krosьnьje < *krosno > кро́сны (гл.). Параўн. яшчэ Трубачоў, Ремесл. терм., 16, 126–127.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
занараві́цца сов. заупря́миться, заарта́читься;
~ві́ўся конь і не ідзе́ це́раз рэ́чку — заупря́милась (заарта́чилась) ло́шадь и не идёт че́рез ре́чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
перели́ть сов., в разн. знач. пералі́ць;
перели́ть кровь пералі́ць кроў;
перели́ть че́рез край пералі́ць це́раз край;
перели́ть ста́тую пералі́ць ста́тую;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
зрыгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што і без дап.
Разм. Вывергнуць цераз рот са страўніка частку нядаўна прынятай ежы (пераважна пра грудных дзяцей).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́санька, ‑і, ДМ ‑ньцы; Р мн. ‑нек; ж.
Разм. і нар.-паэт. Памянш.-ласк. да гусь. Ой ляцелі гусанькі цераз сад. З нар. песні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імельма́н, ‑а, м.
Фігура вышэйшага пілатажу; пераварот самалёта цераз крыло ў верхнім пункце мёртвай пятлі. На сярэдніх вышынях.. Бураў закруціў мёртвую пятлю і імельман. Алешка.
[Ад уласн. імя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кры́ўдны, ‑ая, ‑ае.
Які заключае ў сабе крыўду, прычыняе каму‑н. крыўду. Крыўдныя словы. Крыўдная недаверлівасць. □ Цераз вуліцу пракульгаў Каліткаў Валадым, празваны крыўднаю мянушкаю. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́суху, прысл.
Разм. Па сухім месцы, сухім шляхам. Унь ля ганку і каменьчыкі тыя, якімі.. [Нявада] вылажыў сцежку цераз двор, каб посуху хадзіць у дажджы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старшынёў, ‑ева.
Які належыць старшыні. Тодар, не чакаючы старшынёвага адказу, пералез цераз высокі новы плот і, прыжмурыўшыся, акінуў гарод вачыма: — Так... Пачнём ад мяжы... Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перане́сці, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; -нясём, -несяце́, -нясу́ць; -нёс, -не́сла; -нясі́; -не́сены; зак.
1. каго-што. Несучы, перамясціць цераз якую-н. прастору.
П. хлапчука цераз ручай.
2. каго-што. Памясціць у іншае месца.
П. кветкі з пакоя ў сад.
3. што. Аддзяліць частку слова для пераносу ў наступны радок.
П. апошні склад слова.
4. што. Адкласці на другі час.
П. пасяджэнне на вечар.
5. што. Зведаць, перажыць, перацярпець.
П. запаленне лёгкіх.
|| незак. перано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.
◊
Не пераносіць каго-чаго (разм.) — адчуваць непрыязнасць да каго-, чаго-н.
Я не пераношу гэтага чалавека.
|| наз. перанясе́нне, -я, н. (да 4 знач.) і перано́ска, -і, ДМ -но́сцы, ж. (да 1, 2 і 4 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)